The Clean Energy Hub of the Future | Rebekah Shirley | TED

Translator: Hoàng Trung Lê Reviewer: Gia Bảo Nguyễn

Africa is perhaps the continent that needs least convincing

Châu Phi có lẽ là lục địa ít lý tưởng nhất

about the clean energy opportunity

khi nói về cơ hội sử dụng năng lượng sạch

for health, livelihoods and economy.

cho sức khỏe, sinh kế và nền kinh tế.

As the fastest-growing, yet least-electrified continent on the globe

Là lục địa phát triển nhanh nhất

nhưng ít điện khí hóa nhất trên toàn cầu,

most in need of power systems that can help fortify

là nơi cần nhất các hệ thống năng lượng có thể giúp củng cố

against the onslaught of climate shocks

chống lại tác hại của biến đổi khí hậu

and with both abundant fossil

và bằng cả nguồn năng lượng hóa thạch

and renewable energy resources to build them,

lẫn năng lượng tái tạo dồi dào để xây dựng chúng,

Chuyển đổi năng lượng của châu Phi

Africa's energy transitions

and how to dissuade the use of fossil fuels

và làm thế nào để ngăn việc sử dụng nhiên liệu hóa thạch

have become an intense international debate.

đã trở thành một cuộc tranh luận quốc tế gay gắt.

But what the debates often miss is that Africa is not a single story.

Nhưng điều mà các cuộc tranh luận thường bỏ sót

đó là câu chuyện không phải của riêng Châu Phi.

As an energy systems modeler,

Là một nhà kiến thiết hệ thống năng lượng,

I can tell you that though the baseline is low,

Tôi có thể nói rằng dẫu cho mức cơ sở là khá thấp,

nơi quyền lực được định hình,,

where they do have power,

many Sub-Saharan African countries already rely on low-carbon resources.

nhiều quốc gia châu Phi hạ Sahara đã dựa vào các nguồn tài nguyên cacbon thấp.

Kenya, where I live,

Kenya, nơi tôi sống,

generates 90 percent of its power from renewables

chuyển hóa 90 phần trăm năng lượng qua việc tái tạo

like geothermal and hydropower.

như địa nhiệt và thủy điện.

Even in West Africa,

Ngay cả ở Tây Phi,

where renewable shares tend to be lower,

nơi mà năng lượng tái tạo có vẻ ít hơn,

countries like Ghana generate over a third of their power

các quốc gia như Ghana tạo ra hơn một phần ba năng lượng của họ

from renewable energy resources.

từ các nguồn năng lượng tái tạo.

And countries like Namibia are at the forefront of innovation

Và các quốc gia như Namibia đang đi đầu trong cuộc đổi mới

on clean fuels like green hydrogen.

về nhiên liệu sạch như hydro xanh.

Couple all of that with housing one of the world's largest carbon sinks,

Kết hợp những điều đó với việc là nơi có trữ lượng carbon lớn nhất thế giới

the Congo Basin,

Lưu vực Congo

and Sub-Saharan Africa is consistently recognized

và Châu Phi hạ Sahara luôn được công nhận là

as pulling more than its fair share of the global decarbonization effort.

nơi có đóng góp lớn vào nỗ lực giảm khí carbon toàn cầu hơn cả mức cân bằng.

So unlike the deep emissions reductions,

Vì vậy, không giống như việc cắt giảm sâu khí thải,

and urgent pivot away from fossil fuels we need to see from heavy emitters,

và việc chuyển đổi cấp bách khỏi nguyên liệu hóa thạch mà ta hay thấy ,

Sub-Saharan Africa and energy transitions

vùng Châu Phi Hạ Sahara và việc chuyển đổi năng lượng

are more a question of how to quickly ramp up generation

là câu hỏi về cách thúc đẩy sản xuất điện năng nhanh

and distribution capacities

và phân phối năng lượng

in ways that are affordable, accessible, resilient,

theo những cách phải chăng, dễ tiếp cận và có sức chống chịu,

while staying the course of climate compatibility.

trong khi giữ vững lộ trình tương thích khí hậu.

So if the need is urgent and if the resources are bountiful,

Vậy nếu nhu cầu là cấp thiết và nếu nguồn tài nguyên là dồi dào,

then why are we still so far away from this clean energy future for Africa?

thì sao ta vẫn đang cách quá xa viễn cảnh về năng lượng sạch ở Châu Phi?

I've led the design and deployment of energy projects here myself.

Tôi là người dẫn đầu việc kiến thiết và triển khai các dự án năng lượng ở đây.

And I found and what I've learned

Và những gì tôi tìm thấy và học hỏi được

is that though the world loves to remind Africa

là dù thế giới hay nhắc tới Châu Phi

about its vast clean energy potential,

là một nơi có tiềm năng để phát triển năng lượng sạch,

the financial flows to deliver that potential

các nguồn tài chính để hiện thực hóa tiềm năng đó

remain troublingly scarce.

vẫn ít ỏi một cách đáng buồn.

Projects and businesses incur a number of hidden compounding costs and premiums.

