The Board Game Getting Kids Excited About School | Joel Baraka | TED

Translator: Vincent Le Reviewer: Thu Ha Tran

At the very young age of less than one year old,

Khi mà tôi còn chưa đầy một tuổi,

a violent civil war broke out in my home country

một cuộc nội chiến bạo lực đã nổ ra

of the Democratic Republic of Congo.

ở quê hương tôi cộng hòa dân chủ Công-gô.

As a result, my family was forced to flee.

Vì thế, gia đình tôi đã phải bỏ trốn

And as luck would have it,

và chúng tôi đã may mắn

we found safety in Kyangwali refugee camp,

an toàn ở trong trại tị nạn Kyangwali

located in western Uganda,

ở tây Uganda.

where I grew up from and have learned to call home

Tôi đã coi trại là nhà và sinh sống ở đó

for the past 24 years.

trong 24 năm.

Every morning, my two parents would wake up at 5am

Mỗi sáng, cha mẹ tôi dậy lúc năm giờ,

and leave for the fields where they went to cultivate our small garden,

đến cánh đồng chăm sóc một khu vườn nhỏ,

to plant maize and beans to feed the family.

trồng ngô và đậu để nuôi sống gia đình.

And every evening when they came back home,

Và mỗi tối khi họ về nhà,

they would end the night in the same way.

mỗi ngày đều kết thúc giống nhau.

Usually, they would gather me and my siblings

Thường thì, họ sẽ tập hợp anh chị em tôi

and would give us a pep talk

rồi nói chuyện

on how much they desired for us to go to school and be educated.

về việc họ muốn chúng tôi được đến trường.

Surprisingly, none of my parents actually had gone to school.

Ngạc nhiên là, dù họ chưa từng được đi học

But to them, education meant securing a well-paying job

nhưng với họ, giáo dục đảm bảo công việc tốt

at some point in the future.

trong tương lai.

And with this, we [could] afford the three meals a day.

Với nó, chúng tôi có thể ăn ba bữa một ngày

We perhaps could build a nice-looking house for our family

và có lẽ sẽ xây được một căn nhà đẹp,

or even decide to take our family from the refugee camp to the city.

thậm chí là rời khỏi trại đến thành phố.

And so when I started going to school,

Và khi tôi đi học,

I took this [to] heart and I took school seriously.

tôi đã học một cách nghiêm túc

Even though I was just a little kid, I managed to wake myself out of bed,

mặc dù chỉ là một đứa trẻ.

Tôi khiến mình phải rời khỏi giường

dắt ba con dê đi ăn cỏ,

take all three goats to graze

and be back on time to dress up and go to school.

và quay lại đúng giờ.

Classes in the refugee camp can be overcrowded.

Lớp học trong trại thường rất đông.

I was one of the nearly 200 students who sat in a single classroom

Tôi là một trong số 200 học sinh trong lớp.

as I tried to focus and learn.

Tôi đã cố gắng tập trung và học,

But besides the problem of overcrowded classrooms,

nhưng bên cạnh vấn đề lớp học quá đông,

we also had an issue whereby most of our learning

thì chúng tôi cũng có một vấn đề khác,

was characterized by rote memorization.

điển hình là học vẹt.

On a typical day, we showed up in a classroom,

Như bao ngày khác, chúng tôi đến lớp

copied down notes that teachers gave us

ghi chép lại những lưu ý giáo viên đưa

and were expected to go back home

và trở về nhà

[and] cram these in preparation for exams.

nhồi nhét kiến thức cho kì thi.

And if I can be honest with you, I did not enjoy this.

Thành thật là, tôi không thích điều này.

We barely interacted with our teachers and even amongst ourselves.

Chúng tôi gần như không tương tác với nhau

And even though as serious students,

và ngay cả với một học sinh nghiêm túc,

most of the time, school seemed to be very boring.

trường học lúc nào cũng vô cùng chán.

However, as I was growing up

Tuy nhiên, khi tôi lớn lên

and as I took on the routine of going to school in the morning

và việc đi học đã thành thói quen,

and then coming back to my family in the evening,

khi tôi trở về nhà vào buổi tối

there seemed to be one thing and one thing only,

thì có một thứ và chỉ một thứ

that truly held my attention,

làm tôi thực sự hứng thú.

and that was the idea of playing games.

