3 Reasons to Take Risks Like a Teenager | Adriana Galván | TED

Translator: Sanntint Tint Reviewer: Moon Thit

Imagine if there existed a group of people who laugh easily,

ရယ်မောလွယ်သူ၊ ဒီအခန်းထဲက လူတိုင်းထက် ပိုမြန်မြန် သင်ယူနိုင်ပြီး

could learn faster than anyone in this room

ဘဝရဲ့ မရေရာမှုကို လက်ခံနိုင်တဲ့

and who embrace the uncertainty of life.

လူတစ်စုရှိတယ်လို့ စိတ်ကူးကြည့်ပါ။

We might call them superhumans.

ကျွန်မတို့က သူတို့ကို အာဂလူသားတွေလို့ ခေါ်လောက်တယ်။

We'd certainly study them, celebrate them, we'd want to be them.

သူတို့တွေကို အသေအချာ လေ့လာမယ်၊ ဂုဏ်ပြုမယ်၊ သူတို့လို ဖြစ်ချင်မယ်။

Well, it turns out this magical group of people walk among us.

ကောင်းပြီ၊ ဒီမှော်ဆန်တဲ့ လူအုပ်စုက ကျွန်မတို့ကြားမှာ လျှောက်သွားနေတာပါ။

But we don't call them superhumans.

ဒါပေမဲ့ သူတို့ကို   အာဂလူသားတွေလို့ မခေါ်ဘူး။

We call them teenagers.

သူတို့ကို ဆယ်ကျော်သက်တွေလို့ ခေါ်ကြတာပါ။

Teenagers or adolescents or people between the ages of 10 to 25.

ဆယ်ကျော်သက်တွေ၊ မြီးကောင်ပေါက်တွေ ဒါမဟုတ် အသက် ၁၀ နှစ်ကနေ ၂၅ နှစ်ကြားရှိသူတွေပါ။

And although this time in life has tended to get a bad rap,

ဘဝရဲ့ ဒီအချိန်က ဂုဏ်သတင်းဆိုးတစ်ခု ရပေမဲ့၊

I'm going to tell you three things we could all learn

ဘဝရဲ့ ဒီအံ့သြဖွယ် အချိန်ကနေ  ကျွန်မတို့အားလုံး

from this amazing time in life.

သင်ယူနိုင်တာ ၃ ခုကို ကျွန်မ ပြောပြမှာပါ။

You might ask yourself,

 “သူက ဆယ်ကျော်သက်တွေအကြောင်း

how does she know so much about teenagers?

ဘယ်လောက်သိလို့လဲ” လို့ မေးလောက်ကြတယ်။

Well, besides the fact that I used to be one

ကောင်းပြီ၊ ကျွန်မ အရင်က ဖြစ်ခဲ့ဖူးပြီး

and that I'm now the parent of one,

အခု ဒီတစ်ယောက်ရဲ့ မိဘဖြစ်နေတာအပြင်၊ 

I'm also a neuroscientist who has spent the past 25 years

ဆယ်ကျော်သက် ဦးနှောက်ကို သုတေသန လုပ်ရင်း ၂၅ နှစ် ကုန်ဆုံးခဲ့တဲ့

doing research on the adolescent brain.

အာရုံကြောသိပ္ပံပညာရှင်လည်းဖြစ်နေတယ်။

And I've learned that there's an explosion of growth

အံ့သြစရာ အာဂစွမ်းတချို့ဆီကို ဦးတည်စေတဲ့ ဘဝရဲ့ ဒီအချိန်မှာ

during this time in life that leads to some pretty amazing superpowers.

တစ်ဟုန်ထိုး တိုးပွားမှုတစ်ခု ရှိတာ ကျွန်မ သိရှိခဲ့တယ်။

For example, besides when we are babies,

ဥပမာ၊ ကျွန်မတို့ဟာ ကလေးဘဝနဲ့စာရင်၊

our brains are most fertile for learning during adolescence,

ကြီးကောင်ဝင်မှာ ဦးနှောက်တွေက သင်ယူဖို့  ဉာဏ်အရွှင်ဆုံးဖြစ်ပြီး

and that's necessary for us to become adults.

