How Buildings Can Improve Life — Inside and Out | Doris Sung | TED

Translator: Dang Khoa Reviewer: Nguyen Hue

So have you ever walked in front of a glass facade

Bạn đã bao giờ đi bộ trên mặt kính

and see yourself in the reflection and try to check yourself out?

và nhìn chính mình trong ảnh phản chiếu và cố gắng kiểm tra bản thân chưa?

Oh wait, wait, I forgot --

Ồ khoan đã, chờ đã, tôi quên mất

the glass facade is there not for you,

- mặt kính không dành cho bạn,

but it's for the people on the inside to get a great view out.

nhưng là dành cho những người bên trong để có được một cái nhìn tuyệt vời ra ngoài.

And they're probably looking at you picking the spinach from your teeth.

Và họ có thể đang nhìn bạn nhặt rau bina từ kẽ răng của mình.

(Laughter)

(Tiếng cười)

Have you ever walked in a city,

Bạn đã bao giờ đi bộ trong một thành phố,

come upon a very large commercial building,

băng qua một tòa nhà thương mại rất lớn,

and in the very hot heat of the summer, the doors fly open,

và trong cái nóng bỏng da của mùa hè, cánh cửa đang mở,

you feel that air-conditioned air come out and blast you,

bạn cảm thấy không khí điều hòa lọt ra và thổi vào bạn,

and you just sit there and wallow in that cool air?

và bạn ngồi đó, đắm mình trong làn không khí mát mẻ ?

Oh wait, I forgot,

Ồ khoan đã, tôi quên mất,

that cool air is for the people on the inside.

không khí mát mẻ đó là dành cho những người bên trong.

Đó là một tòa nhà tư nhân.

It's a private building.

They won't even let you in to use a bathroom.

Họ thậm chí sẽ không cho bạn vào để sử dụng phòng tắm.

(Laughter)

(Tiếng cười)

Have you ever wondered why cities get hotter and hotter every year?

đã bao giờ tự hỏi tại sao các thành phố ngày càng nóng hơn mỗi năm?

Oh, wait, I forgot.

Oh, khoan đã, tôi quên mất.

In order to cool these buildings,

Để làm mát các tòa nhà này,

the air conditioning systems have to give off air

các hệ thống điều hòa không khí phải tỏa ra không khí

and emit it to the atmosphere,

và thải nó ra khí quyển,

making it hotter and hotter every year,

làm cho thời tiết ngày càng nóng hơn mỗi năm,

contributing to the heat island effect.

góp phần tạo ra hiệu ứng đảo nhiệt.

So I'm an architect, a building tech innovator,

Tôi là một kiến trúc sư, một nhà đổi mới công nghệ xây dựng

and a 10,000-step-a-day pedestrian.

và là người đi bộ 10.000 bước mỗi ngày.

And I want to talk about how buildings

Và tôi muốn nói về cách các tòa nhà không chỉ

can not only benefit the people on the inside,

mang lại lợi ích cho những người bên trong,

but they can actually improve life for those on the outside.

mà còn thực sự có thể cải thiện cuộc sống cho những người ở bên ngoài.

So if you go back into history, things were different, right?

Nếu bạn ngược dòng lịch sử, mọi thứ khác hẳn, phải không?

In the cave, humans had to only worry about the interior,

Trong hang động, con người chỉ phải lo lắng về nội thất,

the outside facade was designed by nature.

mặt tiền bên ngoài được thiết kế bởi thiên nhiên.

Once leaving the cave,

Sau khi rời khỏi hang động,

humans then started to stack rocks to make shelter

con người sau đó bắt đầu xếp đá để làm nơi trú ẩn

and in doing so inadvertently made

và khi làm như vậy vô tình tạo ra

some the earliest facades.

những mặt tiền đầu tiên.

From there, culture refined,

Từ đó, văn hóa phát triển,

building construction techniques refined,

kĩ thuật xây dựng xây dựng tiến bộ,

they discovered that the outside facade that's very public-facing

họ phát hiện ra rằng mặt tiền bên ngoài cái mà vốn rất công cộng

can actually tell stories and narratives.

thật sự có thể kể những câu chuyện.

It could be used for public service.

Nó có thể được sử dụng cho dịch vụ công cộng.

So they can tell stories about the family, the histories, the conquests,

Họ có thể kể những câu chuyện về gia đình, lịch sử,

những cuộc chinh phục sự giàu có, địa vị,

the wealth, the status,

all these types of things appeared on facades,

tất cả những thứ này xuất hiện trước mặt tiền,

and facades became a thing.

và mặt tiền trở thành một thứ gì đó có ý nghĩa.