Các dự án, doanh nghiệp phát sinh một số chi phí gộp ẩn và phí bảo hiểm.

Like the risk perception premium.

Như rủi ro về phí bảo hiểm nhận thức.

Or the “paying back your US dollar loan

Hoặc phụ phí “trả lại khoản vay đô la Mỹ của nước bạn

in a constantly depreciating local currency” premium.

bằng việc đồng nội tệ liên tục mất giá“.

Or the “expected to deliver conventionally high rates of return

Hay phụ phí ”tỉ lệ hoàn vốn dự kiến cao như thông thường

while raising your revenues from customers

khi tăng doanh thu của bạn từ khách hàng

that earn less than a dollar a day” premium.

kiếm được ít hơn một đô la một ngày.”

So international finance markets are not appetized

Nên thị trường tài chính quốc tế không được khuyến khích

and financial flows here remain a trickle

và dòng tài chính vẫn còn nhỏ giọt

despite a pipeline of ready projects.

dù đã có một loạt các dự án đã sẵn sàng.

Effectively, this prioritizes risk to capital

Một cách hiệu quả, điều này ưu tiên rủi ro với nguồn vốn

over risk to human life.

hơn rủi ro về tính mạng con người.

In fact, though, 17 percent of the global population

Trong thực tế, dù chiếm 17% dân số toàn cầu

and almost 90 percent of those still without access to basic energy,

và gần 90% số người trên thế giới chưa được tiếp cận nhu cầu năng lượng cơ bản,

today, Africa accounts for a mere two percent

hiện nay, Châu Phi chỉ chiếm khoảng 2%

of global clean energy finance.

chi phí tài chính toàn cầu cho năng lượng.

These realities of local enterprise rarely make it into the models

Những thực tế này của doanh nghiệp địa phương hiếm khi lọt vào các mô hình

or the debates,

hay các cuộc tranh luận

leaving us with a skewed perception of what transition really takes

để lại cho ta một nhận thức sai lệch về điều cần thiết cho quá trình chuyển đổi

or why progress might seem so slow.

hay lí do mà quá trình diễn ra quá chậm.

From this perspective, we can see a key missing ingredient:

Từ góc độ này, ta có thể thấy nó thiếu vắng một yếu tố quyết định:

International cooperation to deliver the finance flows

sự hợp tác quốc tế để trao nguồn lực tài chính

that Africa sorely needs

mà Châu Phi đang khẩn thiết cần

because there’s so much potential waiting right at the cusp.

vì có rất nhiều tiềm năng đang chờ đợi tại giao điểm này.

If local enterprise had access to long-term, low-cost financing,

Nếu các doanh nghiệp địa phương có tiếp cận đến nguồn vốn dài hạn, giá rẻ

like their counterparts in other regions of the world

như các đối tác của họ ở các vùng khác trên thế giới

can simply take for granted,

có thể xem đó như điều hiển nhiên

then Africa's clean energy future would build itself.

thì tương lai về năng lượng sạch của Châu Phi sẽ tự thành hình.

We know this because African communities,

Ta biết điều này vì các cộng đồng Châu Phi

by their actions,

qua hành động của họ,

show us the kinds of futures that they want.

cho ta thấy tương lai mà họ mong muốn.

As our cushioned conferences wax on year after year,

Như các hội nghị của chúng tôi từ năm này qua năm khác,

my friend Jeffrey runs a solar company

người bạn Jeffrey của tôi đang điều hành một công ty quang năng

that targets commercial and industrial customers,

với định hướng khách hàng về thương mại và công nghiệp

helping to kick-start what has become the fastest growing wave

giúp khởi đầu làn sóng phát triển nhanh nhất

of solar across the continent.

về năng lượng mặt trời trên toàn châu lục.

Và đồng thời cũng cho thấy rằng các doanh nghiệp châu Phi

And also demonstrating that African businesses

see value in being powered by renewables.

nhìn thấy giá trị ở năng lượng tái tạo.

My neighborhood buddy, Samir, runs a solar irrigation company.

Hàng xóm thân thiết của tôi, Samir, điều hành công ty tưới tiêu quang năng.

It's estimated that about 95 percent of farmers in Africa

Khoảng 95% nông dân châu Phi được dự báo

still rely entirely on increasingly erratic rains.

vẫn phải dựa vào những cơn mưa ngày càng thất thường.

So this is a game changer for food security.

Nên đây sẽ là bước ngoặt cho an ninh lương thực.

My former student, Phoebe,

Học sinh cũ của tôi, Phoebe,

she now designs fuel-efficient cook stoves

giờ đây cô ấy thiết kế các bếp nấu tiết kiệm năng lượng

that reach into thousands of homes

có thể tiếp cận hàng nghìn ngôi nhà

from Zambia to Mozambique,

từ Zambia đến Mozambique,

providing sustainable alternatives

cung cấp các giải pháp thay thế bền vững

to what is actually the largest energy use on the continent,

cho việc thực sự sử dụng năng lượng lớn nhất trên lục địa,

household cooking.

nấu ăn cho gia đình.