Đó là chơi game.

And I most loved playing the game of football.

Và tôi thích nhất là trò bóng đá.

Now I will start off by addressing the biggest elephant in the room.

Tôi sẽ giải thích rõ hơn.

I know most of you love American football,

Tôi biết hầu hết các bạn thích bóng bầu dục,

but actually that's not the game I'm talking about.

nhưng đó không phải là thứ tôi nói tới.

I’m five foot three, and given my size,

Tôi chỉ cao 1m6,

I truly can't play American football.

tôi không thể nào chơi được bóng bầu dục.

So I’m actually talking about football, where we use our feet, and that’s soccer.

Tôi đang nói về “bóng đá“′ phải dùng chân.

I also loved playing the cards of spades.

Tôi cũng thích chơi bài tây.

And most of the time after school I would come to my house,

Hầu hết thời gian sau giờ học, tôi về nhà

and I would be holding a deck of cards.

cầm một bộ bài.

And every time my parents saw me shuffling these cards,

Và mỗi khi ba mẹ thấy tôi xào bài,

they would be paranoid, thinking I'd started gambling.

họ tưởng rằng tôi bắt đầu cờ bạc.

But I wasn't.

Nhưng tôi không có vậy.

And perhaps because I then didn't have money to do so.

Và có lẽ là do tôi không có tiền để cược.

No wonder,

Vì vậy mà

while in high school in 2016,

năm 2016 khi học trung học,

the idea of gamification became the best solution

ý tưởng game hóa lại thành giải pháp.

I thought about I could use

Tôi nghĩ là tôi có thể sử dụng nó

to be able to address the problem in the refugee camp.

để giải quyết vấn đề trong trại tị nạn.

And since then,

Và kể từ lúc đó,

I've been on a quest to make education more accessible

tôi đã cố để giáo dục được tiếp cận dễ hơn

and more fun and engaging for children within Kyangwali refugee camp

mang lại niềm vui và hấp dẫn trẻ em ở trại

through the use of board games.

thông qua board games.

And if you don't mind,

Và nếu bạn muốn,

I'm going to share with you how it all happened.

tôi sẽ cho bạn biết chuyện gì đã xảy ra.

One year before, in 2015,

Một năm trước, vào năm 2015,

I was lucky and got an opportunity to go

tôi đã may mắn có cơ hội để đi

and study at African Leadership Academy,

học tập tại Học viện lãnh đạo châu Phi

located in Johannesburg, South Africa.

ở Johannesburg, Nam Phi.

And here I was introduced to the idea of entrepreneurship for the first time.

Ở đây lần đầu tôi được dạy về khởi nghiệp

And my amazing teachers taught me

và giảng viên tuyệt vời của tôi dạy rằng

that entrepreneurs were simply problem solvers.

doanh nhân là người giải quyết vấn đề.

And I immediately knew that I wanted to work on an education problem.

Và ngay lập tức tôi biết rằng

tôi muốn giải quyết vấn đề về giáo dục.

The first idea I thought: I could build a primary school.

Ban đầu tôi định xây một trường tiểu học.

More children would access learning spaces,

Sẽ có nhiều trẻ em tham gia lớp học

teachers would not have the problem of overcrowded classrooms.

và giáo viên sẽ không gặp vấn đề quá tải.

But the problem was I was 19 years old, didn’t have the money,

Nhưng tôi mới 19 tuổi thì làm gì có tiền

didn't have the skills of what it took to build a primary school.

và không có kỹ năng cần thiết để vận hành.

The second idea I thought:

Thế nên ý tưởng thứ hai là

I could advocate for a well-equipped library.

tôi có thể vận động một thư viện tốt.

With this, we would have enough textbooks in the library,

Với nó, chúng tôi sẽ có đủ sách giáo khoa,

and children would have enough reading materials.

trẻ em cũng có đủ tài liệu đọc.

They would do it at school in performing in the national exams.

Chúng có thể đọc ở trường khi có kì thi.

However, I had one issue with the library.

Tuy nhiên, có một vấn đề với thư viện.

You see, food can be scarce in the refugee camp,

Bạn thấy đấy, ỏ trại rất thiếu thực phẩm.

and several times when I showed up at school,

Và vài lần khi tôi đến trường,

I personally remembered every time I entered in the library,

tôi nhớ mỗi khi bước vào thư viện,

all I could think about was food.

tất cả những gì tôi nghĩ đến chỉ có ăn.

