How Labor Unions Shape Society | Margaret Levi | TED

Translator: Hữu Nghị Trần Reviewer: Ai Van Tran

It's easy to imagine a world without labor unions.

Rất dễ để mường tượng về một thế giới không có công đoàn.

We're essentially living in that world now.

Thực chất đấy chính là thế giới của chúng ta rồi.

And we are worse off as a result.

Và điều đó khiến thế giới tệ đi từng ngày.

Few of you probably belong to unions,

Rất ít người ở đây đã tham gia vào công đoàn

but almost all of you benefit from them.

nhưng đa số các bạn đã được hưởng lợi từ nó.

It was unions that brought us the weekend.

Công đoàn đã tạo nên những ngày cuối tuần.

More importantly, unions built the middle class

Quan trọng hơn, công đoàn đã tạo nên tầng lớp trung lưu

by ensuring that workers had the incomes to support families,

bằng cách đảm bảo người lao động có đủ lương để nuôi sống gia đình,

to buy homes and cars,

để mua được nhà và xe,

and to dream that their children could do better than they could.

và để cho con em họ trong tương lai sẽ sung sướng hơn thế hệ này.

It was union power and advocacy that helped us win Social Security

Nhờ sức mạnh và sự vận động từ công đoàn giúp ta có được an sinh xã hội

and health insurance upon which almost all of us depend.

và bảo hiểm y tế, thứ mà hầu hết chúng ta rất cần.

In the 1950s,

Vào thập niên 1950,

33 percent of private-sector workers belonged to unions.

33% người lao động trong công ty tư nhân đều tham gia công đoàn.

Big labor stood proudly beside big business and big government.

Người lao động từng đã đứng ngang hàng với các ông chủ lớn và các chính trị gia.

No more.

Đã hết thời đó rồi.

Today, only six percent of private sector workers

Ngày nay, chỉ còn 6% những người làm trong mảng tư nhân

are members of unions.

là thành viên của các công đoàn.

With their decline in numbers came a decline in political and economic power.

Suy giảm số lượng khiến ảnh hưởng về chính trị và kinh tế cũng bị yếu đi

And the result?

Và kết quả?

A significant increase in inequality.

Sự bất bình đẳng gia tăng chóng mặt.

A significant deterioration in the possibility of a middle life --

Bây giờ đã có nhiều khó khăn hơn trong việc có được cuộc sống trung lưu --

A middle class lifestyle for this generation or the next.

Một cuộc sống trung lưu cho thế hệ này hoặc thế hệ sau.

And a receding chance to own a home or afford retirement.

Vời việc sở hữu một căn nhà hay đủ dư dả để nghỉ hưu ngày càng xa tầm với.

We need unions to regain the power

Chúng ta cần những công đoàn để giành lại quyền lực

so that we can regain what we have lost,

và như thế thì chúng ta có thể giành lấy những gì đã mất,

build a better future

xây dựng một tương lai tốt đẹp hơn

and help forge democracies

và kiến thiết nền dân chủ

that are built on a decent social contract between citizens and government

được xây dựng trên sự đồng thuận xã hội vững chắc giữa chính phủ và người dân

and among citizens themselves.

và giữa người dân với nhau.

Yes, we need unions today as much as ever.

Đúng, chúng ta đang cần công đoàn nhiều hơn bao giờ hết.

As a professor of political science,

Là một giáo sư ngành chính trị học,

and someone who has studied labor unions for a long time,

và một người đã nghiên cứu về công đoàn trong suốt nhiều năm,

I can tell you that one of the most important things that unions do

tôi xin khẳng định rằng một trong những điều tối quan trọng của công đoàn

is to counterbalance the power of corporations.

chính là sự đối trọng với quyền lực của những tập đoàn.

They even the playing field.

Họ cân bằng thế cục.

Yes, we need unions.

Phải, chúng ta cần những công đoàn.

But we need better and different unions

Nhưng phải là những công đoàn hiệu quả hơn,

that are more attuned to the 21st century.

phù hợp hơn với thế kỷ 21.

Let's picture the world before unions.

Hãy nhớ lại thế giới trước khi có công đoàn.

