The Fight Over Minerals for Green Energy — and a Better Way Forward | Saleem Ali | TED

Çeviri: Figen Ergürbüz Ekmekçi Gözden geçirme: Elif Usta

Consider a humble box of breakfast cereal.

Orta kalite bir kutu kahvaltılık gevrek düşünün.

On its side you will find a list of minerals.

Yan tarafında içerdiği minerallerin bir listesini bulacaksınız.

Minerals which are so essential for our metabolism

Bu mineraller metabolizmamız için o kadar gerekli ki

that we are willing to make exceptions, even in times of war,

savaş zamanlarında bile tahıl ticareti için

for trade in grains.

istisnalar yapmayı kabul ediyoruz.

This has happened indeed

Bu, yakın zamanda

in the current conflict between Russia and Ukraine.

Rusya ve Ukrayna arasındaki çatışmada gerçekleşti.

Now minerals are also essential for humanity in another pivotal way.

Mineraller insanlık için başka bir kritik öneme daha sahip.

They help us build the infrastructure to deliver on clean, reliable energy.

Temiz ve güvenilir enerji sağlamak için altyapı oluşturmamız için gerekliler.

Energy, of course, drives life in all its various forms,

Enerji, elbette, bütün farklı yaşam formlarını sürdürür

and mineral raw materials are the means by which we harness that energy.

ve mineral hammaddeler bu enerjiden yararlanma araçlarımızdır.

Now the interesting thing is that the more sustainable forms of energy

Şimdi ilginç olan şey, daha sürdürülebilir enerji formları

are the ones that require more materials.

daha fazla malzeme gerektirir.

Have a look at this research we did.

Yaptığımız bu araştırmaya bir göz atın.

For the same amount of energy generation,

Aynı miktarda enerji üretimi için güneş, rüzgar, hidroelektrik

take a look at how much more material you need for solar, wind,

ve jeotermal enerji için

ne kadar fazla malzemeye ihtiyacınız olduğuna bir göz atın.

hydropower and geothermal.

For solar in particular,

Güneş enerjisi için

the blue bar represents critical minerals

mavi çubuk, çok arzuladığımız güneş enerjisinden yararlanabilmemiz için

which are required for us to squeeze that sunshine juice that we so crave.

gerekli olan kritik mineralleri temsil ediyor.

Now I've spent most of my career studying environmental

Kariyerimin önemli bir kısmını

and social conflicts

çevresel ve sosyal çatışmaları inceleyerek

and finding ways of resolving them.

ve bunlara çözüm yolları bularak geçirdim.

And what I've discovered

Keşfettiğim şey

is that those conflicts that involve minerals and energy

mineraller ve enerjiyle ilgili çatışmaların

are the most intractable.

çözümü en zor olanlar olduğudur.

Why is that the case?

Neden mi?

Well, it's because minerals and energy infrastructure are confined by geography.

Çünkü mineraller ve enerji altyapısı coğrafya ile sınırlıdır.

Yalnızca minerallerin olduğu yerde madencilik yapabilirsiniz.

You can only mine where there are minerals.

You can only have wind power where you've got wind, and so on.

Sadece rüzgarın olduğu yerde rüzgar enerjisi elde edebilirsiniz.

So you are in this situation

Yani bu kaynaklardan

where you're only going to be able

yalnızca belirli alanlarda

to harness these resources in particular areas.

yararlanabilirsiniz.

So if you look here, South Africa for example,

Buraya bakarsanız, örneğin Güney Afrika’nın

has massive reserves of platinum.

çok büyük platin rezervleri var.

That's an accident of geology.

Bu jeolojik bir oluşum.

But that makes South Africa a pivotal player in the hydrogen economy.

Güney Afrika’yı hidrojen ekonomisinde önemli bir oyuncu hâline getiren budur.

Why, you would wonder?

Peki nedeni ne?

Hydrogen? Platinum?

Hidrojen mi? Platin mi?

Well, you need platinum for hydrogen fuel cells.

Hidrojen yakıt hücreleri için platin gerekir.

Also have a look at China's dominance there.

Çin’in buradaki hakimiyetine de bir göz atın.

China has invested tremendously in downprocessing their technologies

Çin, üretim sonrası arıtma ve rafine etme teknolojilerine devasa yatırımlar yaptı

around especially refining minerals.

özellikle minerallerin rafinasyonuna.

And so downstream refining is also going to be pivotal

Ve böylece üretim sonrası rafinasyon da bu minerallerin dağıtımında

in delivering those minerals.

çok önemli olacak.