And at the World Resources Institute,

Và tại Viện Tài nguyên Thế giới,

we support dozens of young Rwandan,

chúng tôi hỗ trợ hàng chục công ty khởi nghiệp

Ugandan and Kenyan electric mobility start-ups

về phương tiện di chuyển bằng điện mới từ Rwanda,

that are revolutionizing the face of transit in East Africa.

Uganda và Kenya, họ đang cách mạng hóa sự chuyển mình ở Đông Phi.

These are real people, real stories, real families

Đây là những người, câu chuyện và gia đình thực

representing a real wave of local enterprise,

đại diện cho một làn sóng doanh nghiệp địa phương thực,

successfully serving communities across an entire spectrum of energy needs.

phục vụ thành công các cộng đồng trên toàn bộ nhu cầu năng lượng.

These are real salaries, real rents, real mortgages,

Đây là lương thật, tiền thuê thật, tiền thế chấp thật,

real savings being put on the line every day.

khoản tiết kiệm thật đang được chi trả hàng ngày.

Is that not the utmost confidence

Đó chẳng phải là sự tự tin tột bậc

in Africa's clean energy business potential?

về tiềm năng kinh tế của năng lượng sạch Châu Phi sao?

Imagine how fast we could go and how far we could move

Hãy tưởng tượng ta có thể đi xa và nhanh như nào

if they had a level playing field instead of yet more obstacles to climb.

nếu họ ở trên một sân chơi bình đẳng thay vì phải vượt nhiều chướng ngại hơn.

And if they can be invested,

Và nếu họ có thể được đầu tư,

then what excuse remains for those with the means and the responsibility?

thì lời biện hộ nào sẽ dành cho những người có nguồn lực và trách nhiệm?

Africa is speaking.

Châu Phi đang lên tiếng.

But it's not one story.

Nhưng nó không phải là 1 câu chuyện.

It's not even 54 stories.

Nó thậm chí không phải là 54 câu chuyện.

It's the stories of thousands of communities

Đó là câu chuyện của hàng nghìn cộng đồng

mobilizing the features they want

huy động các tính năng họ muốn

and inviting the world's partnership in it.

và mời gọi sự hợp tác của thế giới.

Partnership.

Quan hệ đối tác.

Not charity, not a victim song,

Không phải từ thiện, không phải là một bài ca của nạn nhân,

but fairness and cooperation.

mà là sự công bằng và hợp tác.

Ambitious, time-bound commitments

Các cam kết tham vọng, có thời hạn

to deliver long-term, low cost financing at scale

để trao nguồn vốn dài hạn, giá rẻ ở quy mô lớn

from countries, banks and development finance institutions.

từ các nước, ngân hàng và các tổ chức phát triển tài chính.

Two, increased concessional financing, not reclassified financing,

Thứ hai, đó là gia tăng tài chính ưu đãi, tài chính không được phân loại lại,

that doesn’t just target the easily profitable projects,

mà không chỉ nhắm đến dự án dễ sinh lời,

but that is leveraged to drive global capital to least-electrified communities.

mà còn thúc đẩy nguồn vốn toàn cầu cho các cộng đồng ít điện khí hóa nhất.

And three.

Và ba là

Programs that expand the access to that finance

các chương trình mở rộng sự tiếp cận đến nguồn tài chính

and initiatives that bolster local supply chains,

và các sáng kiến thúc đẩy chuỗi cung ứng địa phương,

generating value, revenues,

tạo ra giá trị, nguồn thu

employment and skills at home.

việc làm và kĩ năng ngay tại quê nhà.

These are the solutions

Đây là những giải pháp

that the international community must make an urgent priority,

mà cộng đồng quốc tế phải đặt ưu tiên hàng đầu,

even as African countries do their own homework

và các quốc gia châu Phi phải làm phần việc của họ

to improve the local business environment.

để cải thiện môi trường kinh doanh địa phương.

And this, delivering accessible, clean energy financing at scale

Và việc mang đến nguồn tài chính dễ tiếp cận cho năng lượng sạch

will be a far more productive show of partnership and trust

sẽ là sự hợp tác năng suất và uy tín hơn rất nhiều

than debating what countries should do with their available resources.

hơn việc tranh luận quốc gia nào nên làm gì với nguồn tài nguyên của họ.

Climate justice is heavy emitters cooperating

Công bằng khí hậu là sự hợp tác của những bên phát thải nhiều nhất

to realize clean energy futures

để hiện thực hóa tương lai năng lượng sạch

for those countries that have been denied,

cho những quốc gia đã bị chối bỏ,

locked out of their fair share of a global carbon budget.

bị ngăn cản khỏi phần ngân sách cacbon toàn cầu chính đáng của họ.

So today, let's cut past the talk

Vì vậy, hôm nay, chúng ta hãy bỏ qua cuộc nói chuyện

and focus on unleashing the avalanche of a clean-energy future

và tập trung vào việc tạo ra làn sóng lớn cho một tương lai năng lượng sạch

that Africa is ready to deliver.

mà Châu Phi sẵn sàng cung cấp.

Thank you.

Cảm ơn.

(Cheers and applause)

(Hoan hô và vỗ tay)