Small children toiling all day and even into the night

Những trẻ nhỏ phải làm việc cả ngày, thậm chí là đến đêm

in noisy, polluted factories.

trong những công xưởng ổn ào và độc hại.

Or immigrant women workers jumping from a burning sweatshop

Hoặc những nữ công nhân nhảy ra khỏi những công xưởng tệ hại đang bốc cháy

because the fire escapes were locked

vì những lối thoát hiểm đã bị khoá

so that they could not take breaks.

để họ không thể trốn việc.

That was New York City in 1911,

Đó là thành phố New York năm 1911,

that's Bangladesh now.

đó chính là Bangladesh lúc này.

But unions changed that

Nhưng công đoàn đã thay đổi điều đó

by winning protections for workers.

bằng cách đòi an toàn lao động cho những công nhân.

They transformed lives.

Họ thay đổi cả cuộc sống.

They enabled even the worst off to achieve the American dream.

Họ khiến những người khốn cùng nhất cũng có thể đạt đến giấc mơ Mỹ.

Consider the longshore workers, those who load and unload ships.

Hãy nghĩ đến những cửu vạn ở bến cảng, những người bốc dỡ hàng hoá trên tàu.

In the morning,

Vào mỗi buổi sáng,

the boss came and yelled all along the shore --

ông chủ đến nơi làm việc và la hét khắp cả bờ biền --

thus the name longshore.

tạo nên cái tên của bờ biển đó.

They pleaded for the scarce jobs,

Họ van nài để có những công việc hiếm hoi,

just as migrant day laborers do today at places like Lowe's and Home Depot.

như những lao động công nhật nhập cư ngày nay ở Lowe’s và Home Depot.

It was humiliating, degrading.

Nó khiến con người thấy xấu hổ và bẽ bàng.

But when the unions won the right to organize and won contracts,

Nhưng khi công đoàn có quyền thành lập và có được thoả ước lao động tập thể,

the wharf rats became lords of the dock.

những người bị coi là bọn vô lại ở bến tàu đã thành người làm chủ ở đó.

They became middle class.

Họ trở thành tầng lớp trung lưu.

They could marry.

Họ có thể cưới xin.

They could support families,

Họ có thể nuôi sống gia đình

they could send their children to college,

đưa con em mình vào các trường đại học,

they had health insurance and benefits.

họ có bảo hiểm và phúc lợi y tế.

They had dignity, respect.

Họ có địa vị và sự kính trọng.

They were full American citizens.

Họ có được toàn bộ quyền công dân nước Mỹ.

Unions enabled others to attain the American dream

Công đoàn hỗ trợ mọi người chạm đến giấc mơ Mỹ

by raising wages generally

bằng cách tăng lương

and by reducing wage disparities between men and women

và giảm bất bình đẳng về lương giữa nam và nữ

and among the races.

và giữa các sắc tộc.

My research has shown me

Các nghiên cứu của tôi đã cho thấy

that with every transformation in the economy, the technology,

rằng mỗi sự chuyển mình trong nền kinh tế, trong công nghệ,

the way we work,

trong cách ta làm việc,

there has been an evolution in the labor movement.

sẽ dẫn đến một bước tiến trong phong trào lao động.

Craft unions,

Hiệp hội thợ thủ công

think construction work or even beer making,

như những người xây dựng hay thợ nấu bia,

emerged from medieval guilds.

đều khởi nguồn từ các phường hội trung cổ.

With the rise of industry -- auto, steel --

Với sự phát triển của công nghiệp -- xe cộ, luyện thép --

new forms of organization emerged.

một loại hình tổ chức mới đã ra đời.

When white collar workers in offices, in government, in health care

Khi những nhân viên văn phòng ở công sở, trong chính phủ, trong y tế,

in professions,

trong môi trường chuyên nghiệp,

won voice and representation,

có được tiếng nói và đại diện,

yet another kind of union developed.

thì một loại hình công đoàn mới được sinh ra.

In my mind, in my ears,

Đối với tôi, tôi nhớ nhất là bài hát “9 to 5” của ca sĩ Dolly Parton,

is Dolly Parton singing "9 to 5",

inspired by a real-life union of that name.

với tên được dựa trên một công đoàn có thật.