Now diversification is something we are seeking,

Şimdi çeşitlendirmek aradığımız bir şey

and one of the ways in which we're trying to do that

ve bunu yapmanın bir yolu

is to invest all over the world in other places

tüm dünyada madencilik yapabileceğimiz

ve madenleri rafine edebileceğimiz farklı yerlere yatırım yapmaktır.

where we can mine and refine.

But keep in mind that if you're going to do that,

Ancak bunu yapacaksanız

you will probably end up developing new sites,

sonunda muhtemelen yeni alanlar geliştireceğinizi

and that may not necessarily be more efficient economically

ve bunun ekonomik olarak

or cleaner even.

daha verimli veya temiz olmayabileceğini unutmayın.

So, while diversification builds resilience,

Bu nedenle, çeşitlendirme esnekliği artırırken

it is likely to lead to greenfield development, new sites, right,

kahverengi alan gelişiminin aksine yeşil alan gelişimine

as opposed to brownfield development.

yeni alanlara yol açması muhtemeldir.

Now with greenfield development, we have a challenge

Şimdi yeşil alan geliştirme konusunda bir sıkıntı var

because communities often don't want these sites in their backyard.

çünkü topluluklar genellikle bu alanları arka bahçelerinde istemiyor.

We've just seen in the last year in Minnesota,

Geçen yıl Minnesota’da bunun bir örneğini gördük

there was a very lucrative green-transition minerals project,

yerli toplulukların gündeme getirdiği sosyal ve çevresel risklerle ilgili

which was denied a permit by the US Department of Interior

endişe nedeniyle çok kazançlı bir yeşil geçiş projesine

because of concerns on social and environmental risks

ABD İçişleri Bakanlığı tarafından

raised by Indigenous communities.

izin verilmedi.

And indeed, we need to respect those concerns.

Ve gerçekten de bu endişelere saygı duymalıyız.

So you have this strange situation where you have geopolitical tensions

Yani şu anda

between countries where there is immense supply of resources

Çin ve Amerika Birleşik Devletleri arasındaki gibi

muazzam kaynak arzı olan ülkelerle

and those where there is demand,

such as between China and the United States currently.

bu kaynaklara talebin olduğu arasında jeopolitik gerilimler var.

And then you have domestic conflicts over social and environmental risk.

Ve sonra sosyal ve çevresel risk konusunda iç çatışmalarınız var.

So this is the perfect storm, right?

Yani bu mükemmel fırtına, değil mi?

How do we get out of it?

Bundan nasıl kurtuluruz?

Well my big bet is that we can get out of it

En büyük bahsim şu ki, konuşmayı gezegensel bir mekanizma

if we reconfigure the conversation around a planetary mechanism

veya yeşil geçiş için “mineral fonu” dediğim şey etrafında

yeniden yapılandırırsak

or what I'm calling

a "mineral trust" for the green transition.

bundan kurtulabileceğimizdir.

Now how would this mineral trust work?

Şimdi bu mineral fonu nasıl çalışır?

Well, it would be similar to an asset protection trust,

Bu, bir varlık koruma fonuna benzer

where you've got a beneficiary that assigns a third party with control,

bu kaynakların en etkin şekilde nasıl yönetileceği konusunda

kontrol sahibi olan üçüncü bir taraf

which is a trustee,

on how to manage those resources most effectively.

bir vasi görevlendiren bir yararlanıcınız var.

So in this case, in the mineral trust,

Yani bu durumda, mineral fonunda

the beneficiaries would be the mineral producing countries.

yararlanıcılar maden üreten ülkeler olacaktır.

You would also have the technology-producing countries

Bu mineralleri talep eden

teknoloji üreten ülkeler de

who are demanding the minerals

vasi ilişkisinin diğer tarafı olacak.

part of the trustee relationship.

So the trustees would be both.

Burada her iki taraf da vasi.

And so the minerals would go into the mineral trust.

Ve böylece mineraller mineral fonuna gider.

You would have a market price that would be paid by those countries

Mineralleri talep eden ülkeler tarafından ödenecek

bir piyasa fiyatına sahip olursunuz.

that are demanding the minerals.

Profits would still accrue in the same way.

Kârlar yine de aynı şekilde tahakkuk eder.

And you would have key decision points managed by technical,

Ve Birleşmiş Milletler’in politik kolları tarafından değil

teknik kolları tarafından yönetilen kilit karar noktalarınız olur.

not political arms of the United Nations.