So fast forward, we have new technologies, new materials.

Rất nhanh chóng, chúng ta có công nghệ mới, vật liệu mới.

We're able to thin out the building so it's transparent, the facade itself.

Chúng ta có thể làm tòa nhà mỏng hơn để nó trong suốt, chính mặt tiền ấy.

But the problem is, glass is a very poor insulator.

Nhưng vấn đề là, thủy tinh là một chất cách điện rất kém.

And that glass then can let the heat in, the cool in,

Kính không thể để hơi nhiệt hoặc hơi lạnh lọt qua,

and we had to develop big air-conditioning systems,

và chúng ta phải phát triển hệ thống điều hòa không khí lớn,

heating systems to make the interiors even tolerable to stay in.

hệ thống sưởi ấm có thể không làm đồ nội thất bị hỏng

And more recently,

Và gần đây hơn,

we want to keep that transparency.

chúng tôi muốn giữ sự trong suốt đó.

We want the glass, the view.

Chúng tôi muốn kính, tầm nhìn.

But in order to do that and make the systems efficient,

Nhưng để làm điều đó và làm cho hệ thống hiệu quả,

chúng tôi đã phải mở rộng hệ thống mặt tiền đó một lần nữa.

we had to expand that facade system again.

So it's highly engineered now to keep out the heat, the cold,

Vì vậy, bây giờ nó được thiết kế cao cấp để tránh nóng, lạnh,

the moisture and glare.

độ ẩm và ánh sáng chói.

So all these systems, in order to make it happen,

Vì vậy, tất cả các hệ thống này, để biến điều đó thành hiện thực,

even have four panes of glass to do it.

thậm chí dùng bốn tấm kính

It's comfortable, it works.

Nó thoải mái, nó hoạt động.

But what do we do next?

Nhưng chúng ta sẽ làm gì tiếp theo?

So I would like to propose that that thickness of the facade

Tôi muốn đề xuất rằng độ dày của mặt tiền

still be used to make people on the inside comfortable.

vẫn được sử dụng để làm cho mọi người ở bên trong thoải mái.

But can we think about the outside portion of the facade

Nhưng chúng ta có thể nghĩ về phần bên ngoài của mặt tiền

benefiting people on the outside?

mang lại lợi ích cho những người ở bên ngoài không?

Can we actually think about those thousands of square feet of surface area?

Chúng ta có thể thực sự nghĩ về diện tích hàng nghìn feet vuông đó không?

No, millions of square feet of surface area inside the city

Không, hàng triệu feet vuông diện tích bề mặt bên trong thành phố

and use it for the public?

và sử dụng nó cho công chúng?

Can we use it for infrastructure and for public good?

Chúng ta có thể sử dụng nó cho cơ sở hạ tầng và lợi ích công cộng không?

So I'm going to show you a few technologies of other people that do that.

Tôi sẽ chỉ cho bạn một vài công nghệ của những người làm điều đó.

Here, we can make habitats for animals,

Ở đây, chúng ta có thể tạo môi trường sống cho động vật,

ecosystems like these for bees, birds, bats,

hệ sinh thái như thế này cho ong, chim, dơi,

all kinds of animals are even important to cities.

tất cả các loại động vật quan trọng đối với các thành phố.

This is a habitat for microorganisms.

Đây là môi trường sống của vi sinh vật.

They're invisible,

Chúng vô hình,

but they're essential to our livelihood,

nhưng chúng rất cần thiết cho sự sống của chúng ta,

just like the microbiomes inside your gut.

giống như các vi sinh vật bên trong ruột của bạn.

Think about the probiotic qualities of it.

Hãy nghĩ về giá trị sinh học của chúng.

The same thing has to happen to cities.

Điều tương tự cũng xảy ra với các thành phố.

Water is an important resource.

Nước là một nguồn tài nguyên quan trọng.

And so in this system it not only collects water,

Và trong hệ thống này, không chỉ thu thập nước

but it also can purify it

mà còn có thể làm sạch nước

as well as store it in a hyperlocalized way.

cũng như lưu trữ nó theo cách hướng tới cộng đồng.

So that places where water security is an issue

Vì vậy, những nơi mà cung cấp đủ nước là một vấn đề

starts to eliminate and reduce.

bắt đầu loại bỏ và giảm bớt.

Think about areas that have drought.