More than anything, I needed a solution that was cheap,

Hơn hết, tôi cần một giải pháp rẻ tiền,

a solution that was credible,

nhưng cũng phải đáng tin cậy,

and something that would be very exciting to the children.

và một thứ gì đó mang lại sự thích thú cho lũ trẻ,

Something that somehow would help these children

thứ gì đó có thể giúp cho lũ trẻ

forget about their hunger and then engage with running.

quên đi cơn đói của chúng và học,

But also something that would help teachers have control

cũng như giúp giáo viên có thể kiểm soát

on overcrowded classrooms.

một lớp học quá tải.

But most importantly,

Nhưng quan trọng nhất

help children engage with algebra, with the science they were learning,

là giúp trẻ em với môn đại số và khoa học,

and have fun every single day they came to school.

làm cho chúng thấy vui vẻ mỗi khi đi học.

And so even though I had never taken drawing classes,

Và mặc dù chưa bao giờ đi học vẽ,

I picked up a pencil and got some courage to start making sketches

tôi cầm lấy bút chì, lấy động lực

và bắt đầu phác thảo

of what would be my first board game.

board game đầu tiên của tôi sẽ như nào.

I also generated a number of trivia questions

Tôi cũng liệt kê vài câu hỏi

and then called up my former primary school teacher in Kyangwali refugee camp.

rồi gọi cho giáo viên tiểu học cũ ở trại

And I asked if I could visit my primary school once again.

và hỏi liệu tôi có thể về thăm trường.

He was generous, and he said yes.

Thầy ấy hào phóng cho phép.

When I showed up at my former primary school,

Và khi tôi đến trường,

the kids were excited,

lũ trẻ đã rất phấn khích.

and most of them jumped out of their seats

Hầu như tất cả chúng nhảy ra khỏi ghế

when I told them what I held in my hands was a board game.

khi tôi nói tôi đang cầm một bộ board game.

Surprisingly, none of them actually knew even how the game was played.

Bất ngờ là, chả đứa nào biết cách chơi

But heading towards the board game, they were thrilled.

nhưng khi tới gần trò chơi chúng rất vui.

Working with the teachers and the school administration,

Khi làm việc với giáo viên và nhà trường,

they give me about one hour to test out the game for the next couple weeks.

họ cho tôi khoảng một tiếng

trong vòng vài tuần để thử trò chơi.

And the game was a huge success.

Và trò chơi đã là một thành công lớn.

So much so, that the next morning my mom woke me out of bed

Hơn thế nữa, sáng hôm sau mẹ gọi tôi dậy

telling me that there was a group of children

bảo rằng có một đám trẻ

wearing my school uniform, looking for me.

mặc đồng phục của trường tôi tìm tôi.

I was still confused because it was about 6am in the morning.

Tôi khá hoang mang vì mới sáu giờ sáng

But I woke up out of my bed, still in my night dress actually,

nhưng tôi vẫn thức dậy trong bộ đồ ngủ

and then opened the door.

và mở cửa.

There was about six children,

Có khoảng sáu đứa trẻ.

and when I looked at them,

Và khi tôi nhìn chúng,

there were about two faces that I could recognize.

tôi nhận ra được hai gương mặt,

There was James and Patrick,

đó là James và Patrick,

two of the children I had worked with the previous day.

hai đứa trẻ mà tôi làm việc cùng hôm qua.

And with the most innocent faces that I have ever seen,

Chúng có gương mặt ngây thơ

they were like, “Could you come and join us at school,

và nói: “Chú có thể đi với tụi cháu

and then we play the game before school starts?”

và chơi trò chơi trước khi vào học không?”

And looking at their faces, there was no way I was going to say no.

Nhìn vào chúng thì tôi không thể từ chối.

I said, "I'll dress up and meet you over by school."

Tôi bảo: “Chú sẽ thay đồ và lên trường”.

And this group of amazing children became my early testers.

Và đám trẻ này là nghiệm thể đầu tiên.

We would play the game in the morning,

Chúng tôi chơi vào buổi sáng,

and then in the afternoon, as they waited for their afternoon shift.

rồi vào buổi chiều.