And this would in this case be

Bu senaryoda

Uluslararası Yenilenebilir Enerji Ajansı

the International Renewable Energy Agency

and the Climate Technology Centre and Network.

ve İklim Teknolojisi Merkezi ve Ağı.

And so what you would have then is this mechanism

Böylece sahip olacağınız şey, çok daha teknokratik

that is much more technocratic

ve aynı zamanda çok daha verimli olan

and also much more efficient.

bu mekanizmadır.

You would also pivotally have a green stockpile

Ayrıca, temel olarak, emtia fiyatı değişiklikleri durumunda,

where, under situations of commodity price changes,

maden üreten ülkeler için bu sorunlardan korunacağınız

you would be buffered from those problems for mineral-producing countries.

yeşil bir stokunuz olacaktır.

And it would also be like a rainy day fund.

Bu aynı zamanda zor günler için kenara koyduğunuz para gibi.

Now in terms of the larger scheme of things,

Şimdi uzun vadede

this is going to potentially play out pretty well.

bu potansiyel olarak oldukça iyi sonuçlanacak.

But you would wonder why would this be operationalized?

Ama bunun neden uygulanacağını merak ediyor olabilirsiniz.

And so a country like Indonesia, let's say,

Diyelim ki Endonezya gibi bir ülke

it's the world's largest nickel producer, right?

dünyanın en büyük nikel üreticisi, değil mi?

It would still have the full control over producing nickel

Nikel üretimi ve ayrıca nikeli

kâr amaçlı satabilme üzerinde hâlâ tam kontrole sahip olacak.

and also being able to sell the nickel for profit.

The only difference is it couldn't weaponize

Tek fark, kaynağının kontrolünü

the control of its resource.

silah olarak kullanamaması.

And that would make this a much more efficient system

Ve bu da sistemi küresel ekonomi için de

for the global economy as well.

çok daha verimli hâle getirecektir.

Now I can understand some of you may be still very concerned

Şimdi bazılarınızın hâlâ bu tür bir mekanizmanın gereksiz olduğu

that this kind of a mechanism is unnecessary.

konusunda hâlâ endişeli olabileceğini anlayabiliyorum.

Friends in the environmentalist community would say:

Çevreci toplulukdaki arkadaşlar şöyle derdi:

"We should just be consuming less, we shouldn't be mining," right?

“Sadece daha az tüketmeliyiz, madencilik yapmamalıyız,” değil mi?

And I totally agree with you,

Sizlere tamamen katılıyorum

but that's for high-income countries.

ama bu yüksek gelirli ülkeler için.

Keep in mind there are 760 million people, at least,

Elektriğe bile erişimi olmayan

who do not have access to even electricity.

en az 760 milyon insan olduğunu unutmayın.

You can't ask them to consume less, right?

Onlardan daha az tüketmelerini isteyemezsiniz, değil mi?

So you've got that dynamic at play.

Yani oyunda böyle bir dinamik de var.

Şimdi, çevreci arkadaşlarımızın

Now the second question,

which our friends would often raise, again,

sık sık soracakları

within the environmentalist community is:

ikinci soru şudur:

"Why don't we recycle?" Right?

“Neden geri dönüşüm yapmıyoruz?” Doğru mu?

And that's a very cogent question,

Ve bu çok haklı bir soru

but you need to have stock of material to recycle, folks.

ama geri dönüşüm için malzeme stokuna ihtiyacınız var, millet.

If you don't have the stock, you can't recycle.

Stoğunuz yoksa, geri dönüşüm yapamazsınız.

And the other challenge with recycling is that it puts you in this trade off

Geri dönüşümle ilgili diğer zorluk da

ürünün dayanıklılığından ödün vermeniz gereken bir seçim yapmanız gerekmesi--

between durability of a product --

so you want your product to last long

yani ürününüzün uzun süre dayanmasını istiyorsunuz

because that's an important sustainability criterion,

çünkü bu önemli bir sürdürülebilirlik kriteri

but if it lasts long, you can't recycle it, right?

ama uzun süre dayanırsa geri dönüşüm yapamazsınız, değil mi?

So you have to find that sweet spot

Bu yüzden, o ürünü ne kadar süre

of how long you want to have that product in use.

kullanmak istediğinize dair o tatlı noktayı bulmalısınız.

And we did this analysis just for electric car batteries.

Biz bu analizi elektrikli araba bataryaları için yaptık.

And in here you can see in the red bars basically

Ve burada kırmızı çubuklarda, temelde 2015′ten 2016′ya kadar

that is the amount of mineral stock in 2015 to 2016

bu pillerin üretimine katkıda bulunmak için

that was available out of recycled material

geri dönüştürülmüş malzemeden olan

to contribute towards manufacturing these batteries.

mevcut mineral stoğu miktarını görebilirsiniz.

