Work Has Changed. Why Haven’t Resumes? | Nicos Marcou | TED

Translator: Phung Nguyen Reviewer: Thái Hưng Trần

Back in 1482,

Vào năm 1482,

a young man heard that the region of Milan was looking for an engineer,

một chàng trai trẻ nghe tin một khu vực ở Milan đang tuyển dụng một kỹ sư,

so he did what job applicants do.

vì vậy anh ta bắt đầu hành trình tìm việc.

He wrote down his skills and his objectives

Anh ta viết ra các kỹ năng và mục tiêu nghề nghiệp

and how they related to the role

và mức độ liên quan đến công việc đó

in what is thought to be the first resume ever created.

theo cách được xem như là bản sơ yếu lý lịch đầu tiên trên thế giới.

That young man was Leonardo da Vinci.

Chàng trai trẻ đó chính là Leonardo da Vinci.

You see, Da Vinci, in his resume, never put anything down

Bạn thấy đấy, trong resume của mình, Da Vinci chưa bao giờ đề cập

about his past achievements.

đến những thành tựu trong quá khứ.

For context, Da Vinci was one of the most talented people

Để rõ hơn, Da Vinci là một trong những người tài năng nhất

to ever walk on the face of the planet, right?

trên trái đất, phải không nào?

He was the father of architecture and palaeontology,

Ông là cha đẻ của ngành kiến trúc và cổ sinh vật học,

an expert botanist, astronomer and cartographer.

một nhà thực vật học, thiên văn học và chuyên gia phác thảo bản đồ.

The guy that painted the Mona Lisa.

Người đã phác hoạ nàng Mona Lisa.

Yet if you took a look at his resume,

Nhưng nếu bạn nhìn vào lý lịch nghề nghiệp của ông

you would never guess that he was capable of achieving any of those things.

bạn sẽ không thể hình dung ra khả năng của ông ở các việc kể trên.

If resumes failed to capture the genius and the potential

Nếu như resume không thể lột tả được tài năng lẫn tiềm năng

of someone like Da Vinci,

của những thiên tài như Da Vinci,

why do we think that it'll work for you and me?

làm sao chúng ta có thể tin rằng nó sẽ đem lại kết quả cho bạn và cho tôi?

Why will they work for anyone?

Làm sao chúng có thể hiệu quả cho bất kỳ ai?

Centuries later,

Sau nhiều thế kỷ,

why do resumes play such an important part in recruiting and our careers

tại sao resume vẫn đóng vai trò quan trọng trong việc tuyển dụng và nghề nghiệp

despite little to no evidence that they actually work?

dù có rất ít bằng chứng rõ ràng rằng chúng thực sự đem lại kết quả

In fact, since the 1950s,

Thực tế, kể từ những năm 1950,

resume đã trở thành yêu cầu không thể thiếu trong quy trình ứng tuyển.

they've become a mainstay in the job application process.

And although we have since put a man on the moon,

Và mặc dù chúng ta đã đưa người lên mặt trăng,

cracked the human genome, created a metaverse

giải mã bộ gen con người, tạo ra không gian thực tế ảo

and somehow kept up with all of the Kardashians,

và bằng cách nào đó theo kịp trend của gia tộc Kardashians

the biggest --

Việc này quan trọng nhất

(Laughter)

(Cười)

the biggest innovation when it comes to resumes

sự đổi mới lớn nhất với resume

has been converting it from paper to PDF.

chính là việc chuyển đổi từ dạng giấy sang PDF.

Why are we not questioning this?

Tại sao chúng ta không thắc mắc điều này?

Where we have seen innovation is with applicant tracking systems,

sự đổi mới trong các hệ thống quản lý hồ sơ xin việc,

bots, AI that scan thousands and thousands of resumes

phần mềm ứng dụng, trí tuệ nhân tạo có thể quét hàng nghìn hồ sơ

looking for keywords that match the job description.

tìm kiếm cho các từ khoá phù hợp với tiêu chí của công việc

These bots are used by nearly all Fortune 500 companies,

Những phần mềm này được sử dụng bởi gần như tất cả các công ty Fortune 500

so although most of the time you're preparing your resume

vì vậy mặc dù bạn chuẩn bị cho resume

for it to be reviewed by another human being,

để nó được xem xét bởi người tuyển dụng,

they often get rejected by AI before it even reaches a person.

hầu hết chúng thường bị từ chối bởi phần mềm AI trước khi nó lọt vào mắt ai đó

If this is all news to you and you're looking for a job,

Nếu điều này hoàn toàn mới với bạn và bạn đang tìm kiếm một công việc

then you’re playing the job search game, and you don’t know the rules.

thì bạn đang chơi trò chơi tìm việc, và bạn không biết luật chơi.