Hãy nghĩ về những khu vực có hạn hán.

And we can also modulate the surfaces,

Và chúng ta cũng có thể điều chỉnh các bề mặt

perforate the different types of materials

khoan qua các loại vật liệu khác nhau

in order to reduce the amount of noise pollution in streets.

để giảm lượng ô nhiễm tiếng ồn trên đường phố.

So think about garbage trucks, sirens, honking horns.

Hãy nghĩ về xe chở rác, còi báo động, huýt còi xe

That type of stuff can actually diminish with new technologies.

Những thứu đó thực sự có thể giảm đi bằng cách dùng công nghệ mới.

In my own work, I look at architecture

Trong công việc mình, tôi xem kiến trúc

as something that can contribute positively to sustainability, to equity

như một thứ có thể đóng góp tích cực cho sự bền vững,

and to wellness.

công bằng và khỏe mạnh.

I'm going to show you two technologies at different levels of development

Tôi sẽ chỉ cho bạn hai công nghệ ở các cấp độ phát triển khác nhau

that I use and apply to public health issues.

mà tôi áp dụng cho các vấn đề sức khỏe cộng đồng.

So the first one is a smog-eating panel for architecture.

Cái đầu tiên là một tấm hấp thụ ô nhiễm khói bụi cho kiến trúc.

And in this case,

Và trong trường hợp này,

it actually starts to filter particulate matter and noxious waste

nó thực sự bắt đầu lọc các vật chất dạng hạt và chất thải độc hại

in cities in urban-canyon areas.

ở các thành phố trong các khu vực hẻm núi đô thị.

So an urban canyon is when a street is lined by two very tall buildings

Một hẻm núi đô thị là khi một con phố được xếp bởi hai hàng tòa nhà rất cao

on both sides, right, forming a canyon-like scenario.

ở cả hai bên, tạo thành một khung cảnh giống như hẻm núi.

And what happens is in these areas, the air movement is very predictable.

Và những gì xảy ra là ở những khu vực này, chuyển động của không khí rất dễ đoán.

It comes from prevailing winds, from thermal convection,

Nó đến từ những cơn gió phổ biến, từ đối lưu nhiệt,

from the movement of vehicles in there.

từ sự chuyển động của các phương tiện trong đó.

And it moves in a circular pattern

Và nó di chuyển theo vòng tròn

where it makes it very difficult

khiến vật chất hạt nặng rất khó

for the heavy particulate matter to escape.

để thoát ra ngoài.

So therefore it just keeps going through

Do đó, nó cứ tiếp tục đi qua

and accumulates in the bottom over time, more and more.

và tích lũy dưới đáy theo thời gian, ngày càng nhiều hơn.

So what we're trying to do is modulate the surface

Những gì chúng tôi đang cố gắng làm là điều chỉnh bề mặt

so the surface can allow those prevailing winds to flow into these tubes,

để bề mặt có thể cho phép những cơn gió thịnh hành chảy vào các ống này,

lọc khói đó và di chuyển ra ngoài dưới dạng không khí trong lành.

to filter that smog and move out as fresh air.

So you can see here we use models and wind tunnels that we build

Bạn có thể thấy ở đây chúng tôi sử dụng các mô hình và đường hầm gió

mà chúng tôi đã xây dựng

as well as simulation modeling to test it.

cũng như mô hình mô phỏng để kiểm tra nó.

We pack the tubes together so that we can maximize the efficacy of it,

Chúng tôi xếp các ống lại với nhau để có thể tối đa hóa hiệu quả của nó,

as well as minimize the material it takes to make it.

cũng như giảm thiểu vật liệu cần thiết để chế tạo nó.

And we put them in such a position of where that wind flow is actually going,

Và chúng tôi đặt chúng ở vị trí nơi mà luồng gió thực sự đang đi,

and so that it would have an easy time going into the tubes, cleaning the air

và để nó có thể dễ dàng đi vào các ống, làm sạch không khí

và thoát ra ngoài như không khí trong lành

and coming out as fresh air.

We also use the thermal convection model,

Chúng tôi cũng sử dụng mô hình đối lưu nhiệt,

where in the case the pavement is heating the air,

trong trường hợp mặt đường đang làm nóng không khí,

that hot air wants to rise up the face of the building.

không khí nóng đó muốn dâng lên mặt của tòa nhà.

They can go into these tubes also to filter

Chúng cũng có thể đi vào các ống này để lọc

and then send out fresh air.

và sau đó đưa ra không khí trong lành.

