How to Spot a Cult | Sarah Edmondson | TED

456,725 views ・ 2024-04-05

TED


Vui lòng nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh bên dưới để phát video.

Translator: Lê Việt Ngọc Minh Reviewer: Giao Nguyen
00:03
I have always been drawn to community --
0
3719
3437
Tôi luôn bị thu hút bởi cộng đồng
00:08
being in community, building communities that I believe in.
1
8224
3820
ở trong cộng đồng, xây dựng các cộng đồng mà tôi tin tưởng.
00:12
I've been a lifelong learner, seeker, total joiner.
2
12445
3954
Tôi là một người học suốt đời, tìm kiếm, hoàn toàn gắn bó.
00:17
Brownies, drama club, summer camp.
3
17016
3754
Brownies, câu lạc bộ kịch, trại hè.
00:21
I was raised by fantastic hippie parents
4
21537
2753
Tôi được nuôi dưỡng bởi những bậc cha mẹ hippie tuyệt vời
00:24
who taught me the importance of making the world better.
5
24306
3404
những người đã dạy tôi tầm quan trọng của việc làm cho thế giới tốt đẹp hơn.
00:28
Also, bring snacks.
6
28160
2069
Ngoài ra, mang đồ ăn nhẹ.
00:30
Be ready for sing-alongs.
7
30262
2169
Hãy sẵn sàng cho việc hát một mình.
00:32
I'm incredibly organized, I'm a big connector.
8
32465
2619
Tôi cực kỳ có tổ chức, là một người kết nối lớn.
00:35
I've been told I have big cruise director energy.
9
35101
3503
Tôi được bảo rằng tôi có năng lượng của giám đốc điều hành lớn
00:38
(Laughter)
10
38637
1535
(Cười)
00:40
No clipboard today.
11
40539
2636
Không khay nhớ tạm cho hôm nay.
00:43
I was also in a cult for 12 years.
12
43192
3670
Tôi cũng đã tham gia một giáo phái trong 12 năm.
Và hôm nay tôi ở đây để bảo vệ tất cả các bạn khỏi một
00:48
And I’m here today to protect you all
13
48080
1902
00:49
from the same shit show that I went through.
14
49999
2169
chương trình tồi tệ mà tôi đã trải qua.
00:52
(Laughs)
15
52184
1135
(Cười)
00:53
(Applause)
16
53335
1185
(Vỗ tay)
00:54
Yeah. You want this.
17
54537
1701
Vâng. Bạn muốn điều này.
00:56
(Cheers and applause)
18
56272
3970
(Tiếng cổ vũ và vỗ tay)
01:00
My talk is rooted in awareness.
19
60609
3237
Bài nói của tôi bắt nguồn từ nhận thức.
01:03
I want to help you to navigate all the culty groups out there
20
63863
3203
Tôi muốn giúp bạn điều hướng tất cả các nhóm tôn giáo ngoài kia
01:07
so that you can seek safely.
21
67099
2536
để bạn có thể tìm kiếm một cách an toàn.
01:11
So, in 2005,
22
71887
2002
Vì vậy, vào năm 2005,
01:13
I was an aspiring actress slash waitress,
23
73906
3537
tôi là một nữ diễn viên phục vụ đầy tham vọng,
01:17
when I was invited to Nxivm.
24
77476
3020
khi tôi được mời đến Nxivm.
01:22
A personal and professional development program
25
82164
2803
Một chương trình phát triển cá nhân và nghề nghiệp
01:24
with a seemingly altruistic mission to change the world,
26
84984
3086
với một sứ mệnh vị tha là thay đổi thế giới,
01:28
one person at a time.
27
88104
1868
từng người một.
01:30
Big red flag.
28
90005
1152
Cờ đỏ lớn.
01:33
And I truly found an incredible community of like-minded humanitarians,
29
93359
4738
Và tôi thực sự tìm thấy một cộng đồng đáng kinh ngạc
gồm những người nhân đạo cùng chí hướng,
01:38
and a place where I could help people set and achieve goals
30
98114
3319
và một nơi mà tôi có thể giúp mọi người thiết lập và đạt được mục tiêu
01:41
and bust through their limiting beliefs.
31
101467
2686
và vượt qua niềm tin hạn chế của họ.
01:44
It was wonderful.
32
104170
1301
Thật tuyệt vời.
01:45
But it was also a facade for something sinister,
33
105838
3820
Nhưng nó cũng là mặt tiền của một cái gì đó nham hiểm,
01:49
something that would take over my life slowly, over a decade,
34
109675
3520
cái gì đó sẽ chiếm lấy cuộc sống của tôi chậm rãi,
trong hơn một thập kỷ,
01:53
with a slow build of coercion, obligation, gaslighting and control.
35
113229
5906
với sự cưỡng chế, nghĩa vụ, thao túng và kiểm soát.
02:00
It wasn't just a highly toxic workplace.
36
120319
2686
Đó không chỉ là một nơi làm việc cực kỳ độc hại.
02:03
This was a high-control group,
37
123022
2085
Đây là một nhóm kiểm soát cao,
02:05
AKA a cult.
38
125141
2118
hay còn gọi là một giáo phái.
Nhưng tôi không thể nhìn thấy nó.
02:08
But I couldn't see it.
39
128177
1234
02:09
There were so many great things about the community
40
129428
2419
Có rất nhiều điều tuyệt vời về cộng đồng
02:11
clouding my judgment.
41
131864
1385
làm lu mờ phán đoán của tôi.
02:13
I rose up the ranks,
42
133265
1335
Tôi đã vươn lên hàng ngũ,
02:14
became one of the company's star recruiters.
43
134617
2252
trở thành một trong những nhà tuyển dụng ngôi sao của công ty.
02:17
It was incredible.
44
137620
1284
Thật không thể tin được.
02:18
I thought that I had found the best club ever.
45
138921
2753
Tôi nghĩ rằng tôi đã tìm thấy câu lạc bộ tốt nhất từ trước đến nay.
02:22
My people, the chosen family.
46
142007
3504
Người của tôi, gia đình được chọn.
02:25
But more importantly,
47
145544
1251
Nhưng quan trọng hơn,
02:26
a place where I had community and belonging.
48
146812
2202
một nơi mà tôi có cộng đồng và thuộc về.