Hardly anyone does.

Không mấy ai thực sự biết.

And the problem there is that AI still has a long way to go,

Và vấn đề ở đây là AI vẫn còn một chặng đường dài để hoàn thiện,

and machine learning is nowhere near

và Máy học (machine learning) thì càng xa xôi hơn

to making predictions on candidates’ success.

để có thể dự đoán khả năng thành công của các ứng viên

I've been working in HR now for more than a decade.

Tôi đã làm việc trong bộ phận nhân sự hơn một thập kỷ

During this time, I've reviewed thousands of resumes

Trong suốt thời gian này, tôi đã xem xét hàng nghìn hồ sơ

and made many countless hiring decisions.

và đã ra vô số các quyết định tuyển dụng.

Which, by default, makes me the resume doctor

Hiển nhiên, tôi thành bác sỹ sơ yếu lý lịch

for everyone that knows me.

cho tất cả những ai biết tôi.

You see, whenever a friend, a friend's friend, their husband,

Bạn thấy đấy, bất kể khi nào một người bạn, bạn của bạn, ông xã, của họ,

their wives, their kids, their friends are looking for a job,

bà xã của họ, con cái, bạn bè của họ tìm kiếm việc làm,

I'm the first person they call when they need help with their resume.

Tôi là người đầu tiên mà họ gọi khi cần giúp đỡ về hồ sơ xin việc.

Irrespective of where they are in their careers,

Bất kể họ đang ở vị trí nào trong sự nghiệp,

there's all this insecurity and anxiety when it comes to their resume.

luôn có sự không chắc chắn và lo âu khi phải đối mặt với hồ sơ xin việc.

Why do people get so nervous about something so silly

Tại sao mọi người lại lo lắng về cái việc ngớ ngẩn

as updating a resume?

như là cập nhật hồ sơ xin việc?

We've all been there,

Tất cả chúng ta đã từng như vậy,

up late at night, trying to apply for that dream role,

tận đêm khuya, cố gắng thức để ứng tuyển vào công việc mơ ước,

obsessing over each bullet point and detail.

ám ảnh với từng tiêu chí và chi tiết

As if, if we spend 20 more minutes on the resume,

Như thể rằng, nếu chúng ta dành thêm 20 phút hoặc hơn cho hồ sơ,

it'll somehow be perfect.

Chúng bằng cách nào đó sẽ hoàn hảo.

It will become the ideal resume.

Chúng sẽ trở thánh một hồ sơ lý tưởng.

As if the ideal resume exists.

Như thể rằng hồ sơ lý tưởng có trên đời.

It doesn't, it's very subjective.

Không hề có, việc này rất chủ quan.

And because of that, there's so much conflicting information.

Và vì thế, có rất nhiều thông tin mâu thuẫn.

Depending on who you ask, resume should only be one page long.

Tuỳ thuộc vào người bạn hỏi, hồ sơ xin việc chỉ nên dài một trang

Others say two pages long.

Ai đó lại cho rằng hai trang tốt hơn.

Others suggests a summary or objectives.

Người khác lại đề xuất một bản tóm tắt các mục tiêu.

Others say try and make it visually pleasing.

Có người lại cho rằng hồ sơ xin việc nên bắt mắt.

You can't have too much white space,

Bạn không thể có quá nhiều khoảng trắng,

but if you have too much text, it just looks too busy.

nhưng nếu có quá nhiều chữ, hồ sơ sẽ trông thật là rối rắm

And then there's all these articles online

Và khi đó có hàng loạt các bài viết online

that deep dive into the minutia all the way to the absurd

hướng dẫn thực hiện các chi tiết vụn vặt đến vô lý

when it comes to resumes,

trong việc hoàn thiện sơ yếu lý lịch,

arguing about things like font psychology

luận bàn về những điều như tâm lý sử dụng font chữ,

and how using a sexy font like Arial or Calibri --

và cách sử dụng các font chữ thu hút người đọc như Arial hoặc Calibri

(Laughter)

(Cười)

will better serve you in your job search

sẽ hỗ trợ bạn tốt hơn trong việc tìm việc

versus a boring one like Times New Roman.

so với một font chữ quá nhàm chán như Times New Roman

(Laughter)

(Cười)

Who would have thought that that would have any correlation

Ai đã từng nghĩ rằng việc này có mối tương quan

with how good you could do the job?

với khả năng làm việc của bạn?