And look at the blue bars, how the demand is likely to grow.

Şimdi de mavi çubuklara bakın, talebin ne kadar artabileceği.

And that's in-use material.

Ve bu kullanımda olan malzemedir.

So the average sweet spot is 14 years for an electric car battery.

Yani elektrikli bir otomobil aküsü için ortalama tatlı nokta 14 yıldır.

So you want it to last 14 years.

Yani 14 yıl dayanmasını istiyorsunuz.

And you cannot have that material available for recycling, OK?

Bu malzemeyi geri dönüşüm için hazır bulunduramazsınız, tamam mı?

But the good news with our mineral trust

Ancak mineral fonumuzla ilgili iyi haber

is that it can still be used as a mechanism

hâlâ geri dönüşümün gerçekleştirilmesi için

actually to have recycling put through.

bir mekanizma olarak kullanılabilmesidir.

Where would it go?

Nereye gidecekti?

You could put it in the stockpile.

Onu depoya koyabilirsin.

Yani hisse senetlerine sahip olduğunuzda döngüsel bir ekonomi istiyorsunuz

So once you have the stocks, you want a circular economy,

you put it in the stockpile, and you could even lease metal,

onu stoklara koyuyorsunuz ve hatta kiralayabilirsiniz

which is really cool, right?

ki bu gerçekten harika, değil mi?

Like you lease your cars, you could lease your metal.

Arabalarınızı kiraladığınız gibi, metalinizi kiralayabilirsiniz.

And you know, that way batteries could be leased and so on.

Ve biliyorsunuz, bu şekilde piller vb kiralanabilir.

And that creates incentives as well.

Bu teşvikler de yaratıyor.

But the trust can be used for that too.

Ama fon bunun için de kullanılabilir.

Now I know there are still friends who will be skeptics,

Şimdi hâlâ şüpheci olacak arkadaşlar olduğunu biliyorum

especially in the defense establishment.

özellikle savunma kuruluşundan.

And they'll say, like, this guy coming from academia, rolling their eyes,

Ve gözlerini devirerek şöyle diyecekler

akademiden gelen bu adam

basically saying, you know,

this fellow is just singing some mineral kumbaya in la la land.

bu adam hayal dünyasında mineraller için şarkı söylüyor.

He has no idea about realpolitik

Reel politikadan haberi yok

and, you know, the high politics of war and peace.

savaş ve barış, uluslararası siyaset hakkında hiçbir fikri yok.

Well I would respectfully submit to them

Onlara aslında savaş ve barış

that I have actually looked at war and peace issues.

meseleleriyle ilgilendiğimi saygıyla bildirmek isterim.

I come originally from Pakistan,

Aslen Pakistan’lıyım

which is a country that has endured much conflict.

çok fazla çatışmaya katlanmış bir ülke.

So I am sensitive to those issues.

Bu yüzden bu konulara duyarlıyım.

And you'd be surprised, actually,

Şaşırtıcı olan aslında

to find that it is precisely over planetary issues

insanlığın tam da gezegensel meselelerde olasılıksız gibi görünen

where humanity has cooperated in unlikely ways.

beklenmeyen şekillerde işbirliği yapmış olmasıdır.

The only treaty in the United Nations system where we have ratification

Birleşmiş Milletler sisteminde tüm üye ülkelerden

from all UN member states is a treaty on environmental protection.

onay aldığımız tek antlaşma çevre koruma antlaşmasıdır.

It's the treaty to protect the ozone layer, alright?

Bu, ozon tabakasını koruma antlaşması.

Now you'd say that was in 1987,

Şimdi bu 1987′de oldu

göreceli bir barış dönemiydi diyebilirsiniz.

it was a time of relative peace.

Well go back to the 1950s.

O zaman 1950′lere geri dönün.

We have the Antarctic Treaty,

Antarktika Antlaşması var

where you had multiple claimants on this massive continent.

bu devasa kıtada talepleri olan birden fazla hak sahibi vardı.

And those claimants, for the greater good of science,

Ve bu hak sahipleri bilimin iyiliği için

set aside their claims,

iddialarını bir kenara bırakarak

and they signed the Antarctic Treaty,

eski Sovyetler Birliği de dahil olmak üzere

including the former Soviet Union.

Antarktika Antlaşması’nı imzaladılar.

Have a look at this photograph as well.

Bu fotoğrafa da bir göz atın.

