Climate Action Needs New Frontline Leadership | Ozawa Bineshi Albert | TED

Translator: Thi Ha Do Reviewer: Thái Hưng Trần

Yuchi: F’as@^.

Yuchi: F’as@^.

English: Good afternoon.

Tiếng Anh: Xin chào

I come from the Yuchi and Anishinaabe nations.

Tôi là người Yuchi, Anishinaabe.

My home is in Oklahoma.

Tôi đến từ Oklahoma.

I have been a community organizer for Indigenous rights,

Tôi là nhà tổ chức cộng đồng vì nhân quyền của người bản địa,

environmental justice and climate justice

công lý môi trường và công lý khí hậu

for more than 30 years.

trong hơn 30 năm qua.

I don't believe that I'm old enough to do anything for that long,

Tôi không nghĩ là tôi có thể làm lâu đến vậy,

but here I am.

nhưng tôi vẫn ở đây.

(Applause)

(Vỗ tay)

I'm an Indigenous woman who lives in the heart of oil and gas country.

Tôi là một phụ nữ bản địa sống tại vùng đất của khí gas và dầu mỏ.

And what that means for me is that I am in a constant state

Nghĩa là tôi luôn ở trong trạng thái

of thinking about the environment and climate change.

suy nghĩ về môi trường và biến đổi khí hậu.

And so I want to share a few things that I know

Tôi muốn chia sẻ một vài điều mình biết

and have learned along the way in my work.

và đã học được trong suốt quá trình làm việc.

One is,

Đầu tiên là,

we cannot rely on those who created the problem to fix it.

chúng ta không thể trông chờ những người gây ra vấn đề đi giải quyết nó.

(Applause)

(Vỗ tay)

Two, we need to move with an urgency that is not happening now.

Thứ hai, chúng ta cần bắt đầu hành động khẩn trương.

And three,

Và thứ ba,

we need leaders who are experiencing the harm

nhà lãnh đạo chúng ta cần là những người đang phải trải qua tổn hại,

to be the ones coming up with the solutions.

họ sẽ trở thành những người tìm ra giải pháp.

So it is clear that world leaders are looking for solutions

Dĩ nhiên, các lãnh đạo thế giới vẫn đang tìm giải pháp

to this climate crisis,

cho cuộc khủng hoảng khí hậu này,

but they are looking for them through a lens of the economy.

nhưng họ lại đang tìm kiếm chúng qua lăng kính kinh tế.

And so that means they are moving with a casualness

Vậy nên họ đang hành động khá thảnh thơi,

that doesn't make it seem like there's a real emergency.

làm chúng ta tưởng rằng đây không phải là tình trạng khẩn cấp.

And they’re also being sold, then, solutions that are basically band-aids

Và chúng cũng được thương mại hóa, nên, những giải pháp về cơ bản là tạm thời

and not actual cures to the problem.

chứ không xử lí được tận gốc vấn đề.

They're being sold techno fixes and market schemes

Chúng được bán như các giải pháp công nghệ và kế hoạch thị trường

that really maintain business as usual.

giúp duy trì hoạt động kinh doanh.

And instead,

Thay vào đó,

we need to be thinking about what could be different.

chúng ta cần nghĩ về việc làm sao để mọi thứ khác đi.

So I was recently at the United Nations Conference on Climate Change, COP26,

Gần đây, tôi đã tham dự Hội nghị về Biến đổi khí hậu, COP26,

that just happened in Glasgow, Scotland, just this past month.

được tổ chức ở Glasgow, Scotland vào tháng trước.

And it was apparent to me

Và rõ ràng là,

that those who created the agenda are also part of the problem.

những người tạo ra chương trình nghị sự cũng là một phần của vấn đề.

First of all,

Đầu tiên,

they created an admittance policy that was really a policy of exclusion

họ đã tạo một điều khoản gia nhập, nhưng thật sự đó là chính sách loại trừ

for many grassroots communities across the world

những cộng đồng “thường dân” trên toàn cầu

and especially those of the global south.

đặc biệt là dân cư phía Nam bán cầu.

That policy also ensured

Chính sách đó cũng đảm bảo rằng,

that the largest badge delegation at COP were fossil fuel lobbyists.

phái đoàn lớn nhất tại COP là các nhà vận động hành lang về nhiên liệu hóa thạch.

Can you believe that?

Bạn tin điều đó không?

Actually, I can,

Thực ra, tôi không thể tin được.

because this has been sort of the norm at COP since its beginning.

Bởi kể từ khi bắt đầu, nó đã là loại tiêu chuẩn tại COP.

Which is why we need a shift

Đó là lý do chúng ta cần sự thay đổi

in who are the leaders that they're listening to.

trong việc ai là lãnh đạo mà họ đang nghe theo.

And the shift in leadership are coming up with the solutions.

Một sự thay đổi về bộ máy lãnh đạo sẽ đưa ra các giải pháp.

We need the knowledge and expertise of those at the frontline.