And today,

Và hôm nay,

the game has evolved into what my team and I at My Home Stars,

trò chơi đã phát triển ở quê nhà của tôi

a nonprofit we are running in Uganda,

thành một tổ chức phi lợi nhuận

chúng tôi điều hành ở Uganda,

have called the 5 STA-Z educational board game.

gọi là boardgame giáo dục 5 STA-Z.

And here is how the 5 STA-Z education board works.

Và sau đây là cách hoạt động của 5 STA-Z.

At the beginning,

Lúc đầu,

a classroom divides itself into groups of five children.

chúng tôi chia lớp thành các nhóm năm người.

And these children begin interacting with one another

Và những đứa trẻ sẽ tương tác với nhau

on questions and content we've developed

dựa vào nội dung và câu hỏi chúng tôi cho,

in partnership with a group of 16 teachers.

và hợp tác với một nhóm 16 giáo viên.

All this content is a reflection of the actual content

Những nội dung này là nội dung thực tế

covered in the Ugandan educational curriculum of mathematics,

dựa vào chương trình học ở Uganda

English, science and social studies.

gồm toán, tiếng anh, khoa học và xã hội.

And as they interact,

Và khi tương tác,

they get to earn points for every trivia question they get right.

chúng có thể kiếm điểm khi trả lời đúng

And they use these points to advance around the star-shaped board

và dùng điểm để tiến lên trong bàn cờ

with a goal of being the first one to enter the middle

trở thành người đầu tiên đến trung tâm

and take on the big yellow star,

và nhận được ngôi sao vàng lớn,

which usually gets children very excited.

đó là thứ thường khiến cho chúng hào hứng.

My team and I also have worked together to incorporate game mechanics

Chúng tôi cũng cải tiến luật chơi

such as chance and jeopardy,

như thêm vào các cơ hội và bẫy

where children actually can earn extra points

để chúng có thể kiếm thêm điểm

when they collaborate and help each other with difficult trivia questions.

khi chúng hợp tác với nhau để giải câu khó.

This has been intended to make sure

Những điều này là để

that children actually are learning the components of communication

chúng học được cách giao tiếp

and working together in teams.

và hợp tác khi làm việc nhóm.

But also it makes learning become more child-centered.

Đó là cách giáo dục lấy trẻ làm trung tâm.

And actually, teachers can focus on groups of children

Và trên thực tế, giáo viên có thể giúp

that are struggling most,

các nhóm gặp khó khăn nhất.

a model that we are finding to be very helpful

Đó là một mô hình mà chúng tôi thấy rất hữu ích

in communities such as refugee camps,

trong những cộng đồng như trại tị nạn,

where most of the time we don't have enough teachers.

nơi mà lúc nào cũng không đủ giáo viên.

And there's one particular reason

Và có một lí do đặc biêt

as to why my team and I decided to call the game the 5 STA-Z.

chúng tôi đặt tên trò chơi là 5 STA-Z,

And it's simply the conviction that no matter where you're from

nó cho niềm tin rằng bất kể bạn từ đâu đến

and the current existing circumstances,

và hoàn cảnh hiện tại thế nào,

we can all reach for the stars.

tất cả đều có thể vươn tới đỉnh cao.

And like Neil deGrasse Tyson would put it,

Và như Neil deGrasse Tyson đã nói,

not only do we live among the stars,

không chỉ chúng ta sống quanh các vì sao

the stars themselves live within us.

các vì sao cũng sống trong chúng ta,

And that includes children from refugee camps.

và những đứa trẻ ở trại tị nạn cũng như thế.

And as children also start playing the game,

Và khi bọn trẻ chơi game,

we encourage them not to use their actual names,

chúng tôi khuyến khích chúng sử dụng tên

but actually to take on the characters of the five brightest stars in the galaxy.

của những ngôi sao sáng nhất trong ngân hà,

And that’s Canopus, Rigel, Arcturus, Vega and Sirius.

là Canopus, Rigel, Arcturus, Vega, Sirius.

And also, when we hand them the board game,

Và khi đưa chúng trò chơi, chúng tôi nhắc rằng

we remind them that they are already stars

chúng vốn đã là những ngôi sao rồi,

who are interacting with one another

tương tác và giúp đỡ nhau

to help each other just shine a little bit brighter.

sẽ giúp chúng thêm tỏa sáng.