02:29
Those were things I was looking for ever since I was a little girl.
49
149048
3303
Đó là những thứ tôi đã tìm kiếm từ khi còn là một cô bé.
02:32
I had actually wandered onto the path of self-reflection and transformation
50
152368
4254
Tôi thực sự đã lang thang trên con đường tự suy ngẫm và biến đổi
02:36
without any tools for navigating or protecting myself.
51
156639
3620
mà không có bất kỳ công cụ nào để điều hướng hoặc bảo vệ bản thân.
02:41
But I was in deep.
52
161093
1618
Nhưng tôi đã rất buồn.
02:42
(Laughs)
53
162728
1168
(Cười)
02:43
My actual friends and family saw less and less of me,
54
163929
3871
Bạn bè và gia đình thực sự của tôi ngày càng ít nhìn thấy tôi,
02:47
as I’d spent more money on time and trainings,
55
167833
3437
vì tôi đã chi nhiều tiền hơn cho thời gian và đào tạo,
02:51
and my worldview got more narrow.
56
171287
2052
và thế giới quan của tôi trở nên thu hẹp lại.
02:54
My language became coded, I sounded like a Nxivm robot.
57
174290
3870
Ngôn ngữ của tôi được mã hóa, tôi nghe giống như một robot Nxivm.
02:58
I was on the top of this grifty iceberg, a Nxivm pyramid,
58
178944
5306
Tôi đã ở trên đỉnh núi băng khổng lồ này, một kim tự tháp Nxivm,
03:04
and it truly haunts me to this day,
59
184266
2069
và nó thực sự ám ảnh tôi cho đến ngày nay,
03:06
how many people I brought in, my friends and family,
60
186368
2520
những người tôi mang đến, bạn bè và gia đình tôi, những người đưa
03:08
who in turn brought in their friends and family through leveraged trust?
61
188904
3487
bạn bè và gia đình họ đến qua niềm tin đòn bẩy?
03:12
Till I had grown an organization so big, I could open the first center in Canada,
62
192424
4405
Đến khi tôi phát triển một tổ chức lớn như vậy, tôi có thể mở trung tâm đầu tiên
03:16
which was something I used to be incredibly proud of.
63
196845
2520
ở Canada, đó là điều mà tôi từng vô cùng tự hào.
03:19
Some of those people are still loyal to the cult to this day.
64
199665
3353
Một số người trong số đó vẫn trung thành với giáo phái đến nay.
03:23
It all came to a head when I was invited to a secret Nxivm offshoot ...
65
203802
5589
Tất cả đã đến đỉnh điểm khi tôi được mời đến một nhánh bí mật của Nxivm...
03:30
A badass boot camp for women only,
66
210075
2520
Một trại huấn luyện tồi tệ chỉ dành cho phụ nữ,
03:32
sold to me as empowerment,
67
212595
2435
được bán cho tôi như sự trao quyền,
03:35
when it was actually enslavement.
68
215047
2419
trong khi nó thực sự là sự nô lệ hóa.
03:38
Just a way for Keith Raniere, the company's founder,
69
218083
4705
Chỉ là một cách để Keith Raniere, người sáng lập công ty,
03:42
to brand women.
70
222805
1201
tạo thương hiệu cho phụ nữ.
03:44
As if he owned them.
71
224773
1235
Như thể hắn sở hữu chúng.
03:46
Yeah.
72
226926
1368
Đúng vậy.
Anh ta cũng tống tiền nhiều người trong số họ cho tình dục.
03:48
He also blackmailed many of them into sex.
73
228310
2219
03:50
I managed to dodge that bullet.
74
230546
1485
Tôi đã cố gắng né tránh viên đạn đó.
03:52
Thankfully, it was the branding that woke me up.
75
232831
2303
Rất may, chính thương hiệu đã đánh thức tôi.
03:55
I mean, one minute, you're selling a goals program,
76
235734
2419
Ý tôi là, một phút, bạn đang bán một chương trình mục tiêu,
03:58
and the next, you're sweaty and naked on a table,
77
238170
2336
và tiếp theo, bạn đổ mồ hôi và khỏa thân trên bàn,
04:00
being branded in a secret sorority.
78
240539
2019
bị đánh dấu trong một hội nữ sinh bí mật.
04:02
And it wasn't the moment of the branding itself.
79
242908
2252
Và đó không phải là thời khắc của chính thương hiệu.
04:05
No, not when I was sliced open without anesthetic.
80
245177
3353
Không, không phải khi tôi bị cắt xẻ ra mà không gây mê.
04:09
But later, when I found out
81
249698
1852
Nhưng sau đó, khi tôi phát hiện ra
04:11
that the symbol on my body was not the four elements, as I'd been told,
82
251567
4054
rằng biểu tượng trên cơ thể tôi không phải là bốn yếu tố, như tôi đã được kể,
04:15
but actually Keith Raniere's initials in a cryptic monogram.
83
255654
3537
mà thực ra là tên viết tắt của Keith Raniere trong một chữ lồng khó hiểu.
04:19
Yeah, I had his initials on my body.
84
259992
2152
Vâng, tôi có tên viết tắt của anh ấy trên cơ thể tôi.
04:23
He literally thought he could own me.
85
263295
2119
Anh ấy thực sự nghĩ rằng anh ấy có thể sở hữu tôi.
04:25
He was wrong,
86
265764
1352
Anh ấy đã sai,
04:27
and I was out.
87
267149
1518
và tôi đã thoát khỏi.
04:29
But -- yes, thank you.
88
269468
1285
Nhưng... vâng, cảm ơn.
04:30
(Cheers and applause)
89
270786
3704
(Tiếng cổ vũ và vỗ tay)
04:34
Wait, what happened to me was just the beginning.
90
274506
3454
Khoan đã, những gì đã xảy ra với tôi chỉ là khởi đầu.
Và khi chúng tôi phát hiện ra những thứ đang diễn ra đằng sau cánh cửa đóng kín -
04:38
And when we found out what else was going on behind closed doors --
91
278327
3220
04:41
crimes ranging from blackmail, forced labor,
92
281563
3154
tội phạm từ tống tiền, lao động cưỡng bức,
04:44
child pornography, sex trafficking ...
93
284750
3070
khiêu dâm trẻ em, buôn bán tình dục...
04:48
I was mortified.
94
288220
1735
Tôi đã chán nản.