And the absurdity continues.

Và sự vô lý cứ tiếp diễn.

Hobbies and interests.

Thú tiêu khiển và sở thích.

Do you include them, or do you leave them out?

Bạn có thêm thông tin này không, hay loại chúng ra?

If you leave them out,

Nếu bạn bỏ chúng ra,

does it make your resume look too impersonal?

liệu điều đó có làm hồ sơ của bạn quá xa cách

If you leave them in, what if your hobbies are weird?

Nếu giữ chúng lại, điều gì xảy ra nếu sở thích của bạn kỳ quặc?

(Laughter)

(Cười)

What if you enjoy dressing up like Pokemon characters

Điều gì xảy ra nếu bạn thích hoá trang thành các nhân vật Pokemons

or collecting Beanie Babies?

hay sưu tầm búp bê Barbie?

Will that cost you a job?

Liệu có làm bạn bị từ chối?

During the entire time,

Trong suốt toàn thời gian,

as you're spiraling down this rabbit hole,

khi bạn đi sâu vào quy trình rắc rối này,

you're not questioning the tool or the process itself.

bạn không băn khoăn về công cụ hoặc bản thân quy trình.

You're questioning yourself.

Bạn chỉ băn khoăn về bản thân.

Is it me? Am I the problem?

Đó có phải tôi không? Tôi có vấn đề không?

The answer is no.

Câu trả lời là không.

Resumes are a terrible metric for assessing who you are at work,

Sơ yếu lý lịch là một hệ quy chiếu tệ hại để đánh giá bạn là ai trong công việc,

and the world of work is constantly evolving.

và thế giới việc làm cũng phát triển liên tục.

There was a time, 10 years into your career,

Đã có một thời, 10 năm trong sự nghiệp của bạn,

you had two to three jobs at most.

bạn có tối đa 2 đến 3 công việc.

Now it's common for people to change jobs once every year

Giờ đây, cũng là bình thường khi thay đổi công việc mỗi năm

and have multiple side hustles, too.

cũng như có nhiều nghề tay trái.

Those student loans are not going to pay for themselves, right?

Những khoản nợ sinh viên thì không thể tự hết, phải không?

A resume doesn't do you justice if you have a non-traditional path.

Sơ yếu lý lích không đem lại kết quả nếu bạn không theo con đường truyền thống

And a non-traditional path is now the norm.

Và một cách thức truyền thống giờ lại là một chuẩn mực

Although corporate America has made a ton of progress

Mặc dù các công ty ở Hoa Kỳ đã có những tiến bộ rõ rệt

in the way of equity and inclusion,

trong việc tạo sự bình đẳng và hoà nhập,

relying on resumes is a magnet for discriminatory practices

đánh giá dựa trên sơ yếu lý lịch tạo điều kiện cho việc phân biệt đối xử

and unconscious bias.

và sự thiên vị vô thức.

More specifically,

Cụ thể hơn,

when Black and Asian candidates whiten their names,

khi ứng viên người da đen và gốc Á tẩy trắng tên của họ

they're more successful in their job search.

họ sẽ thành công hơn trong việc tìm việc.

The same applies to when women change their name to a man's.

Điều tương tự xảy ra khi phụ nữ đổi tên cho giống nam giới.

But men were not immune to this either,

Nam giới không hẳn không bị ảnh hưởng

and we often get rejected for roles in female-dominated fields.

và chúng tôi thường bị loại khỏi các vị trí trong lĩnh vực ưu thế của phụ nữ.

The pressure to fit your experience on one piece of paper

Áp lực trình bày các kinh nghiệm của bạn trên giấy

for experienced candidates can be too much.

đối với các ứng viên nhiều kinh nghiệm thì quá sức với họ

And studies have shown that candidates as young as their 30s

Và các nghiên cứu chỉ ra rằng các ứng viên trẻ ở độ tuôỉ 30

face ageism with resume sourcing.

đối mặt với chủ nghĩa tuổi tác với việc điền sơ yếu lý lịch.

