Why don’t we get our drinking water from the ocean? - Manish Kumar

Çeviri: Zeynep Sıla Bektaşoğlu Gözden geçirme: Ozay Ozaydin

You're stranded at sea and getting thirsty.

Denizde mahsur kaldın ve susamaya başladın.

Water fills the horizon— but you know you’re not supposed to drink it.

Su ufku dolduruyor- ama içmemeniz gerektiğini biliyorsunuz.

So, what would actually happen to you if you did?

Peki, eğer içseydin ne olurdu?

And how can you find a way to hydrate?

Su içmenin yolunu nasıl bulabilirsin?

The danger in drinking saltwater lies at the cellular level.

Tuzlu su içmenin tehlikesi hücresel seviyededir.

To maintain their structural integrity,

Yapısal bütünlüklerini korumak için

your body’s cells match the concentration of certain ions, like salt,

vücudunuzun hücreleri, kan dolaşımınızdaki tuz gibi

within their membranes with the concentration outside of them—

belirli iyonların konsantrasyonunu zarlarındaki

in your bloodstream, for instance.

konsantrasyonla eşleştirir.

Seawater is about four times saltier than your blood.

Deniz suyu kanınızdan yaklaşık dört kat daha tuzludur.

So when it's ingested, the fluid outside your cells becomes much saltier.

Böylece yutulduğunda, hücrelerinizin dışındaki sıvı çok daha tuzlu hale gelir.

To relieve the resulting pressure difference,

Ortaya çıkan basınç farkını azaltmak için

water flows out of your cells.

su hücrelerinizden akar.

Your kidneys use this water to begin removing the excess salt—

Böbrekleriniz fazla tuzu atmaya başlamak için bu suyu kullanır,

but they require much more freshwater to actually flush it all out.

ancak hepsini temizlemek için çok daha fazla tatlı suya ihtiyaç duyarlar.

Consuming enough seawater without any freshwater can lead to salt poisoning.

Tatlı su olmadan deniz suyu tüketmek tuz zehirlenmesine neden olabilir.

The effects can be devastating as the body's cells lose water and contract.

Vücut hücreleri su kaybettiği ve büzüldüğü için etkileri yıkıcı olabilir.

This can cause tissues to shift and rupture

Bu, dokuların kaymasına ve yırtılmasına

and fluids to collect in critical organs.

ve sıvıların kritik organlarda toplanmasına neden olabilir.

Overall, drinking seawater only makes things worse.

Genel olarak, deniz suyu içmek işleri daha da kötüleştirir.

Survival depends on finding— or creating— freshwater.

Hayatta kalma, tatlı su bulmaya veya yaratmaya bağlıdır.

In the 4th century BCE,

M.Ö. 4. yüzyılda,

Greek philosopher Aristotle described two main modes of seawater desalination,

Yunan filozof Aristoteles, hala kullanılan deniz suyunu tuzdan arındırmanın

which are still used today.

iki ana yöntemini tanıttı.

One is thermal,

Biri ısıyla ilgilidir,

and relies on heating seawater to yield vaporized condensed freshwater,

antik Yunan denizcilerinin düzenli olarak kullandığı bir yöntem olan

a method ancient Greek sailors used regularly.

buharlaşıp yoğuşmuş tatlı su elde etmek için deniz suyunun ısıtılmasına dayanır.

The other is reverse osmosis,

Diğeri, Aristoteles’in

which uses pressure to push seawater through a salt-filtering membrane—

mühürlü balmumu kavanozuyla belgelediği süreç olan

a process Aristotle documented with a sealed wax jar.

deniz suyunu tuz filtreleme zarından basınçla geçiren ters osmozdur.

In the intervening millennia,

Aradan geçen bin yılda,

people continued using and innovating on these methods.

insanlar bu yöntemleri kullanmaya ve yenilemeye devam etti.

Making potable freshwater from seawater is a bigger project now than ever.

Deniz suyundan içilebilir tatlı su yapmak artık daha büyük bir proje.

Today, 2 billion people can't access clean drinking water,

Bugün, 2 milyar insan temiz içme suyuna erişemiyor

and 87 different countries,

ve şu anda “su zengini” sayılan birçok ülke

including many currently considered “water rich,”

dahil olmak üzere 87 farklı ülkenin

are projected to be “water scarce” by 2050.

2050 yılına kadar “su kıtlığı” yaşayacağı tahmin ediliyor.

As of 2022, the world’s largest desalination plant

2022 itibariyle, dünyanın en büyük tuzdan arındırma tesisi

turned over 2 billion liters of saltwater into drinkable freshwater

çoğunlukla termal teknolojiyi kullanarak her gün 2 milyar litreden fazla

every day using mostly thermal technology.

tuzlu suyu içilebilir tatlı suya dönüştürdü.