04:50
So I went to the authorities with a band of fellow shocked ex-members,
95
290856
3871
Vì vậy, tôi đến gặp chính quyền với một nhóm các cựu thành viên bị sốc,
04:54
and we blew the proverbial whistle.
96
294743
2169
và chúng tôi đã báo cáo với cơ quan thẩm quyền.
04:58
But they didn't do anything.
97
298063
1385
Nhưng họ không làm gì cả.
04:59
Fell on deaf ears,
98
299465
1251
Họ bỏ ngoài tai,
05:00
because they didn't know what they were looking at.
99
300733
2469
vì họ không biết mình đang tìm kiếm cái gì.
Vì vậy, chúng tôi đã tìm đến báo chí.
05:03
So we went to the press.
100
303235
1185
05:05
Look, Mom and Dad,
101
305270
1218
Nhìn này, mẹ và bố,
05:06
I’m on the front page of The New York Times.
102
306505
2069
con đang ở trang nhất của tờ New York Times.
05:09
It's not exactly what I was imagining my life would be
103
309658
2836
Đó không hẳn là những gì tôi đã tưởng tượng về cuộc sống của mình
05:12
when I started out as an actress,
104
312511
1869
khi tôi bắt đầu với tư cách là một nữ diễn viên,
05:14
but here we are.
105
314396
1285
nhưng ta đang ở đây.
05:16
After that, the rest is cult history.
106
316332
3036
Sau đó, phần còn lại là lịch sử của tà giáo.
05:19
A dramatic arrest in Mexico.
107
319385
1835
Một vụ bắt giữ kịch tính ở Mexico.
05:21
A six-week trial, a four-hour deliberation,
108
321236
2920
Một phiên tòa kéo dài sáu tuần, một cuộc thảo luận kéo dài bốn giờ,
05:24
and ultimately, a 120-year prison sentence for Nxivm's founder.
109
324189
5489
và cuối cùng, một bản án 120 năm tù đối với người sáng lập Nxivm.
05:29
(Applause)
110
329712
1001
(Vỗ tay)
05:30
Yes, thank you. Thank you.
111
330729
1418
Vâng, cảm ơn.
05:32
(Applause)
112
332164
4521
(Vỗ tay)
05:36
Big win.
113
336702
1151
Chiến thắng lớn.
05:38
And just for the record, by all cult expert assessments,
114
338771
3053
Và để cho chính xác, theo mọi đánh giá của các chuyên gia giáo phái,
05:41
Keith Raniere is now known
115
341840
1669
Keith Raniere hiện được biết đến là một trong những nhà lãnh đạo
05:43
as one of the most dangerous cult leaders of all time,
116
343525
2820
giáo phái nguy hiểm nhất mọi thời đại,
05:46
on par with Jim Jones,
117
346378
1769
ngang hàng với Jim Jones,
05:48
whose rise to power culminated in the death of 900 people,
118
348163
3070
người mà sự dậy lên của quyền lực đã để lại cái chết của 900 người,
05:51
300 of which were children,
119
351250
1935
300 người trong đó là trẻ em,
05:53
for drinking poisoned Flavor-Aid,
120
353218
1602
vì uống Flavor-Aid độc,
05:54
which is where "drink the Kool-Aid" comes from, by the way.
121
354837
3386
nhân tiện, đó là nơi “uống Kool-Aid” khởi nguồn.
05:58
And FYI, if they hadn't have drank it, they would have been shot.
122
358557
3904
Và cho bạn biết, nếu họ không uống nó, họ sẽ bị bắn.
06:02
It wasn't a choice, we don't use that phrase properly.
123
362811
3420
Đó không phải là một lựa chọn, ta không sử dụng cụm từ đó đúng cách.
06:06
It's called a bounded choice. Coercive control.
124
366548
4021
Nó được gọi là một sự lựa chọn có giới hạn. Kiểm soát cưỡng chế.
Khỏi phải nói, Keith Raniere không phải là thiên tài cao quý, nhân đạo,
06:12
Needless to say, Keith Raniere was not the noble, humanitarian,
125
372204
2970
06:15
ethical genius I thought I was vouching for all those years.
126
375190
3637
có đạo đức mà tôi nghĩ rằng tôi đã cam đoan cho tất cả những năm đó.
06:21
Quite the opposite, actually.
127
381046
1869
Hoàn toàn ngược lại, thực sự.
06:22
Nobody signs up for trauma and tragedy on purpose.
128
382931
2903
Không ai cố tình đăng ký cho chấn thương và bi kịch.
06:25
In fact, a wise man once said, "Nobody joins a cult on purpose."
129
385851
3370
Trên thực tế, một nhà thông thái từng nói,
“Không ai tham gia một giáo phái có mục đích.”
06:29
They join something good.
130
389605
1918
Họ tham gia một cái gì đó tốt đẹp.
06:32
I was on my path, I was a seeker, and I got burned.
131
392791
3821
Tôi đã đi trên con đường của mình, tôi là một người tìm kiếm, và tôi bị bỏng.
06:36
Literally.
132
396645
1468
Theo nghĩa đen.
06:38
Blackmailed, branded, humiliated.
133
398130
1985
Bị tống tiền, dán mác, bị sỉ nhục.
06:40
And I got out.
134
400132
1835
Và tôi đã thoát ra.
06:42
But I couldn't just leave.
135
402000
1952
Nhưng tôi không thể chỉ rời đi.
06:44
I had to be as loud about why I was leaving as when I was recruiting.
136
404736
3571
Tôi phải lớn tiếng về lý do tại sao tôi rời đi như khi tôi tuyển dụng.
06:49
And I've been out for six years almost to the day, actually.
137
409191
3186
Và thực ra tôi đã ra ngoài được sáu năm gần như ngày hôm nay.
06:52
Happy uncult-aversary to me. (Applause) Thank you.
138
412411
2619
Chúc mừng lễ kỉ niệm vô đạo tới tôi.
(Vỗ tay) Cảm ơn
06:55
(Applause)
139
415063
5122
Và bạn có thể cho rằng câu chuyện của tôi đang ở ngoài kia. (Cười)
07:00
And you could say my story is out there. (Laughs)
140
420719
3821
07:04
In raw, gritty, personal detail.