Chúng ta cần kiến thức và chuyên môn của những người ở tuyến đầu.

And by frontline

Và với tuyến đầu,

I mean, those communities and peoples who are experiencing climate change today

Ý tôi là những cộng đồng và người dân đang trải qua biến đổi khí hậu

and some who have been experiencing the harmful effects of climate change

và những ai chịu tác hại của biến đổi khí hậu

for decades now.

trong những thập kỉ qua.

Those are the frontline leaders

Họ là những lãnh đạo tuyến đầu

that we need to be looking to for their expertise.

chúng ta có thể trông chờ vào chuyên môn của họ.

So I want you to imagine with me,

Bây giờ, tôi muốn chúng ta cùng tưởng tượng,

if at that negotiating table at COP,

đây là bàn thảo luận tại COP,

if those who were dealing with the actual harms today

và các bạn ngồi đây đang giải quyết những tổn hại thực tế

were in that room and negotiating the solutions.

và đàm phán về các giải pháp.

What if the people who have been living sustainable lifestyles

Nếu những người sống lối sống bền vững

and in relationship with the land

và có mối liên hệ với khu vực đó

had been some of those folks in the room making those decisions?

tham gia vào quá trình đưa ra quyết định thì sao?

What would it have been like

Chuyện gì sẽ xảy ra nếu

if grassroots leaders had been given significant participation

những lãnh đạo tuyến đầu có được sự tham gia đáng kể

in those negotiations?

vào những cuộc đàm phán đó?

What would be different?

Sẽ có gì khác?

Well, first off,

Trước hết,

this global climate conference would not have led with net-zero

hội nghị về khí hậu toàn cầu này sẽ không đặt mục tiêu net-zero

as the solution to this climate crisis we're in.

là giải pháp cho khủng hoảng khí hậu hiện nay.

Net-zero -- not actually eliminating greenhouse gas emissions --

Net-zero - không thật sự loại bỏ khí nhà kính

but net-zero being a sort of greenwashing of business as usual.

mà còn thường là một hành vi “tẩy xanh” của các doanh nghiệp.

It basically means that you can wash your hands of pollution

Điều này có nghĩa là bạn có thể phủi bỏ trách nhiệm

gây ô nhiễm ở một cộng đồng

in one community

if you can afford to participate in a few offset programs.

nếu bạn đủ khả năng tham gia vài chương trình bù phát thải.

So, for example,

Có thể ví dụ như,

you can invest in the continued existence of a forest in South America,

bạn có thể đầu tư vào dự án duy trì rừng rậm ở Nam Mỹ,

of Indigenous peoples in their lands that should capture carbon.

duy trì nơi ở cho người bản địa để bù phát thải carbon.

What it means then, you are, in theory,

Theo lí thuyết, bạn có nghĩa vụ đền bù

obligated from the harm that you've caused a pollution

những tác hại của việc bạn gây ra ô nhiễm

at a facility in another low-income community --

cho cơ sở vật chất ở một cộng động thu nhập thấp.

and very likely community of color -- in another part of the world.

Và có khả năng là cộng đồng người da màu ở một nơi khác trên thế giới.

That's just wrong.

Điều đó là không đúng.

And it just doesn't work.

Và nó vô dụng.

I mean, I know people, real people,

Tôi biết những người đó, thực tế.

I know their names and their families on both ends of the spectrum,

Tôi biết tên và gia đình của họ, họ ở cả hai đầu của net-zero.

of the net-zero spectrum.

I know people who live at the fence line of harmful oil refineries

Tôi biết những người sống ngay cạnh những nhà máy lọc dầu độc hại

who are polluting their communities,

đang gây ô nhiễm cho cộng đồng.

and I know the Indigenous people who are farming the forests in Brazil.

Tôi biết cả những người bản địa đang trồng rừng ở Brazil.

And neither of those communities are benefiting from these programs

Và không có cộng đồng nào được hưởng lợi từ các chương trình này,

in ways that are building empowerment for their communities

theo kiểu chương trình đang trao quyền

and building sustainability for their communities,

và xây dựng sự bền vững cho cộng đồng của họ,

and they're often pressured into these programs

và họ thường bị ép tham gia vào các chương trình này

with little or no choice.

với rất ít hoặc không có quyền lựa chọn.

So I want to try to explain net-zero a little bit differently

Vậy nên, tôi muốn giải thích về net-zero khác đi một chút

in a way that might be a little more tangible.

để nó dễ hình dung hơn.

If you think about it as, kind of, like the net part of your paycheck.

Giả sử, bạn nghĩ về nó như phần ròng của thu nhập.

You get a job, you negotiate a pay

Bạn nhận việc, thỏa thuận lương,

and you feel really excited about that.

và bạn cảm thấy hào hứng về nó.

But on that first day, that first payday,

Nhưng trong ngày nhận lương đầu tiên,

you feel the crunch of it's a lot less than you thought it was going to be.

bạn cảm thấy tiền lương ít hơn nhiều so với số tiền bạn nghĩ.