So it's done in a very passive way.

Việc này được thực hiện một cách rất thụ động.

And not only do we try to apply this to building facades

Và chúng tôi không chỉ cố gắng áp dụng điều này cho mặt tiền tòa nhà

so that the facades are doing the cleaning,

để các mặt tiền thực hiện việc làm sạch

we want to actually design these bus shelters

chúng tôi muốn thực sự thiết kế những hầm trú ẩn xe buýt

that can use this kind of technology,

có thể sử dụng loại công nghệ này,

bringing the freshest pockets of air

mang lại không khí trong lành nhất

to the people who spend the most amount of time on the streets

cho những người dành nhiều thời gian trên đường phố

breathing the worst air.

hít thở không khí tồi tệ nhất.

Another technology that I'm working on is a self-shading window system.

Một công nghệ khác mà tôi đang nghiên cứu là hệ thống cửa sổ tự che bóng.

Here you can see it.

Bạn có thể thấy nó ở đây.

Basically what it does is it shades the interior automatically

Về cơ bản, những gì nó làm là nó tự động che bóng cho nội thất

so that you can use less energy on air conditioning.

để bạn có thể sử dụng ít năng lượng hơn cho điều hòa không khí.

The idea came from using these thermo bimetal material,

Ý tưởng xuất phát từ việc sử dụng các vật liệu lưỡng kim nhiệt này,

which is a material that curls when heated.

là một vật liệu có thể xoăn lại khi được làm nóng.

And we make these very low-tech robots that we do for fun in our office.

Và chúng tôi tạo ra những robot công nghệ rất thấp

mà chúng tôi làm để giải trí trong văn phòng

I know, everybody chuckles when they see it,

Tôi biết, mọi người đều cười khúc khích khi nhìn thấy nó,

and it's important that you know that

và điều quan trọng là bạn phải biết rằng

because what happens is people get connected to them

bởi vì những gì xảy ra là mọi người kết nối với chúng

as if they're little pets, as if they are alive.

như thể chúng là thú cưng nhỏ, như thể chúng đang sống.

And even we name them.

Và thậm chí chúng tôi đặt tên cho chúng.

This one's actually called Roly Poly.

Cái này thực sự được gọi là Roly Poly.

(Laughter)

(Cười)

So from there, the idea was that we use this thermo bimetal

Từ đó, ý tưởng là chúng ta sử dụng lưỡng kim nhiệt này

on the facade of a building

trên mặt tiền của một tòa nhà

so that it actually can react to the outdoor environment.

để nó có thể phản ứng với môi trường ngoài trời.

And through the course of a day, through the course of a year,

Và trong suốt một ngày, trong suốt một năm,

as the temperature changes all the time,

khi nhiệt độ thay đổi mọi lúc,

the building would also change to follow that.

tòa nhà cũng sẽ thay đổi theo điều đó.

And if we can animate a building,

Và nếu chúng ta có thể làm sống động một tòa nhà,

thì có thể chúng ta có thể khiến mọi người

then possibly we can get people

to also feel more connected to the building, like their pets.

cảm thấy kết nối nhiều hơn với tòa nhà, giống như thú cưng của họ.

Và nếu làm điều đó, chúng ta có thể làm cho mọi người mỉm cười nhiều hơn,

And if we do that, we can make people smile more,

họ có thể trân trọng các tòa nhà của mình

they can cherish their buildings

and they can even feel protective of their cities.

và thậm chí họ có thể cảm thấy có trách nhiệm với thành phố của họ.

So therefore the happiness level of the city can go up

Mức độ hạnh phúc của thành phố cũng có thể tăng lên

as well as mental health.

cùng với sức khỏe tinh thần.

Vì vậy, chúng tôi chấp nhận ý tưởng đặt lưỡng kim ở mặt tiền.

So we embrace this idea of putting bimetal in the facade.

Trong trường hợp này, nó thực sự nằm bên trong

In this case, it's actually in the cavity

of a double-glazed standard window system.

của hệ thống cửa sổ tiêu chuẩn kính hai lớp.

And we allow these little critters, again like butterflies,

Và chúng tôi cho phép những sinh vật nhỏ bé này

một lần nữa giống như những con bướm,

to flutter around and flip.

bay lượn xung quanh và lật.

So when the heat comes in ...

Vì vậy, khi nhiệt vào trong...