But this method has drawbacks.

Ancak bu yöntemin dezavantajları var.

A lot of energy is required to generate the necessary heat,

Genellikle fosil yakıtlar tarafından sağlanan

which is usually provided by fossil fuels.

gerekli ısıyı üretmek için çok fazla enerji gerekir.

Thermal desalination plants also produce considerable waste in the form of brine—

Termal tuzdan arındırma tesisleri, doğal su kütlelerine geri döndürülürse

ultra-concentrated saltwater that can be harmful

zarar verebilecek salamura -ultra konsantre tuzlu su- şeklinde

if simply returned to natural bodies of water.

ciddi miktarda atık üretir.

Many see more promise in reverse osmosis,

Birçoğu, günümüzde tuzu ve diğer safsızlıkları filtrelemek için

which nowadays uses synthetic membranes to filter out salt and other impurities.

sentetik zarlar kullanan ters osmozun daha umut verici olduğunu düşünüyor.

Overall, it’s more energy-efficient and less briny than thermal desalination.

Genel olarak, termal arındırmaya göre daha enerji verimli ve daha tuzsuzdur.

As of 2020, around 17,000 desalination plants

2020 itibariyle, yaklaşık 17.000 tuzdan arındırma tesislerinden çoğu,

supplied more than 300 million people with freshwater,

ters osmoz kullanarak 300 milyondan fazla insana

most of them using reverse osmosis.

tatlı su sağladı.

Those numbers are increasing.

Bu sayılar gitgide artıyor.

But waste, cost, efficiency, and sustainability remain big issues.

Ama atık, maliyet, verimlilik ve sürdürülebilirlik

sorun olmaya devam ediyor.

More research is needed to make renewable-powered desalination plants

Yenilenebilir enerjiyle çalışan tuzdan arındırma tesislerini

energy- and cost-effective at larger scales.

uygun maliyetli hale getirmek için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.

Meanwhile, another body of water appears promising

Bu arada, su kıtlığıyla mücadelede başka bir su kütlesi

in combating water scarcity: wastewater.

umut verici görünüyor: atık su.

Reverse osmosis membranes actually require less energy to remove contaminants

Ters osmoz zarları, kirleticileri ve

and the small amounts of salt found in wastewater

atık sularda bulunan az miktarda tuzu gidermek için

than they do to desalinate saltwater.

tuzlu suyu tuzdan arındırmaya göre daha az enerji gerektirir.

And, importantly, wastewater recycling operations

Daha da önemlisi, atık su geri dönüşüm işlemleri

still yield pure, safe drinking water.

hala saf, güvenilir içme suyu sağlar.

Okay, but back to the boat stranded at sea.

Tamam, ama denizde mahsur kalan tekneye geri dönelim.

First, a couple dehydration don’ts.

İlk olarak, yapılmaması gerekenler.

Drinking your own urine isn’t recommended

Kendi idrarınızı içmeniz önerilmez,

because a few days of filtering accumulating waste products

çünkü biriken atık ürünlerin birkaç gün boyunca

without any freshwater relief can cause kidney damage.

arındırılmadan filtrelenmesi böbrek hasarına neden olabilir.

And while it might feel counterintuitive, if you don’t have any freshwater to drink,

Mantığa aykırı gelse de, içecek tatlı su yoksa, bir şey yememek

it’s best not to eat— especially protein-rich food—

- özellikle protein açısından zengin şeyler yememek - en iyisidir.

because your body doesn’t have enough water to digest it

çünkü vücudunuz daha fazla susuz kalmadan

without becoming more dehydrated.

sindirmek için yeterli suya sahip değildir.

You can, however, work to secure freshwater sources

Ancak, yağmur ve çiy toplamaya yardımcı olabilecek su emici malzemeleri

using any water-wicking materials you can find to help collect rain and dew.

kullanarak tatlı su kaynaklarını güvence altına almak için çalışabilirsiniz.

And you could get a low-tech thermal desalination operation going

Deniz suyunun kaplarda güneşlenmesine izin vererek ve yoğuşmayı toplayarak,

by letting seawater sunbake in containers and collecting the condensation.

düşük teknolojili bir termal tuzdan arındırma işlemi gerçekleştirebilirsiniz.

You can also try getting some hydration by drinking bird and turtle blood

Ayrıca kuş ve kaplumbağa kanı, ve balık omurilik sıvısı ve gözleri

and fish spinal fluid and eyes.

içerek biraz sıvı almayı deneyebilirsiniz.

Maybe that sounds unappealing—

Kulağa hoş gelmiyor olabilir,

but desperate times might call for a collection of thirst-quenching measures.

ama umutsuz zamanlar bir dizi susuzluğu giderici önlemler gerektirebilir.