ဒါက ကျွန်မတို့အတွက် လူကြီးဖြစ်လာဖို့ လိုအပ်တာပါ။

So what can all of us in this room learn from adolescents?

ဒါဆို ဒီအခန်းထဲက ကျွန်မတို့အားလုံး ဆယ်ကျော်သက်တွေဆီက ဘာသင်ယူနိုင်လဲ။

Well, the first is they don't shy away from uncertainty.

ကောင်းပြီ၊ ပထမအချက်က သူတို့ဟာ မရေရာမှုကို မရှောင်ရှားဘူး။

Most adults fear uncertainty.

လူကြီးအများစုက မရေရာမှုကို ကြောက်တယ်။

We don't like when we don't know what's going to happen next.

နောက်ဘာဆက်ဖြစ်မလဲဆိုတာ မသိတဲ့အခါ၊  ကျွန်မတို့ မကြိုက်ဘူး။

But teens, they embrace the surprises in life,

ဒါပေမဲ့၊ ဆယ်ကျော်သက်တွေကျတော့၊ ပထမဆုံး အလုပ်ဖြစ်ဖြစ်၊

whether it's their first job

ကားမောင်းဖို့ သင်တာဖြစ်ဖြစ်၊

or they're learning to drive or their first kiss.

ပထမဆုံး အနမ်းဖြစ်ဖြစ် ဘဝရဲ့ အံ့သြစရာတွေကို လက်ခံကြတယ်။

These things are thrilling because of the uncertainty.

မရေရာမှုတွေကြောင့် ဒါတွေက စိတ်လှုပ်ရှားစရာဖြစ်နေတာပါ။

It's because the adolescent brain doesn't panic

ဘာလို့လဲဆိုတော့ ဆယ်ကျော်သက်တွေရဲ့ ဦးနှောက်ဟာ

when things are new or unexpected,

အသစ်တွေ၊ မထင်မှတ်တာတွေ ဖြစ်တဲ့အခါ၊ ထိတ်လန့်မနေဘဲ၊

and in fact, it releases more dopamine in these moments.

တကယ်တော့ ဒီအခိုက်အတန့်တွေမှာ ဒို ပါမင် ပိုထုတ်လွှတ်တာကြောင့်ပါ။

You may know that dopamine is a hormone

ဒိုပါမင်က ကိုယ် နှစ်သက်တာတစ်ခုခုကို

that we release when we're doing something we love.

လုပ်နေတဲ့အခါ၊ ထုတ်လွှတ်တဲ့ ဟော်မုန်း ဆိုတာသိလောက်ပါတယ်။

Well, it's also a motivating chemical

ဒါက မရေရာမှုများကို လက်ခံကာ

that literally motivates adolescents to embrace the uncertainty

အပြုသဘောဆောင်တဲ့ သင်ယူမှု အခွင့်အလမ်းတွေ အဖြစ် ဘဝရဲ့ အံ့ဩစရာတွေကို မြင်ဖို့

and to see the surprises in life

ဆယ်ကျော်သက်တွေကို လှုံ့ဆော်ပေးတဲ့

as positive learning opportunities.

ဓာတုပစ္စည်းတစ်ခုလည်းဖြစ်နေတာပါ။

And that attribute during adolescence,

ဆယ်ကျော်သက်ကာလအတွင်းက ပင်ကိုအရည်အချင်းက

to lean into the new and unexpected aspects of what comes at us,

ကိုယ့်ဆီ ရောက်လာတာတွေရဲ့ သစ်ဆန်းပြီး မျှော်လင့်မထားတဲ့ အသွင်အပြင်ကို လက်ခံဖို့၊

is important for us to prepare for adulthood.

ကျွန်မတို့အတွက် လူကြီးဘဝ အတွက် ပြင်ဆင်ဖို့  အရေးကြီးတယ်။

So that's lesson number one, to lean into uncertainty.