141
424556
1585
Trong chi tiết đầy thô sơ, mộc mạc, cá nhân
07:06
Thank you, HBO.
142
426175
1584
Cảm ơn, HBO.
07:07
I have been to hell and back in high definition.
143
427776
3287
Tôi đã đến địa ngục và trở lại ở độ nét cao.
07:11
And I could definitely glean some nuggets for you about resiliency and trauma,
144
431914
4554
Và tôi chắc chắn có thể thu thập một số thông tin cho bạn
về khả năng phục hồi và chấn thương tâm lí.
07:16
turning lemons into lemonade.
145
436502
2252
biến chanh thành nước chanh.
07:18
But today, I'm here for a different reason.
146
438787
2803
Nhưng hôm nay, tôi ở đây vì một lý do khác.
Tôi muốn chia sẻ với bạn kiến thức giáo phái.
07:22
I want to share with you cult literacy.
147
442257
3804
07:26
New thing for all of us.
148
446829
1368
Điều mới mẻ cho tất cả chúng ta.
07:28
I want to share some lessons learned so that you can seek safely.
149
448514
3770
Tôi muốn chia sẻ một số bài học kinh nghiệm
để bạn có thể tìm kiếm một cách an toàn.
Tôi muốn cho bạn thấy các giáo phái săn mồi nhân tính của bạn như thế nào
07:33
I want to show you how cults prey on your humanity
150
453068
2953
07:36
and leave no one immune.
151
456054
1602
và không để lại cho ai miễn dịch.
07:37
Good plan? OK.
152
457673
2586
Kế hoạch tốt? Được thôi.
07:40
So first you have to know that these things are everywhere.
153
460292
3587
Vì vậy, trước tiên bạn phải biết rằng những thứ này có ở khắp mọi nơi.
07:43
Cults are everywhere, and they don't look like what you think anymore.
154
463896
3370
Các giáo phái ở khắp mọi nơi, và chúng không giống như những gì bạn nghĩ.
07:47
We’re not talking about shaved heads and drinking goats’ blood
155
467282
2970
Chúng ta không nói về việc cạo đầu và uống máu dê
trong một bộ phim kinh dị nào đó của Stanley Kubrick, “Eyes Wide Shut.”
07:50
in some Stanley Kubrick horror movie, “Eyes Wide Shut.”
156
470269
2636
07:52
Masks and robes? No.
157
472921
1602
Mặt nạ và áo choàng? Không.
07:55
Cults thrive by disguising themselves as something wonderful
158
475290
4805
Các giáo phái phát triển mạnh bằng cách ngụy trang thành một thứ gì
08:00
that appeals to your total, normal humanity,
159
480112
3170
đó tuyệt vời thu hút nhân tính toàn diện, bình thường của bạn
08:03
your desire for connection, meaning and purpose.
160
483298
2736
mong muốn kết nối, ý nghĩa và mục đích của bạn.
08:06
All of those things are really beautiful.
161
486518
1986
Tất cả những thứ đó thực sự đẹp.
08:08
It might look like a hot yoga class where everyone is so friendly afterwards.
162
488520
5222
Nó có thể trông như một lớp yoga nóng bỏng,
nơi mọi người rất thân thiện
“Cảm ơn bạn rất nhiều vì đã đến. Tôi có thể lấy cho bạn ít kombucha không?”
08:13
"Thank you so much for coming. Can I get you a kombucha?"
163
493775
3204
08:16
(Laughter)
164
496995
1151
(Tiếng cười)
08:19
A course on leadership and communication.
165
499631
3804
Một khóa học về lãnh đạo và giao tiếp.
08:24
A retreat on wellness and spirituality.
166
504286
2603
Một khóa tu về sức khỏe và tâm linh.
08:27
An incredible business opportunity to sell a life-changing product
167
507873
3487
Một cơ hội kinh doanh đáng kinh ngạc để bán một sản phẩm thay đổi cuộc sống
từ sự thoải mái của chính ngôi nhà của bạn.
08:31
from the comfort of your own home.
168
511376
1635
08:33
Hashtag financialfreedom. Hashtag bossbabe.
169
513028
2386
Hashtag “tự do tài chính” Hashtag “nữ lãnh đạo”
08:35
(Laughter)
170
515430
1368
(Cười)
08:36
You know who I'm talking about.
171
516815
1585
Bạn biết tôi đang nói về ai.
08:38
(Laughter)
172
518417
1535
(Tiếng cười)
08:39
Or a Sunday coffee hour
173
519985
1919
Hoặc một giờ uống cà phê vào Chủ nhật,
08:41
where the congregation or the sorority sisters,
174
521920
3370
nơi hội thánh hoặc các chị em nữ sinh,
08:45
or Montessori moms,
175
525307
1802
hoặc các bà mẹ Montessori,
08:47
are all so quick to welcome you and shower you with praise.
176
527142
3704
tất cả đều rất nhanh chóng chào đón bạn và khen ngợi bạn.
08:50
"Oh well, bless your heart.
177
530862
2503
“Vâng, chúc lành cho trái tim của bạn.
08:53
Oh my God, I love your hair.
178
533382
2536
Ôi Chúa ơi, tôi yêu mái tóc của bạn.
08:55
Welcome to the family."
179
535934
1919
Chào mừng đến với gia đình.”
08:57
(Laughter)
180
537886
1135
(Cười)
08:59
I'm not condemning any one of these things, trust me.
181
539037
2753
Tôi không lên án bất cứ điều gì trong số này, tin tôi đi.
09:02
I just want you to see the precursors.
182
542090
2670
Tôi chỉ muốn bạn xem tiền thân.
09:05
I want you to be able to tell the difference
183
545110
2419
Tôi muốn bạn có thể phân biệt được sự khác biệt
09:07
between a healthy human thing
184
547563
1818
giữa một điều gì đó lành mạnh của con người
09:09
and something with a malignant endgame.
185
549414
2219
và thứ gì đó có kết cục ác tính.
09:13
Which brings me to the second thing I want you to know.
186
553285
2936
Điều đó đưa tôi đến điều thứ hai tôi muốn bạn biết.
09:16
Cults prey on your humanity in a way that is predictable and textbook.
187
556255
4971
Các giáo phái săn mồi nhân tính của bạn theo cách có thể dự đoán được
09:22
Do people keep telling you how special you are?