So you can imagine what the experience is like

Vì thế bạn hãy tưởng tượng kinh nghiệm sẽ thế nào

for someone coming out of retirement.

với những người sắp đến tuổi nghỉ hưu.

Don't believe me?

Bạn không tin tôi à?

Try applying for an entry-level role with an AOL.com email account.

Hãy thử ứng tuyển vào một vị trí đầu vào với tài khoản email AOL.com.

(Laughter)

(Cười)

The great resignation has forced employers to revisit how they evaluate,

Việc từ chức đã buộc các nhà tuyển dụng phải xem xét lại cách thức mà họ đánh giá,

treat and reward their employees,

đối xử và khen thưởng nhân viên,

but also how they attract new ones.

mà còn với cách mà họ thu hút những người mới.

But they're having candidates go through the same stupid process

Nhưng họ có những ứng viên chấp nhận cái quy trình kém cỏi này

expecting different results.

và mong chờ một kết quả khác.

As in, "Here's the job description, send us your resume,

Cũng như, “Đây là mô tả công việc, hãy gửi resume cho chúng tôi,

let's take six to seven seconds to review it,"

chúng tôi sẽ dành ra 6 đến 7 giây để xem xét nó,”

rinse and repeat.

và cứ tiếp tục như thế.

And then they wonder why they're not getting enough candidates.

Và sau đó họ thắc mắc tại sao họ không có đủ các ứng viên.

So let's rethink one of the most redundant benchmarks

Vì vậy hãy xem lại một trong những yêu cầu rườm rà nhất

for entry into any type of role.

cho các vị trí đầu vào của mọi công việc.

Summarizing a lifetime of achievements isn't just hard for someone like Da Vinci.

Tóm lược một chặng đường thành công không chỉ khó với Da Vinci.

It's hard for everyone else.

mà còn với tất cả mọi người.

During a time where we celebrate authenticity and creativity,

Trong một thời đại khi mà chúng ta đang cổ vũ cho sự thuần khiết và sáng tạo

why are we asking for something so conformative and, frankly, boring?

tại sao chúng ta lai đòi hỏi những thứ mang tính tuân thủ

We can do better.

Chúng ta có thể làm tốt hơn.

Resumes not only force you to lie about your experience,

Sơ yếu lý lịch buộc bạn thiếu trung thực về kinh nghiệm

they force you to use all these silly buzzwords

Chúng khiến bạn sử dụng từ ngữ nực cười để gây chú ý

that you would never use in the context of a real conversation.

mà bạn sẽ chẳng bao giờ dùng trong ngữ cảnh trao đổi thực tế

Like "orchestrated" or "spearheaded."

Chẳng hạn như “được dàn dựng” hay “dẫn đầu”

People don't talk like that.

Người ta không nói như thế.

Who are you, Dr. Evil?

Bạn là ai vậy, Tiến sỹ Ác Ma?

(Laughter)

(Cười)

Yet if you're honest,

Nhưng nếu bạn thật thà,

you're just increasing your chances of getting rejected.

bạn sẽ chỉ làm tăng khả năng bị từ chối.

So what can we ask as an alternative to a resume?

Vậy thì chúng ta có thể làm gì để thay thế cho sơ yếu lý lịch?

Well, we can conduct online skills assessments

À, chúng ta có thể thực hiện các bản đánh giá năng lực trực tuyến

or request portfolios of work,

hoặc yêu cầu các danh mục công việc,

like they already do in certain industries.

như người ta đã làm trong một số ngành công nghiệp

We can ask for a video testimonial

Chúng ta có thể yêu cầu video chứng thực

so we can assess one of the most important skills

để đánh giá một trong những kỹ năng quan trọng nhất

in any type of role -- communication.

với bất kỳ vị trí nào - giao tiếp

We can leverage technology to have candidates team with each other

Chúng ta có thể tận dụng công nghệ để nhóm các ứng viên lại với nhau

to solve a problem so we can assess how they work with other people.

để giải quyết một vấn đề từ đó ta có thể đánh giá cách mà họ làm việc nhóm

We can put candidates through simulations or situational assessments

Chúng ta có thể đặt các ứng viên vào các đánh giá tình huống và mô phỏng

like an in tray exercise so we can see how they act in a specific scenario.

như bài thực hành mô phỏng để xem họ hành động thế nào với kịch bản nhất định.

Even better, we can gamify the entire process to engage candidates.