ဒီတော့ ဒါမရေရာမှုကို လက်ခံဖို့က နံပါတ် ၁ သင်ခန်းစာပါ။

What's the second thing we could learn from adolescents?

ဆယ်ကျော်သက်တွေဆီက သင်ယူနိုင်တဲ့ ဒုတိယအချက်က ဘာလဲ။

How good they are at challenging the status quo and stirring things up.

လက်ရှိအနေအထားကို စိန်ခေါ်ပြီး အရာတွေကို နှိုးဆွမှာ သူတို့ ဘယ်လောက်တော်လဲ။

ဒါတွေက သူတို့ကို အနာဂတ်ရဲ့ အမြော်အမြင်ရှိတဲ့

These are incredible leadership qualities

that make them visionary emissaries of the future.

တမန်တွေဖြစ်စေတဲ့ မယုံနိုင်စရာ ခေါင်းဆောင်မှုအရည်အသွေးတွေပါ။

And because their brains are designed to respond

သူတို့ရဲ့ ဦးနှောက်တွေက မရေရာမှုတွေကို တုံ့ပြန်၊ လက်ခံဖို့

and embrace uncertainty,

ပုံစံချထားတာကြောင့်

they're OK rejecting what has been in favor of what could be.

ဖြစ်နိုင်တာနဲ့ အစားထိုးဖို့ ငြင်းပယ်တာက ကောင်းပါတယ်။

And that's because the adolescent brain

ဘာလို့လဲဆိုတော့ ဆယ်ကျော်သက်တွေရဲ့ ဦးနှောက်က

isn't so worried about everything that can go wrong,

မှားယွင်းနိုင်တာအားလုံးကို  အလွန်စိုးရိမ်မနေဘဲ၊

and instead is exhilarated by the possibility of making change.

ဒီအစား အပြောင်းအလဲလုပ်ဖို့ ဖြစ်နိုင်ခြေက သူတို့ကို ရင်ဖိုစေတာကြောင့်ပါ။

And thank goodness we have a time in life when we're so bold and adventurous.

ကံကောင်းတာက၊ အလွန်ရဲရင့်ပြီး စွန့်စားဝံ့တဲ့ ဘဝမှာ အချိန်တစ်ခုရှိတာပါ။

But we're not the only ones on this Earth who think that way.

ဒါပေမဲ့၊ ဒီကမ္ဘာပေါ်မှာ ဒီလို တွေးတာက ကျွန်မတို့ချည်းမဟုတ်ဘူး။

It turns out that most species on Earth have an adolescent period,

ကျွန်မတို့ စွန့်စားပြီး ကမ္ဘာကို စူးစမ်းဖို့ ပိုဖြစ်နိုင်တဲ့အခါ၊

when we're more likely to take risks and explore the world.

ကမ္ဘာပေါ် မျိုးစိတ်အများစုမှာ ဆယ်ကျော်သက် အရွယ်တစ်ခု ရှိတာကို သိရတယ်။

All animals do what human adolescents do during this time.

ဒီကာလမှာ တိရစ္ဆာန်အားလုံးက လူသား မြီးကောင်ပေါက်တွေ လုပ်တာကို လုပ်ကြတယ်။

We spend more time with peers, we squabble with adults,

ကျွန်မတို့က ရွယ်တူတွေနဲ့ အချိန် ပိုကုန်၊ လူကြီးတွေနဲ့ စကားများ၊

we eat more food,

အစားတွေ ပိုစားကြပြီး

and we stumble through a changing social landscape

နေ့ချင်းညချင်း၊ လူကြီး ဖြစ်လာတာမဟုတ်တဲ့အတွက်

because becoming an adult doesn't happen overnight.