You can see simulated like the sun,

Bạn có thể thấy nó giống như mặt trời được mô phỏng lại

these pieces will flip over and respond to any changes outside.

những mảnh này sẽ lật lại và phản ứng với bất kỳ thay đổi nào bên ngoài.

What happens, too, is when they flip,

Điều xảy ra cũng là khi chúng lật,

you can still see pretty well through the system,

bạn vẫn có thể nhìn khá rõ qua hệ thống,

nó không chặn tầm nhìn của bạn

it doesn't block your view

so that it turns like into a blackout situation.

để nó biến thành tình huống mất điện.

And then when the sun goes away,

Và sau đó khi mặt trời biến mất,

they go back to their original position.

chúng quay trở lại vị trí ban đầu của chúng.

So you know, what happens, too, is because it's a pixilated system,

Bạn biết đấy, điều xảy ra cũng là vì nó là một hệ thống pixel,

we can put graphics on it.

chúng ta có thể thiết lập đồ họa lên nó.

It opens and closes whenever it wants to

Nó mở và đóng bất cứ khi nào nó muốn

so that you can start to see the graphics.

để bạn có thể bắt đầu thấy đồ họa.

The result is awe-inspiring.

Kết quả thật đáng kinh ngạc.

It’s biophilic, and it’s magical.

Nó mang tính sinh học, và nó thật kỳ diệu.

And I'm happy to say that it's also safe for birds, right?

Và tôi rất vui khi nói rằng nó cũng an toàn cho chim, phải không?

Birds on the outside.

Những chú chim ở bên ngoài.

So it's actually a great thing.

Nó thực sự là một điều tuyệt vời.

We're hoping to put this technology onto buildings

Chúng tôi hy vọng sẽ đưa công nghệ này vào các tòa nhà

as soon as the end of this year, so stay tuned for that.

ngay cuối năm nay, hãy theo dõi nhé.

So how can we get a lot of these cool technologies on buildings?

Vậy làm thế nào chúng ta có thể có được

nhiều công nghệ tuyệt vời này trên các tòa nhà?

This is the big question.

Đây là một câu hỏi lớn.

I have three suggestions.

Tôi có ba gợi ý.

The first one is change policy.

Đầu tiên là thay đổi chính sách.

Can we require owners and and contractors

Chúng ta có thể yêu cầu chủ sở hữu và nhà thầu

and real estate developers

và nhà phát triển bất động sản

to spend a percentage of their construction cost

chi một phần trăm chi phí xây dựng của họ

on public-centric technologies for facades?

cho các công nghệ lấy mặt tiền làm trung tâm không?

Can we do that?

Liệu chúng ta có thể làm điều đó?

Two, think entrepreneurially.

Thứ hai, tư duy theo lối kinh doanh.

Can owners actually rent, lease,

Chủ sở hữu có thể thực sự thuê, cho thuê,

sell this facade to others for infrastructure?

bán mặt tiền này cho người khác để làm cơ sở hạ tầng không?

Can it be to agriculture?

Nó có thể vì nông nghiệp không?

Can it be to even not-for-profit situations?

Nó có thể là cho các tình huống phi lợi nhuận không?

Can it be for utility companies?

Nó có thể dành cho các công ty tiện ích?

There's a lot of possibilities that can happen.

Có rất nhiều khả năng có thể xảy ra.

And three, advocate for change.

Và thứ ba, ủng hộ sự thay đổi.

Renters inside the buildings must start to demand that their building facades

Những người thuê nhà bên trong các tòa nhà phải bắt đầu

yêu cầu rằng mặt tiền tòa nhà của họ

are much more magnanimous.

hào phóng hơn nữa.

Because think about it:

Bởi vì hãy nghĩ về điều đó:

everybody in these buildings must come out to the streets, too.

mọi người trong những tòa nhà này cũng phải ra đường.

And together we can actually enjoy

Và cùng nhau, chúng ta thực sự có thể tận hưởng

the improvements to our society and public health.

những cải thiện cho xã hội và sức khỏe cộng đồng của chúng ta.

So next time you go out into a city and you're walking around,

Do đó, lần tới khi bạn đi ra một thành phố và bạn đang đi dạo xung quanh,

look carefully at the buildings.

hãy nhìn kỹ vào các tòa nhà.

They don't have to be just a pretty face.

Chúng không cần phải chỉ là một bộ mặt xinh đẹp.

They can serve a bigger purpose.

Chúng có thể phục vụ một mục đích lớn hơn.

Thank you.

Cảm ơn các bạn.

(Applause)

(Vỗ tay)