188
562578
2235
Mọi người có liên tục nói với bạn rằng bạn đặc biệt như thế nào không?
09:25
Yeah, well, the "special" part is probably true.
189
565397
2836
Vâng, vâng, phần “đặc biệt” có lẽ là sự thật.
Nhưng nếu điều đó được kết hợp với rất nhiều
09:28
But if that's combined with a lot of eye-gazing and effusive smiles ...
190
568250
3720
ánh nhìn trực tiếp và những nụ cười
09:32
(Laughter)
191
572004
1318
(Cười)
09:33
That might not be love, but love-bombing:
192
573338
2353
Đó có thể không phải là tình yêu, mà là đánh bom tình yêu:
09:36
a manipulation strategy that’s designed to reel you in,
193
576508
3237
một chiến lược thao túng được thiết kế để thu hút bạn,
09:39
something that's been used by so many people,
194
579778
2452
một thứ đã được sử dụng bởi rất nhiều người,
09:42
from sex traffickers to David Koresh,
195
582247
3654
từ những kẻ buôn bán tình dục đến David Koresh,
09:45
the infamous and ultimately doomed leader of the Branch Davidians
196
585917
3137
thủ lĩnh khét tiếng và cuối cùng bị kết án của Branch Davidians
09:49
that led to the Waco tragedy,
197
589071
2085
dẫn đến thảm kịch Waco
09:51
to Keith Raniere,
198
591173
1234
đến Keith Raniere,
09:52
to your next-door neighbor selling essential oils
199
592441
2319
đến hàng xóm bên cạnh bán tinh dầu
09:54
the back of her trunk.
200
594793
1151
ở phía sau cốp xe cô ấy.
09:56
All that love is designed
201
596928
1352
Tất cả tình yêu đó được thiết kế
09:58
to make you feel like you're part of something.
202
598313
2336
để khiến bạn cảm thấy như bạn là một phần của điều gì đó.
10:00
The best yoga, the best fraternity,
203
600666
2268
Yoga tốt nhất, tình huynh đệ tốt nhất,
10:02
the best TEDx.
204
602951
1535
TEDx tốt nhất.
10:04
Am I right? Best TEDx?
205
604503
2319
Tôi có đúng không? TEDx tốt nhất?
10:06
This is the best TEDx, just be honest.
206
606838
2536
Đây là TEDx tốt nhất, chỉ cần thành thật.
10:09
(Laughter and applause)
207
609725
1101
(Tiếng cười và vỗ tay)
10:10
Thank you, yes, Dave.
208
610826
1718
Cảm ơn, vâng,
10:12
(Applause)
209
612577
1268
(Vỗ tay)
10:13
But ...
210
613862
1151
Nhưng...
Tất cả tình yêu đó được thiết kế để khiến bạn cảm thấy
10:15
All of that love is designed to make you feel
211
615030
2135
10:17
like you are part of something.
212
617199
1485
như bạn là một phần của một cái gì đó.
10:19
That's it.
213
619201
1351
Thế đấy.
10:20
Are you part of a course
214
620585
1268
Bạn có phải là thành viên của một khóa hay nhóm
10:21
or a group that's telling you that they've got the answers
215
621870
2786
đang nói với bạn rằng họ đã có câu trả lời
10:24
to life's questions?
216
624690
1601
cho các câu hỏi của cuộc sống?
10:26
Or even better yet,
217
626975
1318
Hoặc thậm chí tốt hơn,
10:28
the answers and the solutions to the world's problems?
218
628327
2535
câu trả lời và giải pháp cho các vấn đề của thế giới?
10:31
Careful. That's dogma or doctrine.
219
631196
2719
Cẩn thận. Đó là giáo điều hay học thuyết.
10:34
And those courses you're buying could just be classic indoctrination.
220
634266
3303
Và những khóa học bạn đang mua có thể chỉ là truyền thuyết cổ điển.
Bạn cảm thấy công bằng về việc một nhóm trở thành cách đúng đắn
10:38
You feel righteous about a group being the right way or the only way?
221
638587
3687
hay là cách duy nhất?
10:43
That's basic "us-versus-them" mentality that's baked right in,
222
643125
4955
Đó là tâm lý “chúng ta đối với họ” cơ bản được nấu ngay trong đó,
10:48
that's a very convenient way for culty bad guys to isolate you from other people
223
648096
4605
là một cách rất thuận tiện để những kẻ xấu xa tôn giáo cô lập bạn với người khác
10:52
and the outside world.
224
652734
2102
và thế giới bên ngoài.
10:54
All of these tactics, offering answers and solutions
225
654853
2803
Tất cả những chiến thuật này, đưa ra câu trả lời và giải pháp
10:57
and community and love and all these good things,
226
657673
2635
cộng đồng và tình yêu và tất cả những điều tốt đẹp này,
11:00
it's just what binds you to the group slowly, over time.
227
660325
3570
đó chỉ là những gì gắn kết bạn với nhóm từ từ, theo thời gian.
11:03
Just like the frog in the pot of water. You know this cliché, right?
228
663912
3337
Giống như con ếch trong nồi nước. Bạn biết điều sáo rỗng này, phải không?
11:07
Throw the frog in a pot of boiling water, it jumps out,
229
667282
2686
Ném ếch vào nồi nước sôi, nó nhảy ra,
11:10
it knows what's going on.
230
670001
1218
nó biết chuyện gì đang xảy ra.
11:11
But if you put it in cold water and turn the heat up slowly,
231
671236
2836
Nhưng nếu bạn cho nó vào nước lạnh và tăng nhiệt từ từ,
11:14
it stays in, it doesn't notice.
232
674106
1551
nó sẽ ở trong, nó không nhận thấy.
11:15
Just like you don't notice, because it feels so good to be loved
233
675691
3069
Cũng giống như bạn không để ý, bởi vì cảm giác thật tuyệt khi được yêu
11:18
and be part of something.
234
678794
2118
và trở thành một phần của điều gì đó.
11:20
Or maybe you're just trying to get your money's worth.
235
680946
2736
Hoặc có thể bạn chỉ đang cố gắng để tiền bạn đáng giá.
11:23
Or, like me, prove your friends and family wrong.
236
683699
2352
Hoặc, giống như tôi, chứng minh bạn bè và gia đình của bạn sai.
11:26
"I'm not in a cult."