Hơn thế, ta có thể trò chơi hoá toàn bộ quy trình để tăng sự tham gia của ứng viên

This could be an online quiz or a challenge

Có thể là trắc nghiệm trực tuyến hay một thử thách

that would motivate goal-driven professionals.

để tạo động lực cho nhân viên định hướng mục tiêu.

Heck, we can even invite candidates to our offices to solve a problem

Thật sự, chúng ta có thể mời ứng viên đến văn phòng để giải quyết một vấn đề nào đó

and then purposefully slow down their internet,

và một cách chủ đích làm chậm mạng Internet,

just so we can see how they react under pressure.

chỉ để xem họ sẽ phản ứng thế nào trước những áp lực.

But joking aside, the list goes on and on.

Nhưng mà đùa ngoài lề một tí, danh sách này còn nhiều.

Better leveraging technology,

Tốt hơn hết là tận dụng công nghệ,

being more creative

sáng tạo hơn

and having different options for people to apply

và đưa ra nhiều lựa chọn hơn cho các ứng viên

will not only produce a better talent pool,

sẽ không chỉ tạo ra một nguồn nhân lực tốt hơn,

it will also create a much more equitable workplace.

mà điều đó cũng tạo ra một môi trường làm việc bình đẳng hơn.

And I know a lot of people won't agree with me.

Và tôi biết rất nhiều người sẽ không đồng tình với tôi.

They'll say mixing things up costs time and money,

Họ cho rằng bày vẽ mọi thứ chỉ tốn kém thời gian và tiền bạc,

but hiring the wrong person has a higher price.

nhưng mà tuyển dụng sai người phải trả cái giá cao hơn

Almost 30 percent of their annual salary

Gần như 30 phần trăm mức lương hàng năm

plus all the time it took for you to train them.

cộng với thời gian bỏ ra để huấn luyện những người mới.

Subsequently,

Tiếp theo đó,

it's all about building trust and a culture of belonging.

mọi thứ đều liên quan đến xây dựng niềm tin và một môi trường gắn bó.

If you ask any CEO about their culture, they'll say it's unique.

Nếu bạn hỏi bất kỳ CEO nào về văn hoá công ty họ, câu trả lời sẽ là duy nhất.

But to apply to be a part of it

Nhưng để trở thành một phần của nó

is exactly the same as their competitors,

thì cũng giống như những đối thủ của họ,

which not only limits their options,

điều này không chỉ giới hạn lựa chọn,

they end up competing for the same type of talent

kết cục là cạnh tranh cho những năng lực tương tự

which results in workplaces that lack diversity.

điều này dẫn đến thiếu sự đa dạng ở các công sở

If your culture is inclusive,

Nếu văn hoá của bạn chú trọng hội nhập,

have people choose how they want to apply

để cho ứng viên chọn cách ứng tuyển họ muốn

so they can customize their experience

để họ có thể tuỳ chỉnh các kinh nghiệm

and put their best foot forward.

và trình bày những điểm mạnh nhất của họ.

Ultimately, there are better alternatives than the resume,

Sau cùng thì, luôn có những thay thế tốt hơn sơ yếu lý lịch,

and maybe we don't need to get rid of them completely.

và chúng ta có thể không cần loại bỏ nó hoàn toàn.

But do we need to obsessively rely on them

Nhưng chúng ta không cần lệ thuộc vào nó

just for the sake of what we're used to?

chỉ để cảm thấy an tâm là ta không làm khác đi?

You don't need to be as talented or gifted

Bạn không nhất thiết phải là tài năng hay thiên bẩm

or even have as much free time on your hands as Da Vinci

hoặc thậm chí có nhiều thời gian như Da Vinci

to learn from him that you don't need to be defined by your resume.

để thấy rằng bạn không nhất thiết được đánh giá bởi sơ yếu lý lịch.

And once employers realize this,

Và một khi các nhà tuyển dụng nhận ra điều này,

then we'll begin creating workplaces that feel welcoming to candidates

họ sẽ bắt đầù xây dựng nơi làm việc mang lại cảm giác chào đón với các ứng viên

even before they join.

thậm chí trước khi bắt đầu công việc.

Plus, it will give us enough time to rethink cover letters,

Thêm nữa, điều này cũng đủ để ta nhìn nhận lại các thư xin việc,

because those are really terrible.

vì chúng thật sự chẳng hay ho gì.

Thank you.

Cám ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)