When you hear that song,

Khi bạn nghe bài hát đó,

thank the unions for a decent working day.

hãy cảm ơn công đoàn vì một ngày làm việc chăm chỉ.

History shows

Lịch sử đã chứng minh

that unions helped people get dignity, rise out of poverty,

rằng công đoàn giúp mọi người có được địa vị và thoát nghèo

inhibit workplace dangers and harassment

ngăn chặn sự nguy hiểm và quấy rối nơi làm việc

and improve health and well-being of us all.

và cải thiện sức khoẻ, cả về thể chất lẫn tinh thần của chúng ta.

These are not yesterday's problems.

Đó không phải là vấn đề của ngày xưa.

Workers of today still need and want unions.

Người lao động ngày nay vẫn cần và muốn những công đoàn.

An MIT survey revealed that 50 percent of the non-union workforce

Một cuộc khảo sát của MIT cho thấy 50% người lao động chưa tham gia vào công đoàn

would join a union if given a chance.

sẽ tham gia nếu họ có cơ hội.

So, Margaret,

Vậy, Margaret à,

if unions are so great,

nếu công đoàn tuyệt vời đến thế,

why are they in such serious decline?

thì sao bây giờ họ lại thoái trào nghiêm trọng đến vậy?

Because the odds are stacked against them.

Bởi có rất nhiều yếu tố đang không ủng hộ họ.

Many of you have read about the Amazon warehouse workers

Rất nhiều người trong số các bạn đã đọc về nhân viên nhà kho Amazon

who failed to win a union representation election in Alabama.

đã thật bại trong cuộc bỏ phiếu thành lập công đoàn ở Alabama.

They failed because of concerted employer opposition.

Họ đã thất bại vì đã có sự can thiệp từ phía công ty.

Indeed, there are many employers and politicians

Đúng vậy, đã có nhiều công ty và chính trị gia

who are preventing the reform of labor laws

đã tham gia việc ngăn cản tái lập luật lao động

passed nearly a century ago in another era

vốn đã thông qua gần 1 thế kỷ trước ở một thời đại khác

and another economy.

và ở một nền kinh tế khác.

These are laws

Có những điều luật

that inhibit agriculture and domestic workers from organizing,

ngăn cấm những người làm trong mảng nông nghiệp và giúp việc lập tổ chức,

largely Black and brown workers.

với phần đông là người da đen và da ngăm.

They make it hard for workers in the gig economy to organize,

Chúng gây khó khăn cho những người ở nền kinh tế gig trong việc tổ chức,

those we call forth with our apps:

những người mà chúng ta liên hệ qua các ứng dụng

rideshare, delivery service, specialized tasks.

chia sẻ xe, dịch vụ giao hàng, công việc chuyên biệt.

There are employers and politicians who are pushing states

Nhiều ông chủ và chính trị gia đang gây sức ép lên các bang

to pass “right-to-work” laws:

phải thông qua luật “quyền được làm việc”:

laws that abolish the requirement

những điều luật đang phá bỏ quy định

that those who are covered by union contracts have to pay union dues.

người được bảo vệ bởi các thoả thuận của công đoàn phải trả phí cho công đoàn.

This effectively kills the unions.

Điều đó đang giết chết các công đoàn.

Many workers in 27 states

Nhiều người lao động ở 27 bang

do not have to pay for the benefits the unions provide for them.

đang không phải chi trả cho những lợi ích mà công đoàn mang lại.

States that include Michigan, Indiana and Wisconsin,

Có cả những bang như Michigan, Indiana và Wisconsin,

former union strongholds.

những nơi từng là thành trì của công đoàn.

And society loses big.

Và nó gây tổn thất rất lớn cho cộng đồng.

A recent study revealed that in right-to-work law states,

Một nghiên cứu mới đây đã cho thấy các bang có luật quyền được làm việc

there is slower economic growth,

có tốc độ tăng trưởng kinh tế chậm hơn,

higher consumer debt, lower wages,

nợ tiêu dùng cao hơn, lương thấp hơn,

worse health outcomes and lower civic participation

chất lượng sức khoẻ kém hơn và công dân ít hoà nhập với cộng đồng hơn

than in states without such laws on the books.

những bang không có những điều luật đó.