237
686068
1568
“Tôi không thuộc một giáo phái.”
11:28
And if and when that you notice ...
238
688286
2903
Và nếu và khi bạn nhận thấy...
11:31
that it's not what you signed up for in the beginning,
239
691907
2536
rằng đó không phải là những gì bạn đã đăng ký ban đầu,
11:34
it's too late, you're just a frog.
240
694476
1685
đã quá muộn, bạn chỉ là một con ếch.
11:36
You're bought in and you've been boiled.
241
696178
2352
Bạn bị đưa vào và bạn đã bị luộc chín.
11:38
So how do you know the difference between love versus love-bombing?
242
698830
3888
Vậy làm thế nào để bạn biết sự khác biệt giữa tình yêu và ném bom tình?
11:42
The helpful tools versus the tools of coercive control?
243
702734
4538
Các công cụ hữu ích so với các công cụ kiểm soát cưỡng chế?
11:47
And something altruistic
244
707906
1285
Và một cái gì đó vị tha
11:49
versus smoke and mirrors to hide something shady?
245
709207
2419
so với khói và gương để che giấu điều gì đó mờ ám?
11:52
How do you do that human thing called seeking,
246
712010
3203
Làm thế nào để bạn làm được điều con người gọi là tìm kiếm,
11:55
when cults are insidious
247
715230
1385
khi các giáo phái quỷ quyệt
11:56
and any group can become culty?
248
716631
2169
và bất kỳ nhóm nào cũng có thể trở thành giáo phái?
11:58
That's right. Any group.
249
718817
1351
Đúng vậy. Bất kỳ nhóm nào.
12:01
OK, first, you can write this down.
250
721103
1785
OK, trước tiên, bạn có thể viết điều này ra.
12:05
You're not immune to cultic influence. Nobody is.
251
725924
2553
Bạn không miễn nhiễm với ảnh hưởng của giáo phái. Không ai cả.
12:08
And I know some of you are thinking, "That will never happen to me."
252
728510
3520
Và tôi biết một số bạn đang nghĩ, “Điều đó sẽ không bao giờ xảy ra với tôi.”
12:12
If you think you're not susceptible,
253
732798
1801
Nếu bạn nghĩ rằng bạn không dễ bị tổn thương,
12:14
you're more susceptible than you know.
254
734616
1852
bạn dễ bị tổn thương hơn bạn biết.
Bạn có thể nhìn thấy một số lá cờ đỏ và nghĩ rằng
12:17
You might see some red flags and think you're just going to a carnival.
255
737269
3870
bạn chỉ đang đi đến một lễ hội hóa trang.
12:22
Nxivm fooled some really brilliant people.
256
742040
2770
Nxivm đã lừa một số người thực sự xuất sắc.
12:24
Captains of industry, business leaders.
257
744826
2353
Đội trưởng của ngành công nghiệp, lãnh đạo doanh nghiệp.
12:27
It's because this stuff isn't so obvious.
258
747195
2753
Đó là bởi vì những thứ này không quá rõ ràng.
12:29
It's just dynamics.
259
749965
1718
Đó chỉ là động lực.
12:31
It's called an abuse of power.
260
751716
2002
Nó được gọi là lạm dụng quyền lực.
12:34
Ever had a boss ask you to work late and weekends,
261
754219
3253
Đã bao giờ một ông chủ yêu cầu bạn làm việc muộn và cuối tuần,
12:37
asking you to prove your commitment to the company,
262
757489
2452
yêu cầu bạn chứng minh cam kết của mình với công ty
12:39
and you felt like you couldn't say no?
263
759975
1902
và bạn cảm thấy như bạn không thể nói không?
12:41
Or a significant other text you constantly and love-bomb you,
264
761893
3420
Hoặc một ai quan trọng khác mà nhắn tin liên tục và yêu thương bạn,
12:45
make you feel special,
265
765330
1285
khiến bạn cảm thấy đặc biệt,
12:46
only for them to ghost you and have you question your own worth?
266
766631
3354
chỉ để họ ám ảnh bạn và khiến bạn nghi ngờ giá trị của chính mình?
12:50
Or been a part of a demanding social group?
267
770735
2536
Hay là một phần của một nhóm xã hội đòi hỏi khắt khe?
12:54
And you knew that if you missed even one night,
268
774289
2252
Và bạn biết rằng nếu bạn bỏ lỡ dù chỉ một đêm,
12:56
you might be on the outs for a while.
269
776575
1851
bạn có thể phải ra ngoài một thời gian.
12:58
It could be anything from a group of college friends to a book club.
270
778460
3670
Nó có thể là bất cứ điều gì, từ một nhóm bạn đại học đến một câu lạc bộ sách.
13:02
And remember, it doesn't matter how rational and skeptical you are,
271
782164
3470
Và hãy nhớ rằng, không quan trọng bạn có lý trí và nghi hoặc đến đâu,
13:05
you're all susceptible.
272
785650
1602
tất cả các bạn đều dễ bị tổn thương.
13:07
Fair enough, you might not have been interested in Nxivm, in my cult,
273
787285
3320
Hợp lí thôi, có lẽ bạn không quan tâm đến Nxivm, trong giáo phái của tôi
13:10
I get it.
274
790622
1151
Tôi có thể hiểu.
13:12
But with the right place at the right time
275
792123
2203
Nhưng với đúng nơi vào đúng thời điểm
13:14
and the right trusted person inviting you,
276
794342
2086
và đúng người đáng tin cậy mời bạn,
13:16
you may say yes to something else.
277
796461
2036
bạn có thể nói đồng ý với điều gì đó khác.
13:18
Everybody's got their something, their hook.
278
798513
2703
Mọi người đều có cái gì đó của họ, cái móc của họ.
Hãy nhớ rằng, nó không giống như những gì bạn thấy
13:21
Remember, it doesn't look like what you see on your streaming platforms.
279
801233
3486
trên các nền tảng phát trực tuyến của mình.
13:24
It could be as fun and friendly as ...
280
804736
1952
Nó có thể vui vẻ và thân thiện như...
13:27
"Want to check out a spin class?"
281
807656
2369
“Muốn thử một lớp xe đạp thể dục không?”
Một bữa tiệc trang điểm với rượu vang và phô mai.
13:30
A makeup party with wine and cheese.
282
810058
2085
13:32
"Hey, let's go phone-bank for our favorite candidate."