ပြောင်းလဲနေတဲ့ လူမှုအခင်းအကျင်းကို ခလုတ်တိုက်မိကြတယ်။

Whether you're a puppy or a human adolescent,

ခွေးလေးဖြစ်ဖြစ်၊ လူသား ဆယ်ကျော်သက်ဖြစ်ဖြစ်၊

it takes time, experience and learning.

အချိန်၊ဘ အတွေ့အကြုံ၊ သင်ယူမှု လိုအပ်တယ်။

But guess what?

ဘာလဲဆိုတာ မှန်းကြည့်ပါ။

This is what makes the adolescent brain so special.

ဒါက ဆယ်ကျော်သက်တွေရဲ့ ဦးနှောက်ကို ထူးခြားစေတာပါ။

It's literally designed to help kids transform into the next dimension of life.

ဒါက ကလေးတွေကို ဘဝရဲ့နောက်ထပ် ရှုထောင့်ဆီ ကူညီ ပြောင်းလဲဖို့ တကယ်ပဲ ပုံစံချထားတာပါ။

And they do this by learning,

ဒါကို သင်ယူရင်း၊ စွန့်စားရင်း

by taking risks,

တစ်ခါတစ်ရံမှာ

by sometimes making mistakes.

အမှားတွေ လုပ်ရင်း၊ သူတို့ လုပ်ကြတယ်။

When our kids are babies, we don't challenge this process.

ကလေးတွေ ကလေးငယ်တွေဖြစ်တုန်းက ဒီလုပ်ငန်းစဉ်ကို အကဲမစမ်းကြဘူး။

A baby learning to walk actually falls about 100 times a day.

လမ်းလျှောက်သင်နေတဲ့ ကလေးငယ်တစ်ယောက်ဟာ တစ်နေ့ကို အကြိမ် ၁၀၀ လောက် လဲကျတယ်။

A baby learning to talk babbles before producing words.

ကလေးငယ် စကားလုံးတွေ မထုတ်တတ်ခင်၊ ဗလုံးဗထွေးပြောတတ်ဖို့ သင်ယူတယ်။

And sometimes they stumble while they're doing this.

တစ်ခါတစ်ရံ ဒါကို လုပ်နေရင်း လျှာခလုတ်တိုက်တတ်တယ်။ 

And our teenagers are doing the same thing.

ဆယ်ကျော်သက်တွေလည်း အလားတူ လုပ်နေတယ်။

They're not learning to walk and to talk, of course,

လမ်းလျှောက်ဖို့၊ စကားပြောဖို့ သင်ယူရုံမဟုတ်တဲ့အပြင်၊

but they're also learning new skills.

ကျွမ်းကျင်မှုအသစ်တွေကိုလည်း သင်ယူနေတယ်။

And in this way, they're kind of like scientists

ဒီနည်းနဲ့၊ သူတို့ဟာ သူတို့ဝန်းကျင်က ကမ္ဘာကို

because they're exploring the world around them through trial and error.

မှားလိုက်၊ပြင်လိုက်ကနေ စူးစမ်းနေတာကြောင့် သိပ္ပံပညာရှင်တွေလိုမျိုးပါ။

So that's the second lesson,

ဒီတော့ ဒုတိယ သင်ခန်းစာက၊

is to feel comfortable stumbling

တိုက်မိတာတွေကို သက်သောင့်သက်သာဖြစ်ကာ

and to experiment and to stir things up.

စမ်းသပ်ပြီး အရာတွေကို နှိုးဆွဖို့ပါ။

What's number three?

နံပါတ် ၃ က ဘာလဲ။

Teenagers are strategic risk takers.

ဆယ်ကျော်သက်တွေက ဗျူဟာမြောက် စွန့်စားသူတွေပါ။

I'll let that sink in and then I'm going to say it again.

ကျွန်မ ဒါကို အပြည့်အဝ နားလည်စေပြီးမှ ထပ်ပြောမယ်။

Teenagers are strategic risk takers.

ဆယ်ကျော်သက်တွေက ဗျူဟာမြောက် စွန့်စားသူတွေပါ။

And this is because their brains are really good at deciding

ဘာလို့လဲဆိုတော့ သူတို့ရဲ့ ဦးနှောက်တွေက ဘယ်အချိန်မှာ

when they should and shouldn't take a risk.