But it's not just employers and politicians

Nhưng không chỉ có những ông chủ và các chính trị gia

that are holding unions back.

là tác nhân gây suy yếu các công đoàn.

Unions are a cause of some of their own problems.

Chính công đoàn cũng là nguồn cơn của một số vấn đề của chúng ta.

Some unions are extremely bureaucratic,

Một số công đoàn đang vô cùng quan liêu,

stifling debate and innovation.

ngăn cản tranh luận và cải tiến.

Some union leaders are corrupt.

Một số lãnh đạo công đoàn đang tham nhũng.

Rigging elections, paying themselves humongous salaries,

Phá hoại bầu cử, tự trả cho bản thân những mức lương khổng lồ

even when they represent very low-income workers.

ngay cả khi họ đang đại diện cho người lao động thu nhập thấp.

And some commit felonies.

Và một số người đã phạm phải trọng tội.

Jimmy Hoffa is the notorious example of a labor leader who went to prison.

Jimmy Hoffa là một ví dụ, một lãnh đạo công đoàn khét tiếng đã phải ngồi tù.

But just this year,

Nhưng chỉ trong năm nay,

several high-ranking officials in the United Auto Workers

một số lãnh đạo cấp cao trong Nghiệp đoàn Công nhân ô tô Mỹ

were sentenced for embezzlement.

đã bị kết án tội biên thủ.

Now, many critics, possibly some of you,

Giờ thì, nhiều nhà phê bình, có thể là một vài người các bạn,

blame unions for inflation.

đã đổ lỗi cho công đoàn về lạm phát.

When wages go up, consumer prices go up.

Khi lương tăng thì giá tiêu dùng cũng tăng theo.

True enough,

Đúng vây,

but so does the standard of living for workers.

nhưng nó cũng kéo theo cả mức sống của cả người lao động nữa.

And we as taxpayers benefit

Và chúng ta, những người nộp thuế, sẽ hưởng lợi

from higher standards of living by workers.

từ việc người lao động có mức sống cao hơn.

The pandemic gave us the term "essential workers."

Đại dịch này đã tạo ra khái niệm mới là “nhân viên thiết yếu.”

If those in grocery, warehousing, food processing, delivery,

Nếu những người đó trong ngành tạp phẩm, kho bãi, chế biến lương thực, vận chuyển,

had strong unions, indeed any unions at all,

có công đoàn lớn mạnh, thực tế là công đoàn nào cũng được,

there would have been no need for federal programs

thì sẽ không cần đến những chương trình liên bang

for those who have jobs to feed their families and prevent evictions.

cho người vẫn đang có công việc, để nuôi gia đình họ và ngăn bị đuổi ra khỏi nhà.

Now there are many reasons for union decline,

Có nhiều lý do cho sự suy yếu của công đoàn,

including structural ones.

bao gồm cả nội bộ của chính nó.

The decline in union jobs in manufacturing.

Sự suy giảm về các công việc được bảo vệ ở ngành sản xuất

But a major reason is public lack of awareness,

Nhưng lý do chính yếu nhất là dư luận đang thiếu nhận thức,

even misinformation about the value of unions.

thậm chí là hiểu sai về giá trị của công đoàn.

Well before President Reagan

Trước khi Tổng thống Reagan

fired the striking air controllers in 1981,

đuổi việc những nhân viên kiểm soát không lưu đi biểu tình năm 1981,

there has been concerted and continuous opposition by employers and politicians

thì vốn đã có rất nhiều sự đối lập liên tục từ các công ty và chính trị gia

to undermine unions.

hướng vào công đoàn để hạ bệ chúng rồi.

Employers no longer suppress unions

Các công ty đã không còn dồn ép các công đoàn

by hiring private armies,

bằng cách thuê quân đội tư nhân,

like US Steel, Ford and the coal companies did.

như Công ty Thép Hoa Kỳ, Ford và các công ty than đã từng làm.

Now they hire very high-priced consulting firms to do that work.

Giờ thì họ thuê những công ty tư vấn đắt tiền để làm điều đó.

Elected officials may no longer call out the police

Những viên chức đắc cử không còn gọi cảnh sát

and the National Guard to cart labor organizers off to jail.

và Vệ binh Quốc gia để tống những người lãnh đạo công đoàn vào tù.