283
812160
2786
“Này, hãy đến ngân hàng điện thoại cho thí sinh ta yêu thích.”
13:34
"Have you ever tried cold plunging?"
284
814980
2018
“Bạn đã bao giờ thử tắm lạnh chưa?”
13:37
I see you, Portland.
285
817015
1385
Tôi thấy anh, Portland.
13:38
(Laughter)
286
818433
2536
(Cười)
Đó là lý do tại sao việc biết những dấu hiệu và cờ đỏ của
13:41
That's why it's so important to know the signs and red flags of cultic abuse,
287
821002
3904
sự lạm dụng tôn giáo rất quan trọng,
13:44
especially in this day and age.
288
824923
2135
đặc biệt là trong thời đại ngày nay.
13:47
We've all had to become hip
289
827075
1602
Tất cả chúng ta đều phải trở nên
13:48
in regards to internet safety, catfishing and hacking.
290
828710
3587
chú ý liên quan đến an toàn internet, lừa đảo và hack.
13:52
How about we learn some cult literacy?
291
832314
1835
Vậy nếu chúng ta học một số kiến thức giáo phái thì sao?
13:54
So I'm going to teach you a couple of red flags.
292
834900
2319
Vì vậy, tôi sẽ dạy bạn một vài cờ đỏ.
Không phải tất cả trong số họ, nhưng một số, để có thể phát hiện các dấu hiệu.
13:57
Not all of them, but a couple, so you can spot the signs.
293
837252
2836
14:00
And remember, not any one of these things in and of itself is the problem,
294
840105
3503
Và hãy nhớ rằng, không phải bất kỳ điều nào trong số này
14:03
it's the whole package.
295
843642
1351
tự nó là vấn đề, mà là toàn bộ gói.
14:05
So please know ...
296
845827
1435
Vì vậy, xin vui lòng biết...
14:09
The first thing is:
297
849564
2319
Điều đầu tiên là:
14:12
there's an assumption of your neediness.
298
852984
2303
có một giả định về sự thiếu thốn của bạn.
Bạn là một con chim gãy cánh, là con chim không nguyên vẹn, và chúng có
14:15
You're a broken bird, you're unwhole,
299
855303
1852
14:17
and they have all the tools to make you whole again.
300
857188
2470
mọi công cụ để làm cho bạn trở nên toàn vẹn lại. Rất thuận tiện.
14:19
That's very convenient.
301
859674
1268
14:21
Secondly, it's expensive.
302
861259
2119
Thứ hai, nó đắt tiền.
14:23
And please know that it might cost you more than money.
303
863395
2686
Và hãy biết rằng nó có thể khiến bạn tốn kém hơn tiền bạc.
14:26
It could cost you in time and relationships.
304
866097
2486
Nó có thể khiến bạn mất thời gian và các mối quan hệ.
14:30
Also, loaded language.
305
870085
1568
Ngoài ra, ngôn ngữ được tải.
14:31
If they're using pretentious terms to sound holier and smarter ...
306
871670
3603
Nếu họ đang sử dụng những thuật ngữ tự phụ
để nghe có vẻ thánh thiện và thông minh hơn...
14:35
Run. (Laughs)
307
875891
2302
Chạy đi. (Cười)
14:38
Be aware if there's rumors that they're a cult already,
308
878226
2619
Hãy chú ý nếu có tin đồn rằng họ đã là một giáo phái,
14:40
or if there's lawsuits or bad press.
309
880862
2269
hoặc nếu có vụ kiện hoặc báo chí xấu.
14:43
Where there's smoke, there's usually fire.
310
883148
2552
Nơi nào có khói, thường có lửa.
14:45
And finally, if they're claiming to have
311
885717
2236
Và cuối cùng, nếu họ tuyên bố có câu trả lời
14:47
the definitive answers to life's mysteries --
312
887969
3470
dứt khoát cho những bí ẩn của cuộc sống
14:51
big red flag.
313
891456
1151
Một cờ đỏ lớn.
Ồ, lá cờ xanh của tôi đã lên rồi.
14:53
Oh, my green flags are up already.
314
893224
1736
14:54
It's important to also see green flags that can signal this is a safe group,
315
894976
4321
Điều quan trọng là bạn cũng phải nhìn thấy những lá cờ màu xanh lá
như là báo hiệu đây là một nhóm an toàn,
14:59
like questions are welcomed,
316
899314
1435
các câu hỏi được hoan nghênh,
15:00
you can ask things without being gaslit.
317
900765
2403
bạn có thể hỏi mọi thứ mà không bị thao túng.
15:03
Also, you can leave without being excommunicated,
318
903184
2803
Ngoài ra, bạn có thể rời đi mà không bị khai trừ,
15:06
shunned or trash-talked.
319
906004
1685
xa lánh hoặc nói rác.
15:09
Finally, there's a healthy amount of commitment.
320
909908
3470
Cuối cùng, có một lượng cam kết lành mạnh.
15:13
Not an all-consuming change of your entire lifestyle.
321
913395
3136
Không phải là một sự thay đổi toàn diện trong toàn bộ lối sống của bạn.
15:16
Hello, CrossFit!
322
916564
1285
Xin chào, CrossFit!
15:18
(Laughter)
323
918700
2219
(Cười)
15:20
Now, one more thing.
324
920936
1501
Bây giờ, một điều nữa.
15:23
It doesn't pop up in Google, with articles from legit publications,
325
923505
3220
Nó không xuất hiện trên Google, với các bài báo từ các ấn phẩm hợp pháp,
15:26
if you type in "is blank a cult."
326
926758
4454
nếu bạn nhập “is blank a cult”.
15:31
(Laughter)
327
931513
2402
(Cười)
15:33
You'd be surprised how many people miss that one.
328
933949
2452
Bạn sẽ ngạc nhiên khi biết bao nhiêu người bỏ lỡ điều đó.
15:36
I personally never Googled Nxivm.
329
936434
2219
Cá nhân tôi chưa bao giờ Google Nxivm.
15:38
I mean, it was 2005, but I never did.
330
938670
2235
Đó là năm 2005, nhưng tôi chưa bao giờ làm thế.
15:40
And look where that got me,
331
940922
1318
Và hãy nhìn xem điều đó đã đưa tôi đến đâu.
15:42
so do your research, people.