စွန့်စားသင့်တယ်၊မသင့်ကို ဆုံးဖြတ်ရာမှာ တော်လို့ပါ။

More than you might think,

ထင်လောက်တာထက် ပိုတာက၊

their risks aren't random, and in fact they may be beneficial.

သူတို့ရဲ့ စွန့်စားမှုတွေက ကျပန်းမဟုတ်ဘူး၊ တကယ်တော့ ဒါတွေက အကျိုးရှိနိုင်လောက်တယ်။

I know this because we did a brain-imaging study in the lab,

ဒါကို ဓာတ်ခွဲခန်းမှာ ဦးနှောက် ပုံရိပ်ဖော် လေ့လာမှုကနေ သိခဲ့ရပြီး

and we found that while the adults were really good

လူကြီးတွေဟာ၊ စွန့်စားဖို့ အဓိပ္ပာယ်ရှိတဲ့အခါမှာတောင်၊

at talking themselves out of taking a risk,

ဒါကို ရှောင်ဖို့ ပြောဆိုရာမှာ တော်ကြပေမဲ့၊

even when it made sense to do so,

ဆယ်ကျော်သက်တွေက

the teenagers were more deliberative.

ပိုချင့်ချိန်တတ်တာကို တွေ့ရှိခဲ့တယ်။

And we were blown away to see that their brains were evaluating

သူတို့ရဲ့ ဦးနှောက်တွေက အပြုသဘော အန္တရာယ်တွေနဲ့ အပျက်သဘော အန္တရာယ်တွေကို

the positive risks and the negative risks.

အကဲဖြတ်နေတာကို တွေ့ရတော့ ကျွန်မတို့ အံ့ဩသွားတယ်။

And this was tied to activation in a brain region

ဒါက စွန့်စားတာရဲ့ ကောင်းကျိုး၊ ဆိုးကျိုးတွေကို ချိန်ဆရာမှာ ကူညီတဲ့

that is really good at helping us weigh the pros and cons of taking a risk.

တကယ်တော်တဲ့ ဦးနှောက်ဧရိယာထဲက လှုပ်ရှားမှုနဲ့ ချိတ်ဆက်ထားတာပါ။

And you might wonder, well,

 လက်တွေ့ဘဝမှာ စွန့်စားရတာနဲ့

is taking a risk in the lab the same as taking a risk in real life?

ဓာတ်ခွဲခန်းမှာ စွန့်စားရတာက တူလားလို့ တွေးမိနိုင်လောက်ကြတယ်။

And the answer is it doesn't really matter

အဖြေကတော့ ဦးနှောက်က အန္တရာယ်အားလုံးကို

because the brain treats all risk taking the same.

အတူတူလို့ မှတ်ယူတာကြောင့်၊ ဒါက အရေးမကြီးဘူး။

And so what we learned from the study

ဒီတော့ ဒီလေ့လာမှုကနေ သင်ယူခဲ့တာက

is that adolescents are more willing to take risks

ဆယ်ကျော်သက်တွေဟာ သူတို့ရဲ့ ဦးနှောက်ထဲမှာ

because of the changes happening in their brain,

ဖြစ်နေတဲ့ အပြောင်းအလဲတွေကြောင့် စွန့်စားလိုစိတ်

and that this is beneficial for them to do so.

ပိုရှိကြပြီး ဒီလိုလုပ်တာက သူတို့အတွက် အကျိုးရှိစေတာပါ။

And when I say beneficial for them to do so,

ဒီလိုလုပ်တာ အကျိုးရှိတယ်လို့ ပြောတဲ့အခါ၊

I'm not talking about the bad risks that might get them into trouble.