Now they pass legislation that restricts union organizing and power.

Giờ họ đã làm luật để hạn chế việc thành lập và quyền hạn của công đoàn.

But workers are beginning to fight back

Nhưng người lao động cũng đang bắt đầu đáp trả

as the headlines reveal.

như tiêu đề đã nói.

They are building solidarity across racial, ethnic,

Họ đang đoàn kết lại với nhau bất kể sắc tộc,

religious, partisan divides.

tôn giáo, đảng phái.

Martin Luther King [Jr.] exhorted us to enwrap ourselves

Martin Luther King [Con] đã hối thúc chúng ta

in a single garment of destiny.

nên kết nối số phận của chúng ta lại với nhau.

I have observed several unions that I've studied

Tôi đã theo dõi một vài công đoàn trong lúc làm nghiên cứu,

build expanded and inclusive communities of fate

họ đã xây dựng nên một cộng đồng chung vận mệnh lớn mạnh và đa dạng,

in which large numbers of others recognize

nơi mọi người rồi sẽ nhận ra

that their destinies are entwined

số phận của họ luôn gắn chặt với nhau

despite differences and distances.

bất kể mọi sự khác biệt hay khoảng cách.

This doesn't always happen,

Điều này không phải lúc nào cũng xảy ra,

but it can and it must.

nhưng nó nên và nó phải xảy ra.

If you took my class, or gave me another hour,

Nếu bạn đến các tiết học của tôi, hoặc cho tôi thêm 1 giờ nữa,

I could give you numerous examples.

tôi có thể đưa ra hằng hà sa số ví dụ.

We need as employees and citizens

Chúng ta cần những người lao động và công dân

to build solidarity through communities of fate

đoàn kết lại với nhau dưới các cộng đồng chung vận mệnh

that crosses geographies and differences.

có thể vượt qua mọi trở ngại địa lý và sự khác biệt.

But to do that, we need to reimagine labor unions for now.

Nhưng để làm được điều đó, chúng ta cần suy nghĩ lại về công đoàn.

The labor movement must evolve as it has in the past,

Phong trào công nhân cần phải đi lên như nó đã từng trong quá khứ,

even producing possibly alt unions, alternatives to unions.

thậm chí là tạo ra biến thể của công đoàn, tương đương với công đoàn.

Alternatives to traditional unions.

Thay thế những mô hình truyền thống.

Workers in gig professions, tech,

Những người làm gig chuyên nghiệp và mảng công nghệ,

don't necessarily want a traditional union,

sẽ không quá cần một công đoàn truyền thông,

but they do want influence over their wages,

những họ vẫn cần khả năng can thiệp về lương thưởng,

working conditions

môi trường làm việc

and even the policies of their companies.

và thậm chí là các quy định của công ty.

And they are reimagining old approaches

Và họ đang tái định hình những cách tiếp cận cũ

and coming up with new ones

và chọn những hướng đi mới

in order to build worker voice and power.

trong việc xây dựng tiếng nói và quyền lực cho bản thân.

Some are reconfiguring worker cooperatives:

Một trong số đó là hình thức mới gần giống hợp tác xã:

employee-owned businesses,

doanh nghiệp thuộc quyền sở hữu của người lao động,

in which the workers determine wages,

nơi mà người lao động sẽ tự quyết về lương,

working conditions

môi trường làm việc

and distribution of profits.

và phân bổ lợi nhuận.

This is not a pipe dream.

Đây không phải là điều viễn vông.

Mondragon in Spain has over 80,000 employee owners,

Mondragon ở Tây Ban Nha có hơn 80.000 chủ sở hữu là nhân viên,

takes in over 13 billion dollars a year

doanh thu hẳng năm là 13 tỷ đô la

and redistributes its profits to build worker skills and capacities

và tái phân bổ lợi nhuận để đào tạo kỹ năng và năng lực làm việc

among its member cooperatives.

cho các nhân viên-chủ sở hữu.

A newer approach is to use platform technologies

Một cách tiếp cận vấn đề mới là sử dụng các nền tảng công nghệ

to teach workers their rights.

để cho nhân viên nhận thức được về quyền của họ.

In our global, hyperconnected and socially isolating world,

Tại thế giới này, một thế giới siêu kết nối và cô lập với xã hội,

platforms such as coworker.org or Unit

những nền tảng như coworker.org hoặc Unit

recognize and address the fact that there is a mobile workforce

đã nhận thức và hiểu được rằng có một lực lượng lao động linh động

that no longer has water coolers or lunch rooms

đã không còn cần những cây nước nóng lạnh hay nhà ăn

around which to gather and strategize.

để hội họp với nhau và bàn kế hoạch.

These platforms provide workers with a way to share experiences,

Những nền tảng này sẽ cung cấp một nơi để người lao động chia sẻ trải nghiệm,

access organizing resources

tiếp cận những nguồn lực cho tổ chức

and build networks at scale across geographies and employers.

và xây dựng các mạng lưới giữa các nơi và giữa những người lao động với nhau.

Coworker.org had a huge win with Alphabet,

Coworker.org đã có một thành tựu to lớn với Alphabet,

the parent company of Google,

công ty mẹ của Google,

a giant among tech firms.

một gã khổng lồ công nghệ.

Alphabet workers recognize that they are part of a community of fate

Nhân viên Alphabet đã nhận ra rằng họ là một phần của một công đồng chung vận mệnh

that crosses large distances.

lớn hơn mọi khoảng cách về địa lý.

They have been protesting Google's contracts with the Pentagon

Họ đã từng biểu tình chống lại hợp đồng của Google với Lầu Năm Góc

and with immigration authorities.

và với những nhà chức trách quản lý nhập cư.

They have normal run-of-the-mill economic union demands,

Họ đòi những lợi ích về kinh tế tương tự như công đoàn,

but they also have the political demand

nhưng họ cũng có những yêu sách chính trị

that they should have a say over company policies

vì họ nên có những ý kiến về những chính sách của công ty

that affect them and us.

mà có ảnh hưởng đến họ và cả chúng ta.

Now, whatever you thought of unions in the past,

Cho dù bạn có nghĩ như thế nào về công đoàn trong quá khứ,

I hope --

tôi mong rằng --

I hope that these examples have revealed to you

Tôi hi vọng những ví dụ trên là đủ cho các bạn thấy được

what they can be today and for tomorrow.

những gì họ có thể làm cho ngày nay và cho mai sau.

Unions once significantly reduced income inequality,

Công đoàn đã từng góp phần giảm bất bình đẳng về thu nhập,

the gap between the rich and the poor.

thu hẹp khoảng cách giàu nghèo.

They can again.

Họ có thể thực hiện được lần nữa.

These graph lines came together when unions rose.

Các đường biểu đồ đã gần sát nhau hơn khi công đồng mạnh hơn.

I'd like to see those lines permanently converge

Tôi mong rằng trong tương lai, hai đường này sẽ trở thành một

and inequality reduced once and for all.

và triệt tiêu sự bất bình bẳng một lần và mãi mãi.

Billionaires are building rockets to explore outer space.

Những tỷ phú đang sản xuất tên lửa để khám phá vũ trụ.

This is so exciting,

Nghe rất là thú vị,

but equally exciting

nhưng cũng thú vị không kém

are the workers who are providing the goods and services

là việc những người lao động đang tạo ra những hàng hoá và dịch vụ

on which those billionaires [and] we all depend,

mà những tỷ phú đó [và] chúng ta đều cần,

exploring new ways to gain power and voice.

khám phá ra những cách thức mới để có được tiếng nói và sức mạnh của mình.

If even some of these explorations succeed,

Thậm chí nếu chỉ một số cách thức đó được khám phá thôi,

workers will gain dignity,

thì người lao động vẫn giành được địa vị,

economic security

an ninh kinh tế

and the power to challenge employers and politicians.

và quyền lực để đứng ngang hàng với những ông chủ và các chính trị gia.

The result?

Kết quả là?

The resuscitation of the middle class

Sự trở lại của tầng lớp trung lưu

and a far more equitable society.

và công bằng xã hội sẽ được nâng cao nhiều hơn.

Thank you.

Cảm ơn các bạn

(Applause)

(Vỗ tay)