332
942273
1702
Mọi người tự nghiên cứu đi.
15:45
But here I am now.
333
945577
1451
Nhưng bây giờ tôi ở đây.
15:48
I had it removed.
334
948580
1301
Tôi đã loại bỏ nó.
15:49
(Cheers and applause)
335
949914
3187
(Chúc mừng và vỗ tay)
15:53
Yes.
336
953118
1151
Vâng.
15:54
(Applause)
337
954302
1001
(Vỗ tay)
15:55
Free of all that.
338
955337
1735
Không có tất cả những điều đó.
15:57
Yay, plastic surgery. (Laughs)
339
957105
2152
Yay, phẫu thuật thẩm mỹ. (Cười)
15:59
I'm healing.
340
959290
1602
Tôi đang chữa lành.
16:00
And part of that healing is ...
341
960925
2053
Và một phần của sự chữa lành đó là...
16:04
I'm just trying to clean up the mess that I helped make
342
964012
3120
Tôi chỉ đang cố gắng dọn dẹp mớ hỗn độn mà tôi đã giúp làm ra với
16:07
as the golden goose for Nxivm.
343
967165
2302
tư cách là con ngỗng vàng cho Nxivm.
16:11
And I'm also trying to,
344
971219
2503
Và tôi cũng đang cố gắng,
16:13
just as loudly as I vouched for Keith years before,
345
973738
2703
giống như tôi đã bảo đảm cho Keith nhiều năm trước,
16:16
I'm loudly trying to educate my fellow joiners out there
346
976458
3386
tôi đang cố gắng lớn tiếng giáo dục những người tham gia
16:19
about seeking safely.
347
979861
1485
của tôi ngoài kia về việc tìm kiếm an toàn.
16:22
So, ultimately, the best advice I have for you,
348
982864
3871
Vì vậy, cuối cùng, lời khuyên tốt nhất mà tôi dành cho bạn,
16:26
to avoid a culty nightmare,
349
986768
2085
để tránh một cơn ác mộng tôn giáo,
16:28
is just remember that all of these programs
350
988870
2936
chỉ cần nhớ rằng tất cả các chương trình
16:31
and communities and tools and answers
351
991823
2836
và cộng đồng và các công cụ và câu trả lời
16:34
and all this stuff,
352
994676
1251
và tất cả những thứ này,
16:35
it's just a tool, not an answer.
353
995944
2919
nó chỉ là một công cụ, không phải là một câu trả lời.
16:38
Nobody has all the answers.
354
998897
2469
Không ai có tất cả các câu trả lời.
Và tôi không ở đây để chỉ ngón tay và nói,
16:42
And I'm not here to point fingers and say,
355
1002100
2219
“bạn đang ở trong một giáo phái” và “đó là một giáo phái”,
16:44
"you're in a cult" and "that's a cult,"
356
1004352
1935
16:46
or throw that word around loosely.
357
1006321
1651
hoặc nói chúng ra một cách lỏng lẻo
16:47
You don't even have to use the word "cult."
358
1007989
2102
Thậm chí không cần phải sử dụng từ “giáo phái”.
16:50
I just want you all to be able to determine
359
1010125
2135
Tôi chỉ muốn tất cả các bạn có thể xác định
16:52
if whatever you're part of or thinking about joining
360
1012277
2586
xem bất cứ điều gì bạn tham gia hoặc nghĩ về việc tham gia
16:54
is healthy for you.
361
1014879
2219
có tốt cho bạn hay không.
16:57
That's it.
362
1017115
1251
Vậy thôi.
16:58
Because of course, it's great to have new ideas
363
1018400
2419
Bởi vì tất nhiên, thật tuyệt khi có những ý tưởng mới
17:00
to put into your tool belt of life.
364
1020852
1768
để đưa vào vành đai công cụ của cuộc sống.
17:02
That's likely why you're here today.
365
1022654
1835
Đó có thể là lý do tại sao bạn ở đây hôm nay.
17:04
Just don't make the tools your life.
366
1024506
2602
Đừng biến công cụ thành cuộc sống của bạn.
17:07
Maybe you don't need a guru.
367
1027976
1802
Có lẽ bạn không cần một guru.
17:09
Maybe you don't need a fancy retreat or an essential-oil starter kit
368
1029794
3637
Có thể bạn không cần nơi nghỉ dưỡng lạ mắt
hoặc một bộ dụng cụ tinh dầu bắt đầu
17:13
to be a better you.
369
1033465
2018
để trở thành một người tốt hơn.
17:15
You're on a path of self-discovery and knowledge,
370
1035500
2703
Bạn đang trên con đường khám phá bản thân và kiến thức,
17:18
but you're already whole, right now.
371
1038219
1986
nhưng bạn đã toàn vẹn, ngay bây giờ.
17:22
So this is my idea for you -- (Voice breaking)
372
1042340
2536
Vì vậy, đây là ý tưởng của tôi dành cho bạn
17:25
and I hope you remember it on your journey.
373
1045560
2369
và tôi hy vọng bạn sẽ nhớ nó trong hành trình của bạn.
17:28
Because to seek is so human,
374
1048463
2869
Bởi vì tìm kiếm rất con người,
17:31
and to seek wisely is a very smart idea.
375
1051349
2669
và tìm kiếm một cách khôn ngoan là một ý tưởng rất thông minh.
17:34
I want only the best for all of you,
376
1054686
2035
Tôi chỉ muốn những điều tốt đẹp nhất cho tất cả các bạn,
17:36
so safe travels.
377
1056755
1201
vì vậy đi an toàn.
17:37
Thank you.
378
1057972
1168
Cảm ơn bạn.
17:39
(Cheers and applause)
379
1059157
2319
(Chúc mừng và vỗ tay)
Về trang web này

Trang web này sẽ giới thiệu cho bạn những video YouTube hữu ích cho việc học tiếng Anh. Bạn sẽ thấy các bài học tiếng Anh được giảng dạy bởi các giáo viên hàng đầu từ khắp nơi trên thế giới. Nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh hiển thị trên mỗi trang video để phát video từ đó. Phụ đề cuộn đồng bộ với phát lại video. Nếu bạn có bất kỳ nhận xét hoặc yêu cầu nào, vui lòng liên hệ với chúng tôi bằng biểu mẫu liên hệ này.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7