It shows scientists from the former Soviet Union

Eski Sovyetler Birliği

ve Amerika Birleşik Devletleri’nden bilim insanlarının

and the United States of America

chatting quite amiably

oldukça dostane şekilde sohbet ettiğini gösteriyor

at the International Institute for Applied Systems Analysis, IIASA.

Uluslararası Uygulamalı Sistem Analizi Enstitüsü’nde, IIASA.

That's a mouthful, just remember IIASA.

Bu çok uzun bir isim sadece IIASA’yı hatırlayın.

IIASA was established at the height of the Cold War,

IIASA Soğuk Savaş’ın zirvesinde

in the year I was born, incidentally.

tesadüfen benim doğduğum yılda kuruldu.

But that organization is still around today.

Ama bu organizasyon bugün hâlâ var.

Why was it established even then?

O zamanlarda neden kurulmuştu ki?

Because during the Cold War, too,

Çünkü Soğuk Savaş sırasında da eski Sovyetler Birliği,

the former Soviet Union, the United States and many other countries

Amerika Birleşik Devletleri ve diğer birçok ülke

realized that global environmental data has to be shared.

küresel çevre verilerinin paylaşılması gerektiğini fark etti.

And it is this institution which develops

Ve senaryo analizi yapmak için

many of the social protection models around climate change as well,

iklim değişikliği çerçevesinde sosyal koruma modellerinin çoğunu

in terms of doing scenario analysis.

geliştiren bu kurumdur.

And so IIASA shows us

Ve böylece IIASA bize

that we can cooperate over these kinds of issues as well.

bu tür konularda da işbirliği yapabileceğimizi gösteriyor.

Now even in terms of metals,

Şimdi metaller açısından bile,

we have had one experiment of trying to cooperate.

işbirliği yapmaya çabaladığımız bir deney yaptık.

The United Nations Conference on Trade and Development

1970′lerde Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı

in the 1970s tried to set up a trading platform for the metal tin.

kalay metali için bir ticaret platformu kurmaya çalıştı.

But it didn't work

Ancak bu işe yaramadı çünkü hiçbir zaman

because it was never framed around planetary sustainability issues.

gezegensel sürdürülebilirlik sorunları etrafında çerçevelenmedi.

So I've tried to, in this idea for a mineral trust,

Bu nedenle, maden fonu fikrinde bu hatalardan ders çıkarmaya çalıştım

learn from these lessons and mistakes so that it is a very pragmatic idea.

yani bu çok pragmatik bir fikir.

It's not pie in the sky, it's something we can do.

Olasılıksız değil yapabileceğimiz bir şey.

The good news is we do have now a new panel

İyi haber şu ki Birleşmiş Milletler genel sekreterliği

that has been established by the United Nations secretary general

tarafından kurulmuş enerji geçiş minarellerine odaklanan

that is focused on energy transition minerals.

yeni bir panelimiz var.

So we hope that this idea can hopefully be taken up in a very timely way,

Bu fikrin yakın zamanda uygulamaya konulacağını umuyoruz

because time is running out.

çünkü zaman tükeniyor.

Scientists have consensus

Bilim insanları

that we have basically come to the point

önümüzdeki birkaç on yıl içerisinde

temel olarak iklim değişikliği konusunda beş önemli dönüm noktasını aşmaya

of crossing five key tipping points on climate change

within the next few decades.

yaklaştığımız konusunda fikir birliğine vardılar.

And without minerals, folks,

Ve mineraller olmadan, millet,

we cannot mitigate emissions, as I have shown.

size gösterdiğim gibi emisyonları azaltamayız.

But we cannot even adapt.

Adapte bile olamayız.

Because even for infrastructure,

Çünkü altyapı ve adaptasyon için bile

for adaptation, you need minerals, right?

minerallere ihtiyacınız var, değil mi?

So minerals are a civilizational asset.

Yani mineraller medeniyetin birer varlığıdır.

We don't need to fight over them.

Onlar için kavga etmemize gerek yok.

We have the history and precedent to show that we can cooperate over them,

Mineraller için işbirliği yapabileceğimizi gösteren

just as we have cooperated over grains,

geçmiş örneklere sahibiz tıpkı mineral içeren tahıllar için

which have minerals, in times of war,

savaş zamanlarında işbirliği yaptığımız gibi

we can surely cooperate over minerals that energize our lives.

hayatlarımıza enerji veren mineraller için de kesinlikle işbirliği yapabiliriz.

Our future depends on it.

Geleceğimiz buna bağlı.

Thank you.

Teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkış)