The Workers Rebuilding Communities After Natural Disasters | Saket Soni | TED

Translator: Nhàn Katherine Reviewer: Giao Nguyen

My name is Saket Soni,

Tên tôi là Saket Soni,

and I'm a labor organizer

và tôi là nhà tổ chức lao động

who spends most of his time in disaster zones.

người dành phần lớn thời gian của mình ở các khu vực thiên tai

How many of you have been through a hurricane, flood or fire?

Bao nhiêu trong số các bạn đã từng trải qua bão, lũ, hỏa hoạn?

When that happens,

Khi điều đó xảy ra,

thousands of families lose their homes overnight.

hàng ngàn gia đình mất đi mái nhà chỉ qua 1 đêm.

I represent the workers who come in and rebuild them.

Tôi đại diện cho những người lao động đến để tái thiết lại chúng.

Now we're living through a time when all of us, in some way or the other,

Chúng ta đang sống trong thời đại tất cả mọi người, bằng cách nào đó

are experiencing a loss of home.

có trải nghiệm mất đi mái nhà.

Some because of escalating climate disasters,

Bởi thảm họa biến đổi khí hậu đang leo thang

but also just as much because of economic upheaval

và còn biến động kinh tế cũng gây ra tác động nhiều tương tự

or the pandemic or war,

hoặc bệnh dịch, chiến tranh,

racial violence, social unrest,

bạo lực, bất ổn xã hội,

and of course,

và tất nhiên,

because of the crisis in democracy.

còn vì khủng hoảng dân chủ.

The question is,

Câu hỏi đặt ra là,

where is hope being born in this time of pain?

Nơi nào sinh ra hy vọng ở kỳ đau thương này?

Because I'm here to tell you, it is being born.

Tôi ở đây để nói rằng, nó đang được sinh ra.

Hope for the very renewal of democracy itself.

Hy vọng về sự đổi mới của chính nền dân chủ.

And it’s being born in the last place you would expect,

Nó được sinh ra ở nơi bạn trông chờ ít nhất,

among the least likely people.

với người ít kỳ vọng nhất.

It's happening in the midst of climate disasters

Nó đang xảy ra giữa thảm họa khí hậu

between the residents who are having their lives turned upside down

giữa những cư dân đang bị đảo lộn cuộc sống

and the workers who are rebuilding them.

và những công nhân tái thiết.

Now speaking of hope,

Nói về hy vọng thì,

I grew up in New Delhi, India,

tôi lớn lên ở New Delhi, Ấn Độ,

and when I was growing up,

và khi tôi lớn lên,

I saw America as a place exploding with hope and possibility.

tôi thấy nước Mỹ như một nơi bùng nổ hy vọng và khả năng.

And this was somehow mysteriously captured for me in one iconic image

Bằng cách bí ẩn nào đó, nó ghi dấu ấn trong tôi bởi 1 hình ảnh biểu tượng

that I would see again and again, week after week,

mà tôi thấy đi thấy lại hàng tuần

in the back of my Archie comic books.

ở bìa sau của truyện tranh Archie của mình

(Laughter)

(Cười)

So I came to America on a college scholarship,

Vì vậy, tôi đến Mỹ du học đại học bằng học bổng,

but soon after I graduated,

nhưng ngay sau khi tốt nghiệp

my hope turned into a hard reality.

hy vọng liền biến thành sự thực khó nhai.

I missed an immigration deadline.

Tôi đã bỏ lỡ thời hạn nhập cư.

I became undocumented.

Tôi không có giấy tờ.

After 9/11, I faced racist violence.

Sau vụ 11/9, tôi đối mặt với bạo lực phân biệt chủng tộc.

I felt I no longer belonged.

Tôi không còn cảm thấy mình thuộc về đây nữa.

I turned to community organizing

Tôi chuyển sang tổ chức cộng đồng

to help others who had lost their footing in America,

để giúp đỡ những người đã mất đi chỗ đứng ở Mỹ,

but also to strike back

và cũng là để đánh trả lại

against what I perceived to be America's lies and hypocrisies.

những gì tôi cho là sự dối trá và đạo đức giả của nước Mỹ.

To strike back against the false promise of hope.

Để đánh trả lại những lời hứa hão về hy vọng.

Then a conversation with a mentor changed my life.

Sau đó, 1 cuộc nói chuyện với thầy của mình đã thay đổi đời tôi.

We were in the center of America's pain, in New Orleans after Hurricane Katrina.

Chúng tôi đang ở tâm điểm nỗi đau của nước Mỹ, New Orleans, sau bão Katrina

There were over a million homes to be rebuilt across the Gulf Coast,

Hơn 1 triệu ngôi nhà cần được xây lại dọc duyên hải Gulf,

and that rebuilding was mostly being carried out by immigrant workers.

việc tái thiết đó phần lớn do các người lao động nhập cư làm.

I was a labor organizer working to protect them

Tôi là nhà tổ chức nhân lực, bảo vệ người lao động

when I uncovered a shocking crime.

thì tôi phát hiện một tội ác gây sốc.

I found hundreds of immigrant workers,

Tôi phát hiện hàng trăm người lao động nhập cư

all from India, trapped in forced labor

tất cả từ ấn độ, bị trói buộc trong lao động cưỡng ép

and being held in Gulf Coast labor camps.

và bị giam giữ ở các trại lao động ở bờ Gulf.

I went to seek advice from Dr. Vincent Harding,

Tôi đi tìm lời khuyên từ Tiến sĩ Vincent Harding,

who had been a friend and close adviser of Dr. Martin Luther King.

người từng là bạn và cố vấn thân thiết của Tiến sĩ Martin Luther King.

I railed on against this most recent injustice,

Tôi nói với ông, phản đối về sự bất công này,

portraying America as "the place hope goes to die."

tôi mô tả nước Mỹ là “nơi hy vọng đang chết dần đi”.

I expected him to say, "Now you get it."

Tôi đã kỳ vọng ông nói “Giờ cậu khôn rồi đấy”

Instead, he leaned forward wisely, gave me a look and said,

Thay vào đó, ông nghiêng người phía trước điềm tĩnh, nhìn tôi và nói,

"Young man, you need to get some sleep."

“Chàng trai trẻ, cậu cần 1 giấc ngủ đấy.”

(Laughter)

(Cười)

Then he said the words I'll never forget.

Rồi ông nói những điều tôi sẽ không bao giờ quên

He said, "America is a country that is still being born."

Ông nói, “Mỹ là một đất nước vẫn đang được sinh ra.”

He explained

Ông giải thích

places of pain are not proof that there is no hope.

những nơi đau đớn không phải là bằng chứng rằng ở đó không có hy vọng.

Places of pain is where hope is born.

Nơi đau đớn là nơi hy vọng được sinh ra.

My job wasn't to rail against America's false promises.

Công việc của tôi không phải là chống lại những lời hứa hão của nước Mỹ.

It was to make the promise of democracy real

Mà là để biến lời hứa về dân chủ thành sự thật

for those who didn't have it.

cho những ai chưa có nó.

I took that lesson back to the Indian workers,

Tôi mang bài học đó áp dụng với những công nhân Ấn,

and we launched a freedom journey

và khởi đầu 1 hành trình tự do

that started with an overnight escape from the labor camps,

bắt đầu với sự tẩu thoát chỉ trong đêm khỏi trại lao động,

and ended with the men winning justice

kết thúc bằng những người này đã dành được công lý

and a path to citizenship

dẫn đến quyền công dân

for themselves and their families.

cho chính họ và gia đình của họ.

Dr. Harding’s lesson is at the heart of how I think about democracy,

Bài học của Tiến sĩ Harding là trọng tâm của cách tôi nghĩ về dân chủ,

and it led me to the places where hope is being born today.

và nó đã đưa tôi đến những nơi mà hy vọng đang được sinh ra ngày nay.

In the aftermath of hurricanes, floods and fires.

Sau hậu quả của bão, lũ lụt và hỏa hoạn.

Between the immigrant workers who are doing the rebuilding

Giữa những công nhân nhập cư đang làm công việc tái thiết

and the residents who once saw those immigrants as the enemy.

và những người dân đã từng coi những người nhập cư đó là kẻ thù.

I call these workers the “resilience workforce.”

Tôi gọi những công nhân này là “lực lượng phục hồi”.

It's been nearly two decades since Hurricane Katrina,

Đã gần hai thập kỷ kể từ cơn bão Katrina,

and in that time,

và trong thời gian đó

climate change has made disasters more furious,

biến đổi khi hậu đã làm các thảm họa trở ngày càng nguy hiểm hơn,

more frequent, more destructive.

đến thường xuyên hơn tàn phá hơn

And these workers have become America's white blood cells.

Và những công nhân này đã trở thành tế bào bạch cầu của nước Mỹ.

They travel from disaster to disaster,

Họ đi từ thảm họa này sang thảm họa khác,

rebuilding homes and schools and hospitals and whole cities.

xây dựng lại nhà cửa, trường học, bệnh viện và toàn bộ thành phố.

They're in the center of an economy that spends tens of billions of dollars

Họ đang ở trung tâm của một nền kinh tế chi hàng chục tỷ đô la

a year on repairs.

hàng năm để sửa chữa.

It's paid for by the federal government and private insurance.

Quỹ được chi trả bởi chính phủ liên bang và bảo hiểm tư nhân.

And so, as you can imagine,

Như bạn có thể tưởng tượng,

these workers are incredibly skilled and highly dedicated,

những công nhân này cực kỳ lành nghề và rất tận tụy,

but they're also very vulnerable

nhưng họ cũng rất dễ bị tổn thương

because they're overwhelmingly immigrants

vì phần lớn họ là người nhập cư

and most of them are undocumented.

và hầu hết trong số họ không có giấy tờ.

They come from Mexico and Honduras, El Salvador, Venezuela.

Họ đến từ Mexico và Honduras, El Salvador, Venezuela.

Some come from as far away as the Philippines and India.

Một số đến từ nơi xa lắm như Philippines và Ấn Độ.

And most of them are dislocated from their own homes,

Và hầu hết trong số họ sống xa gia đình của mình

even as they're rebuilding the homes of others.

ngay cả khi họ đang xây dựng lại mái ấm cho những người khác.

One worker, Mariano Alvarado,

Một công nhân, Mariano Alvarado,

became a climate refugee

là một người tị nạn khí hậu

after a drought in Honduras wiped out his job in his fishing village.

sau một đợt hạn hán ở Honduras khiến ông mất việc ở làng chài quê mình.

Another worker, Baeliz Gonzalez, was an environmental engineer

Một công nhân khác, Baeliz Gonzalez, là một kỹ sư môi trường

until the authorities in Venezuela cracked down on her job,

cho đến khi chính quyền Venezuela phá hủy công việc của cô,

forcing her to flee.

buộc cô phải chạy trốn.

A third worker, Saul Hernandez,

Một công nhân thứ ba, Saul Hernandez,

had to run away from El Salvador

đã phải chạy trốn khỏi El Salvador

to find safety and a better life in America.

để tìm sự an toàn và một cuộc sống tốt hơn ở Mỹ.

In the United States,

Tại Hoa Kỳ,

these workers are on the road six months at a time.

những công nhân này di chuyển sáu tháng một lần.

They do own homes.

Họ có nhà riêng.

They live often in the first places they help rebuild --

Họ thường sống ở những nơi đầu tiên mà họ giúp việc tái thiết

New Orleans, Houston, Florida.

New Orleans, Houston, Florida.

But they're on the road following disaster after disaster,

Nhưng họ di chuyển từ thảm họa này đến thảm họa khác,

traveling from state to state, doing the rebuilding.

từ bang này sang bang khác, làm nghề tái thiết.

And as I followed these workers over the last 15 years,

Và khi tôi theo dõi những công nhân này trong 15 năm qua,

I've noticed something remarkable about them.

tôi đã thấy những điều đáng chú ý từ họ.

I've noticed that the work they do, restoring other people's lives,

Tôi nhận thấy rằng công việc họ làm, phục hồi cuộc sống của người khác,

has transformed them, has become sacred to them.

đã chuyển hóa họa, đã trở thành thiêng liêng với họ.

So here's a story.

Đây là một câu chuyện.

A worker from El Salvador, who I know,

Một công nhân từ El Salvador, người mà tôi biết

found himself one day staring through the broken wall

1 ngày nọ thấy mình nhìn chăm chú qua 1 bức tường đổ

of a child's bedroom.

của 1 phòng ngủ trẻ em.

He was so moved that he drove for hours

Anh cảm động đến nỗi lái xe hàng giờ

to find a Salvadoran doll to place in that family's home

để tìm một con búp bê Salvador đặt trong ngôi nhà đó

in time for that family to find it.

kịp để gia đình họ tìm thấy.

Another worker, my friend Mariano from Honduras,

Một công nhân khác, người bạn Mariano của tôi đến từ Honduras,

risked his life to get up on a roof and fix it in driving rain.

đã mạo hiểm mạng sống của mình để đứng lên mái nhà và sửa chữa nó trong cơn mưa.

He slipped and fell.

Anh trượt xuống và ngã.

He found himself in a coma.

Anh thấy mình hôn mê.

When he recovered, he told me why he had taken such a big risk.

Khi anh ấy hồi phục, anh ấy kể với tôi vì sao mình lại chấp nhận rủi ro lớn như vậy.

It's because he got to know the elderly couple that lived in that home,

Là bởi anh biết có 1 cặp vợ chồng già sống trong ngôi nhà đó,

and he knew the only hope of stopping the rain

và anh biết hy vọng duy nhất để ngăn cho cơn mưa

from not destroying what little they had left

không phá hủy những gì ít ỏi còn sót lại của họ

was to get up there and fix that roof.

là leo lên và sửa mái nhà.

Equally amazing is the way that residents are transformed

Điều đáng kinh ngạc không kém là cách mà người dân được chuyển hóa

by the unexpected bonds they form with workers.

bởi sự kết nối không ngờ được tạo ra với các công nhân.

In a Florida town, after a recent hurricane,

Tại một thị trấn ở Florida, sau một cơn bão gần đây,

a family that had its home wrecked

1 gia đình có nhà bị tàn phá

put up a sign that said "strangers will be shot."

treo một tấm biển ghi rằng “Kẻ lạ đến sẽ bị bắn”.

Well, we showed up at their doorstep.

Vâng, chúng tôi xuất hiện trước cửa nhà.

A whole crew of strangers, Baeliz, Saul,

Cả một đoàn người lạ, Baeliz, Saul,

Mariano and I and dozens of other resilience workers,

Mariano và tôi và hàng tá công nhân phục hồi khác,

and we rebuilt their house

chúng tôi xây lại nhà cho họ

and they took that sign down and invited us over for dinner.

và họ gỡ tấm biển đó xuống rồi mời chúng tôi đến ăn tối.

In a nearby town,

Tại một thị trấn gần đó,

a Republican mayor, who ran on an anti-immigrant ticket,

1 thị trưởng đảng Cộng hòa, người ủng hộ việc chống nhập cư

was distributing water to immigrant workers

đang phân phát nước cho công nhân nhập cư

and asked what else they needed.

và hỏi họ cần gì nữa không.

In Louisiana,

Ở Louisiana,

a church community nursed a worker back to health

một cộng đồng nhà thờ đã chăm sóc công nhân có lại sức khỏe

after he got hurt fixing a parishioner's home.

sau khi anh ta bị thương lúc sửa nhà cho một giáo dân.

When that worker recovered,

Khi công nhân đó hồi phục,

he gathered us together to fix their church from the ground up.

anh ta đã tập hợp chúng tôi lại để sửa chữa nhà thờ của họ từ đầu.

So my work is to weave these spontaneous moments

Vì vậy, việc của tôi là dệt nên những khoảnh khắc tự nhiên này

into common purpose and community,

cho mục đích chung và cộng đồng,

to turn these chance encounters into the seeds of lasting change.

để biến sự gặp gỡ tình cờ này thành những hạt giống thay đổi lâu dài

And it's working again and again, in the last place you can imagine,

Nó hiệu quả từ lần này đến lần khác, ở cả nơi mà bạn ít trông chờ nhất.

we're going from building homes to building home.

chúng tôi xây ngôi nhà này đến ngôi nhà khác

So what does that mean?

Vậy điều này có ý nghĩa gì?

At the heart of our crisis of democracy is our loss of common purpose,

Trọng tâm của cuộc khủng hoảng dân chủ là sự mất đi mục đích chung

our loss of home,

mất nhà,

our loss of shared faith with our neighbors.

mất sự tin tưởng với láng giềng,

That’s what we’re rebuilding in disaster zones:

Đó lại là những gì chúng tôi tái thiết cho vùng thảm họa:

new social cohesion.

gắn kết xã hội mới.

And if we want to rebuild our democracy,

Nếu muốn tái thiết nền dân chủ,

I believe that's where we need to start.

tôi tin rằng đó là nơi ta cần bắt đầu.

We need to renew our sense of shared purpose.

Chúng ta cần đổi mới cảm nhận về mục đích chung.

We need to reweave the civic fabric that binds us all together

Chúng ta cần dệt lại cấu trúc dân cư để mang mọi người đến với nhau

by restoring our sense of shared faith with our neighbors.

bằng cách khôi khục nhận thức về sự tin cậy của những láng giềng.

So how do we do it?

Vậy cần làm cách nào đây?

It takes three things.

Nó cần ba điều.

First, we need to see each other's vulnerability.

Đầu tiên, chúng ta cần nhìn thấy sự tổn thương của nhau.

We need to understand it.

Chúng ta cần hiểu nó.

Of course, resilience workers have a very profound sense

Dĩ nhiên, lực lượng phục hồi có nhận thức rất sâu sắc

of their own dislocation,

về sự không nơi nương tựa của họ,

but our first project is to connect them with the profound dislocation

nhưng dự án đầu tiên là kết nối những người không nơi nương tựa này

of the residents and the other way around,

với người dân và ngược lại,

because people who understand each other's vulnerabilities

bởi khi con người hiểu được nỗi khổ của nhau

will protect each other's dignity.

họ sẽ bảo vệ phẩm giá cho nhau.

The second key is to find purpose

Chìa khóa thứ hai là tìm mục đích

in being of use to others.

để phụng sự người khác.

Of course, resilience workers start focused on their own families.

Đầu tiên, dĩ nhiên, lực lượng phục hồi chỉ tập trung vào gia đình họ

They're rebuilding homes to put food on the table.

Họ xây lại nhà để mang thức ăn về cho gia đình.

But we connect them to residents.

Nhưng chúng tôi kết nối họ với người dân.

And then something profound happens.

Và điều sâu sắc xảy ra.

Residents express the depth of their gratitude.

Người dân bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc của họ.

And when that happens,

Khi điều đó xảy ra,

resilience workers find the same kind of purpose and vocation

lực lượng phục hồi cảm nhận được mục đích và thiên hướng của mình

that firefighters and health care workers feel.

cũng giống như lính cứu hỏa, nhân viên y tế.

Meanwhile, the residents move beyond the urgency of their own pain

Cùng lúc đó, người dân cũng vươn ra khỏi nỗi đau của mình

and find purpose, too,

và cùng tìm thấy mục đích là

in offering the resilience workers the kind of embrace and welcome

là bao bọc và chào đón những công nhân phục hồi

that they may never have felt in America before.

điều mà họ chưa bao giờ cảm thấy ở Mỹ trước đây.

The third key is to turn these momentary encounters into lasting relationships.

Chìa khóa thứ 3 là biến những cuộc gặp gỡ nhất thời này thành mối quan hệ lâu dài.

When a resident in a red state offers a hug to a roofer from Peru,

Khi một cư dân ở bang đỏ ôm một người thợ lợp mái từ Peru,

that's a beautiful moment.

Đó là một khoảnh khắc đẹp.