သူတို့ ဒုက္ခရောက်မယ့် အန္တရာယ်ဆိုးတွေကို မပြောပါဘူး။

I'm thinking about the good risks that we see teenagers take all the time,

စွန့်စားမှုအသစ်တစ်ခုအတွက် အိမ်ကနေထွက်တာ ဒါမှမဟုတ်

like leaving home for a new adventure

သူတို့ ယုံကြည်တာတွေအတွက် ရပ်တည်တာလို

or standing up for things that they believe in.

သူတို့ အချိန်တိုင်း ကြုံရတဲ့ အန္တရာယ်ကောင်းတွေကို တွေးနေတာပါ။

These are the good risks we want to encourage.

ဒါတွေက ကျွန်မတို့ အားပေးချင်တဲ့ အန္တရာယ်ကောင်းတွေပါ။

And it's not to say that teenagers never worry about taking a risk

ပြီးတော့ ဆယ်ကျော်သက်တွေက စွန့်စားဖို့ ဘယ်တော့မှ မစိုးရိမ်ဘူး၊

or never get nervous about it,

ဘယ်တော့မှ မကြောက်ဘူးလို့ မပြောဘူး၊

but they're just more focused on the rewards.

ဒါပေမဲ့ သူတို့က ဆုတွေ အပေါ်မှာပဲ ပိုအာရုံစိုက်တယ်။

And that's because they're lucky to have a really excitable reward system.

ဒါက တကယ်စိတ်လှုပ်ရှားစရာ ဆုပေးစနစ်ရှိတာက သူတို့ ကံကောင်းလို့ပါ။

All of us release dopamine when we're doing something we love,

ခုနကပြောခဲ့သလိုပဲ၊ နှစ်သက်တာတစ်ခုကို လုပ်တဲ့အခါ၊

as I mentioned before.

ဒိုပါမင် ထုတ်လွှတ်တယ်။

 ဒါပေမဲ့၊ ဆယ်ကျော်သက်အရွယ်

But during adolescence,

similar to in times of uncertainty,

မရေရာတဲ့ အချိန်တွေလိုပဲ၊

the brain releases more dopamine when it receives a reward.

ဆုတစ်ခုရရှိတဲ့အခါ၊ ဦးနှောက်က ဒိုပါမင် ပိုထုတ်လွှတ်တယ်။

And if adults felt that same rush when we got a reward or took a risk,

 ဆုတစ်ခုရတဲ့အခါ ဒါမှမဟုတ် စွန့်စားတဲ့အခါ၊ လူကြီးတွေက အလားတူ စိတ်လှုပ်ရှားရင်၊

we'd all act a lot more like teenagers.

အားလုံးက ဆယ်ကျော်သက်တွေလို ပိုပြုမူကြမှာပါ။

So I hope by now that you agree with me

ဒါကြောင့် ဆယ်ကျော်သက်တွေက အလွန်ထူးခြားပြီး

that adolescents are pretty special

တစ်ခါတလေ ဂုဏ်သတင်းဆိုး ရတတ်ပေမဲ့

and that sometimes they get a bad rap,

ပြီးပြည့်စုံတယ်လို့ သဘောတူမယ်လို့

but are they perfect?

မျှော်လင့်ပါတယ်။

No one's perfect.

ဘယ်သူမှ ပြည့်စုံမနေပါဘူး။

For one thing, they doubt themselves.

တစ်ခုက သူတို့ကိုယ်သူတို သံသယရှိကြတယ်။

The very part of their brain

အားကောင်းတဲ့ လူမှုရေးသတ္တဝါတွေဖြစ်ဖို့

that helps them be powerful, social creatures

ကူညီပေးတဲ့ သူတို့ရဲ့ ဦးနှောက်အစိတ်အပိုင်းက

can lead to self-doubt and social comparison.

သံသယပွားတာနဲ့ လူမှုရေး နှိုင်းယှဉ်မှုကို ဖြစ်စေနိုင်တယ်။

And they want to be accepted by their peers.

ရွယ်တူချင်းတွေက သူတို့ကို လက်ခံစေချင်တယ်။

In fact, all of us do.