And perhaps our biggest impact was realized in 2020 and 2021.

Và có lẽ tác động lớn nhất của chúng tôi

Like most of you remember,

là ở hai năm 2020 và 2021,

these are the two years when COVID-19 pandemic decided to visit us.

hai năm diễn ra đại dịch Covid-19.

And during this time, classes in the refugee camp closed,

Thời gian này, lớp học phải dừng lại,

and children were sent home with no way of accessing learning resources.

chúng phải về nhà và không thể học tập.

My team and I took on the challenge to make learning happen within homes,

Chúng tôi đã thử tạo ra cách học tại nhà

and we produced about 1,000 game packages

và sản xuất hơn 1000 bộ trò chơi

that we gave to teachers and community leaders.

gửi cho giáo viên và lãnh đạo cộng đồng.

And with this, we’re able to help about 5,000 children

Với nó, chúng tôi có thể giúp hơn 5000 trẻ

to access home learning in the most fun and engaging way

học tại nhà một cách thú vị và hấp dẫn hơn

through the use of board games.

thông qua các trò chơi.

Today, we are working with five schools in Kyangwali refugee camp

Hiện tại chúng tôi đã hợp tác với năm trường,

where we’ve actually been able to work with school administration

nơi chúng tôi có thể hợp tác với ban giám hiệu

to make the 5 STA-Z part of the learning schedules.

biến 5 STA-Z thành một phần chương trình học.

In the morning,

Vào buổi sáng,

children spend the morning time learning the normal classes

trẻ em dành thời gian học các lớp thường

they're supposed to take in the curriculum

mà chúng phải tham gia theo chương trình học

and then spend about one hour in the afternoon

và dành khoảng một giờ vào buổi chiều

to put what they've learned in the morning into practice.

để thực hành những gì đã học lúc sáng.

Beyond being a game that is helping children master the curriculum content

Ngoài việc giúp trẻ nắm vững kiến thức

and do well in the national exam,

và làm tốt trong kì thi,

my team and I are committed to continue building the 5 STA-Z

nhóm tôi cam kết tiếp tục xây dựng 5 STA-Z

into a learning resource

thành nguồn học

that will continue to put a smile on these children's faces,

mang lại nụ cười cho trẻ em

every single day they come to class

mỗi ngày đến trường

and a game that can continue to inspire them

và có thể tiếp tục truyền cảm hứng

into what is possible for them in the future.

cho tương lai của chúng.

And also, we are committed to continue building this game

Và chúng tôi cũng tiếp tục phát triển

into a game that we shall be able to make available to other children

để đưa trò chơi đến với những đứa trẻ

in other refugee camps across Uganda

ở các trại tị nạn khác khắp Uganda

and other countries across the African continent.

và các đất nước khắp châu Phi.

In the past one year,

Trong năm qua,

about 100 million people across the world have been displaced,

đã có hơn 100 triệu người phải đi tị nạn

and many of these are the result of a civil war.

và hầu hết là do các cuộc nội chiến

From Kyangwali refugee camp in western Uganda

từ trại Kyangwali ở Tây Uganda

to New York City

cho đến New York,

and standing in front of you today and engaging with you

và đứng trước mặt các bạn hôm nay

is a big, big, big privilege.

là một đặc ân rất lớn

And the only reason I'm able to do so and stand in front of you,

và lí do tôi có thể đứng đây

is because I've been given an opportunity to go to school.

là bởi tôi đã có được cơ hội đến trường.

And while board games such as the 5 STA-Z

Tuy các trò chơi như 5 STA-Z

will not be able to solve some of the world's complex problems

không thể giải quyết những vấn đề phức tạp

of the 21st century,

của thế giới thế kỉ 21

like refugee crisis and displacement,

như khủng hoảng và tị nạn,

I strongly believe that you and I that are here today,

nhưng tôi tin rằng lí do chúng ta ở đây

that happen to be a little bit privileged,

là một đặc ân

bear the responsibility to continue building platforms and systems

và có trách nhiệm để tiếp tục xây dựng

that will help refugee children imagine a better future for themselves,

một tương lai tốt đẹp hơn cho trẻ tị nạn,

their families and their communities.

cho gia đình của chúng và cho cộng đồng.

Thank you.

Xin cảm ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)