What happens next is we have them break bread together and build a bond,

Điều tiếp theo là chia đôi ổ bánh mỳ và tạo sự kết nối,

and that creates the kinds of friendships

tạo nên kiểu như tình bạn

that feed all of us in a time of radical isolation.

mà nuôi dưỡng chúng ta trong những khoảnh khắc cô độc nhất.

The moment of truth comes in the future, though,

Dẫu vậy, thực tế vẫn xảy ra trong tương lai

when these people are no longer sitting side by side.

khi những người này không còn ngồi bên nhau nữa.

And I've seen it happen.

Và tôi đã thấy điều đó xảy ra.

When the anti-immigrant talk starts in the neighborhood bar,

Khi cuộc nói chuyện chống nhập cư bắt đầu ở quán bar khu phố,

the residents speak up.

thì người dân lên tiếng.

Resilience workers drive again to check up on residents

Các công nhân phục hồi vẫn lái xe kiểm tra định kỳ với người dân

whose homes they rebuilt months, sometimes years afterwards.

mà họ tái thiết sau hàng tháng, đôi khi hàng năm sau đó.

Mayors start hiring halls in their neighborhoods

Thị trưởng bắt đầu thuê hội trường trong khu phố của họ

so that workers and contractors can bargain for safe conditions.

để công nhân và nhà thầu có thể mặc cả về các điều kiện an toàn.

That's how we build hope in the place of pain.

Đó là cách chúng ta xây niềm hy vọng ở chốn đau thương.

I’ve seen these miracles happen 1,000 times.

Tôi đã chứng kiến những điều kỳ diệu này xảy ra 1.000 lần.

My team and I are working to build them every day.

Nhóm chúng tôi và tôi đang làm việc để xây chúng mỗi ngày.

Often the changes are lasting and permanent.

Thường thì những thay đổi là lâu dài và vĩnh viễn.

Sometimes they're not, sometimes they're partial,

Đôi khi chúng không, đôi khi chỉ là một phần,

and sometimes it's true.

và đôi khi đó là thực tế.

People change for a time

Có người thay đổi 1 lúc,

and then snap back to their old fears and prejudices.

và sau đó quay trở lại nỗi sợ hãi và định kiến cũ của họ.

That's natural, it's a result of needing control in a time of trauma.

Cũng tự nhiên thôi, nó là kết quả của việc kiểm soát khi bị tổn thương.

By rejecting those who remind us of our vulnerability,

Bằng cách từ chối những người khiến ta nhờ những đau thương của mình,

we seek to erase that vulnerability.

để tìm cách xóa sổ nỗi đau đó.

It doesn't work, but it's a strategy, it's human.

Nó không hiệu quả đâu, nhưng là 1 cách làm, con người mà.

And the way to counter it

Cách để chống lại nó,

is to practice at remaining present to each other

là thực hành sự có mặt cho nhau

long after the storm has passed.

thật lâu sau khi cơn bão đã qua đi.

That's how we turn these miracles into lasting change.

Đó là cách chúng ta biến những điều kỳ diệu này thành sự thay đổi lâu dài.

And speaking of miracles,

Và nói về phép lạ,

the thing that I find most amazing about this work

điều mà tôi thấy tuyệt vời nhất về công việc này

is that the people who are creating the hope

là những người đang tạo ra hy vọng

for the renewal of democracy,

cho sự đổi mới của nền dân chủ,

the people who are doing the rebuilding that is the source of this hope,

những người đang xây dựng lại là nguồn gốc của niềm hy vọng này

they themselves are not even citizens.

chính họ thậm chí không phải là công dân.

I am so grateful to have been able to share their stories with you today.

Tôi rất biết ơn vì đã có thể chia sẻ câu chuyện của họ với bạn ngày hôm nay.

And now it's my pleasure to introduce them to you.

Và bây giờ tôi rất vui được giới thiệu họ với bạn.

Mariano Alvarado, Baeliz Gonzalez and Saul Hernandez.

Mariano Alvarado, Baeliz Gonzalez và Saul Hernandez.

(Applause)

(Vỗ tay)