တကယ်တော့ အားလုံး လုပ်ကြတာပါပဲ။

For them, it means adopting the same fashion trends

သူတို့အတွက်၊ တူညီတဲ့ ခေတ်ရေစီးကြောင်းကို လက်ခံတာ

or liking the same music.

ဂီတ အကြိုက်တူတာကို ဆိုလိုတာပါ။

And it's a delicate balance between wanting to be accepted by a peer group

ဒါက သက်တူရွယ်တူအုပ်စုက လက်ခံစေလိုတာနဲ့ သီးခြား၊

ထူးခြားချင်တာကြားက သိမ်မွေ့တဲ့ ချိန်ခွင်လျှာတစ်ခုပါ။

and also wanting to stand out and be unique.

And that's something that we all grapple with throughout life.

ဒါက ကျွန်မတို့အားလုံး ဘဝတစ်လျှောက်လုံး ရုန်းကန်နေရတဲ့ အရာပါ။

But for adolescents, it may be higher stakes,

ဒါပေမဲ့၊ ဆယ်ကျော်သက်တွေအတွက် အန္တရာယ်ပိုများနိုင်တာက၊

because this kind of interest in wanting to be accepted by a peer group

ရွယ်တူအုပ်စုကနေ  လက်ခံစေလိုတဲ့ စိတ်ပါဝင်စားမှုမျိူးက

can lead to the unhealthy aspects of conformity,

ရုပ်ပိုင်း အရှက်ကွဲတာ၊ အစာအသောက် ကမောက်ကမဖြစ်တာ

like body shaming or eating disorders,

ရင်းမြစ်မှားတွေကနေ အတည်ပြုချက်ရယူတာလို

or seeking approval from the wrong sources.

မကောင်းတဲ့ လိုက်လျောမှု လက္ခဏာတွေဖြစ်စေနိုင်လို့ပါ။

So what can we as adults do to help them gain their confidence?

ဒီတော့ လူကြီးတွေအနေနဲ့၊ သူတို့ ယုံကြည်မှု ရရှိအောင် ကူညီဖို့ ဘာလုပ်နိုင်လဲ။

Well, for one, we can encourage that positive risk taking

တစ်ခုရှိတာက၊ ကျွန်မ ခုနက ပြောခဲ့တဲ့ အပြုသဘော

that I mentioned before.

စွန့်စားမှုကို အားပေးလို့ရတယ်။

The other thing we can do is to cheer them on,

အခြား လုပ်နိုင်တာ တစ်ခုက၊ လူကြီးဘဝကို ဦးတည်တဲ့

whether they're winning

သင်ယူမှု ဖြစ်စဉ်မှာ၊

or whether they're stumbling through that learning process

အောင်မြင်တာဖြစ်စေ၊ လဲကျတာဖြစ်စေ၊

that leads to adulthood.

သူတို့ကို အားပေးနိုင်တာပါ။

So in closing, I'll just remind us

နိဂုံးချုပ်အနေနဲ့၊ ဆယ်ကျော်သက်အရွယ်က

that adolescence is a formative time in life

ကျွန်မတို့အားလုံးနဲ့ ကျွန်မတို့မျိုးစိတ်အတွက်

that is necessary for all of us and for our species

လိုအပ်တဲ့ ပုံသွင်းပေးတဲ့ ကာလတစ်ခုဖြစ်ပြီး 

and that we can learn a lot from adolescence.

ဒီအရွယ်ကနေ အများကြီး သင်ယူနိုင်တာကို သတိပေးချင်တာပါ။

And whether or not you lean into uncertainty and taking risks,

မရေရာမှုကို မှီခိုပြီး စွန့်စားစား၊ မစွန့်စားစားပါ၊  

I do hope that you'll embrace a more teen spirit.

ဆယ်ကျော်သက်ဆန်တဲ့ စိတ်ဓာတ်ကို လက်ခံနိုင်မယ်လို့ မျှော်လင့်ပါတယ်။

Thank you.

ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ)