Poetry and Music That Reaches Across the Digital Void | Elle Cordova | TED

Translator: Nhàn Katherine Reviewer: Trang Phạm

Hey, everybody, I'm Elle.

Chào mọi người, tôi là Elle

If I look familiar to you,

Nếu nhìn tôi quen quen,

it's probably because at some point,

là bởi vì lúc nào đó,

you scrolled across one of my many goofy videos about fonts

bạn đã lướt qua nhiều video ngớ ngẩn về phông chữ

or AI or the planets or whatever.

hay Ai, hay các hành tinh hay những thứ khác.

One of the nerdy sundries I've put out there.

Một trong những thứ vặt vãnh mọt sách mà tôi đã đăng.

I am a literature person by trade and by training,

Tôi là một người khá văn học 1 cách tình cờ và cả được đào tạo

but I love to nerd out about science,

nhưng tôi thích tìm tòi về khoa học,

and one of the questions that keeps me up at night is:

1 trong những câu hỏi khiến tôi thao thức là:

What happened before the Big Bang?

Điều gì đã xảy ra trước Big Bang?

So I wrote a poem about it

Nên tôi viết 1 bài thơ về nó

with an assist from science communicator Hank Green,

với sự trợ giúp của một nhà giao tiếp khoa học Hank Green,

who was talking about that very topic.

người hay nói về chính chủ đề này.

And he sort of said in passing this line,

Anh ấy nói những điều

which really struck me as simple but powerful.

thực sự gây ấn tượng, đơn giản mà uy lực.

So I expanded it into this poem.

Nên tôi đã chuyển thể thành thơ.

Here it is.

Nó đây.

Before the Big Bang

Trước Big Bang

there was no up

Không có trên

there was no down

Không có dưới

there was no side to side

Không có bên này bên kia

there was no light

Không ánh sáng

there was no dark

Không bóng đêm

nor shape of any kind

không hình dáng

there were no stars or planet Mars

Không ngôi sao nào hay hành tinh sao Hỏa

or protons to collide

Không proton để va chạm

there was no up

Không có trên

there was no down

Không có dưới

there was no side to side

Không có bên này sang bên kia

and furthermore, to underscore this total lacking state

hơn thế nữa, để nhấn mạnh tình trạng hoàn toàn trống rỗng này

there was no here

không có ở đây

there was no there

cũng không ở đó

because there was no space

vì không có không gian

and in this endless void which can’t be thought of as a place

khoảng không vô tận này không thể được coi là 1 nơi chốn

there was no time

không có thời gian

and so no passing minutes, hours, days

không có giờ, phút, ngày trôi qua

of all the paradoxes

của tất cả nghịch lý

that belabor common sense

lẽ thường tình đó

I think this one’s the greatest

tôi nghĩ là điều vĩ đại nhất

this time before events

hơn mọi sự kiện

because how did we get from nothing

vì làm cách nào ta từ hư vô

to infinitely dense

trở nên dày đặc vô tận

from immeasurably small

từ bé mọn không thể đo lường

to inconceivably immense?

đến to lớn không tưởng?

but before we get unmoored from the question at the start

Nhưng trước khi có câu trả lời cho câu hỏi ban đầu

let's take a breath and marvel

Hãy thở 1 hơi và ngạc nhiên

at when math becomes an art

khi toán bỗng trở thành nghệ thuật

because we don't have to comprehend it

vì chúng ta không cần hiểu nó

to know there was a time

để biết rằng đã từng có lúc

when there was no up

chẳng có gì trên

there was no down

cũng chẳng có gì dưới

there was no side to side

không bên này hay bên kia

Thank you.

Cảm ơn các bạn.

(Applause)

(Vỗ tay)

Well, I just have one other thing I want to share with you before I go.

Tôi chỉ có 1 điều khác nữa chia sẻ với các bạn trước khi rời đi

And I'm going to invite guitarist Toni Lindgren up here

Tôi chuẩn bị mời nghệ sĩ ghi ta Toni Lindgren lên đây

to join me for this.

cùng tôi làm điều này.

(Applause)

(Vỗ tay)

This is a song I wrote about social media, where I spend so much of my time,

Bài hát này tôi viết về mạng xã hội, nơi ngốn rất nhiều thời gian của tôi,

and I think where so many of us spend maybe too much of our time.

tôi nghĩ đó là nơi nhiều chúng ta cũng tiêu tốn quá nhiều thời gian

And I wrote this about kind of the endless scroll,

Tôi viết đại loại về những cú lướt không hồi kết,

and I think the conscious and unconscious desire that we all might have

và tôi nghĩ về những khao khát có ý thức hay vô thức mà chúng ta đều có thể có

to reach out to other human beings and make connections in the digital void,

là chạm tới con người và tạo nên sự kết nối trong không gian số

even as we're sitting alone on our devices, in our homes.

ta thậm chí đang cô đơn trong các thiết bị đó, ngay trong nhà mình.

And I named the song "Carl Sagan" after the great astronomer and philosopher

Tôi đặt bài hát là “Carl Sagan”, theo tên 1 nhà viên văn học và triết học gia vĩ đại

who saw the connections between ourselves

người nhìn thấy sự kết nối giữa chúng ta

and the billions and billions of stars in the night sky

với hàng tỉ hàng tỉ ngôi sao trên bầu trời đêm

that are constantly sending out their light

đang liên tục chiếu ánh sáng

through the void to make contact.

qua khoảng không để kết nối

So this is "Carl Sagan."

Nên đây là “Carl Sagan”

(Guitar music)

(Nhạc ghi ta)

Hey, how are you?

Này, bạn khỏe không?

Are you scrolling alone inside your room?

Có đang lướt nét 1 mình trong phòng?

Is your heart good?

Trái tim bạn ổn chứ?

Or did something go and break it?

Hay có điều gì làm tan vỡ nó rồi?

In the words of Carl Sagan,

Theo ngôn từ của Carl Sagan,

we're all just stars and bacon.

ta đều chỉ là ngôi sao và thịt xông khói

That's not quite what he said,

cũng không hẳn là ông nói thế

but it's true.

nhưng là sự thật đấy.

Hey, you still here?

Này, vẫn đang ở đó chứ?

Are you like me on this app

cũng giống như tôi đang ở app này

so you can be lost and numb

để có thể lạc lối và tê liệt

in a warm bath made of content,

trong ngập tràn nội dung

watching brilliant bits of nonsense

xem những thứ ngớ ngẩn tuyệt vời

because it feels like making contact.

bởi vì bạn muốn kết nối với ai đó.

Maybe that's just me.

Có thể chỉ mình tôi như vậy.

How are you?

Bạn ổn không?

And we are billions

Chúng ta là hàng tỉ

and billions

hàng tỉ

of lights

ánh sáng

reaching out through a satellite

vươn qua các vệ tinh

just to know

chỉ để biết rằng

that feeling

cảm xúc này

that even

ngay cả khi

when we’re cold and on our own,

chúng ta lạnh lẽo và chỉ có 1 mình

we're not alone.

thì chúng ta cũng không cô đơn

Not alone.

không cô đơn.

We are billions

Chúng ta là hàng tỉ

and billions

hàng tỉ

of lights

ánh sáng

reaching out

vươn mình

through a satellite

qua 1 vệ tinh

just to know

chỉ để biết rằng

that feeling

cảm xúc này

that even

ngay cả khi

when we're cold and on our own,

chúng ta lạnh và chỉ có 1 mình,

we're not alone.

thì ta cũng không cô đơn.

Not alone.

Không cô đơn.

And hey, are you all right?

Này, bạn ổn chứ?

Are you scrolling alone again tonight?

Lại lướt 1 mình tối nay?

You'll be fine.

Bạn sẽ ổn thôi.

Even if your heart is breaking.

Ngay cả khi trái tim đang tan vỡ.

You got me and Carl Sagan

Bạn có tôi đây và Carl Sagan

and his famous postulation.

và cả địn đề nổi tiếng của ông ấy nữa.

That if we’re all alone in space,

Nếu ta tất cả đều cô đơn trong vũ trị này

it’d be an awful waste.

thì thật là sự phí hoài.

So I’m just signing in to say, how are you?

Nên tôi chỉ vào đây và hỏi, bạn ổn không?

(Applause)

(Vỗ tay)

Thank you.

Xin cảm ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)