And it's the same with the net-zero emission targets, right?

Và nó giống với những mục tiêu phát thải net-zero, phải không?

It sounds good on the front end,

Ban đầu nó nghe có vẻ khả quan

but when it all comes out in the wash,

nhưng khi mọi thứ đi đến hồi kết,

it's much less than what we need to have happen

thì kết quả lại thấp hơn nhiều những gì đáng ra phải có.

to impact real significant change right now.

để tạo ra sự thay đổi thật sự đáng kể ngay lúc này.

So what we need is a shift in leadership.

Vì vậy, những gì chúng ta cần là một sự thay đổi về lãnh đạo.

We need leaders who are moving with the urgency

Chúng ta cần những lãnh đạo hành động khẩn trương,

that people are feeling harm and hurt today.

những người cảm nhận được sự đau khổ hiện tại.

And we need leaders who are moving with the values about community

Chúng ta cần những lãnh đạo hành động vì những giá trị của cộng đồng,

and about the land and the relationship with land.

của địa phương và vì mối liên hệ với nó.

Those are the kind of leaders that we need to have leading with the solutions

Họ là mẫu lãnh đạo chúng ta cần để tạo ra những giải pháp,

and the negotiations of addressing this problem on a worldwide level.

và những cuộc đàm phán để giải quyết vấn đề này trên phạm vi toàn cầu.

So that kind of leadership,

Vậy nên, đối với kiểu lãnh đạo đó,

if we just shifted those two things about urgency and values,

chỉ cần thay đổi hai điều là tính khẩn cấp và những giá trị,

that would help all of us worldwide.

thì sự thay đổi này sẽ giúp đỡ tất cả chúng ta.

Because what we need is a set of leadership

Bởi những gì chúng ta cần là một bộ khung lãnh đạo

that is going to do the work that we need to have done,

sẽ thực hiện những công việc cần phải hoàn thành.

which is to move away from dirty, extractive, harmful energy

Đó là tránh xa khỏi năng lượng chiết lưu, bẩn, gây hại

to solutions that are local, community-based, community-held,

và giải pháp là những mô hình năng lượng tái tạo dựa vào cộng đồng, địa phương,

regenerative energy models.

và được tổ chức bởi cộng đồng.

And they exist.

Và chúng có tồn tại.

They exist in communities where people are saying,

Chúng tồn tại trong các cộng đồng mà ở đó, họ đang tuyên bố rằng,

"Hey, if the government is not going to help us,

“Nếu chính phủ không giúp chúng tôi,

we’re going to do what we need to do right now.”

chúng tôi sẽ làm điều mình cần phải làm ngay bây giờ.”

And they are doing these projects in their communities.

Và họ đang thực hiện những dự án này ở cộng đồng của họ.

So instead of investing in a carbon capture project

Nên thay vì đầu tư vào một dự án thu hồi carbon,

that aims to put carbon pollution into the ground,

với mục tiêu đem tất cả khí carbon ô nhiễm vào lòng đất,

a technology that's not been proven to really work

một công nghệ chưa được kiểm chứng độ hiệu quả

and still puts communities at harm

và tiếp tục mang nguy hại đến cho các cộng đồng.

because it relies on the continued existence and construction

Bởi nó dựa vào sự tồn tại và xây dựng kéo dài

of harmful pipelines that are dangerous,

các đường ống nguy hiểm

prone to leaks and even explosions sometimes.

dễ dẫn đến rò rỉ hoặc thậm chí là cháy nổ.

And so --

Vậy nên --

But these community projects are happening and they're having success,

Nhưng những dự án cộng đồng này đang diễn ra và gặt hái thành công,

and I want to share a few with you.

và tôi muốn chia sẻ vài điều với bạn.

So in Richmond, California --

Ở Richmond, California --

between two cities

ở giữa 2 thành phố,

and next to a major Chevron oil refinery

cạnh nhà máy lọc dầu chủ lực Chevron

that is spewing out greenhouse gases

nơi đang liên tục thải ra khí nhà kính

and other toxic chemicals into the neighborhood --

và những hóa chất độc hại khác vào khu dân cư lân cận --

community leaders worked with community organizations

những lãnh đạo cộng đồng đã làm việc với các tổ chức cộng đồng

like Asian Pacific Environmental Network,

như Mạng lưới Môi trường Châu Á- Thái Bình Dương,

Rich City Rides, Urban Tilth

Rich City Rides, Urban Tilth

and Communities for a Better Environment.

và Cộng đồng vì một Môi trường Tốt đẹp hơn.

And they took on Chevron to hold them accountable and won.

Họ bắt Chevron phải chịu trách nhiệm và đã thắng kiện.

And won resources to build a solar farm in their community.

Tiền bồi thường được dùng để xây một trang trại điện mặt trời ở đó.

They also built a bike co-op

Họ cũng mở hợp tác xã xe đạp

to encourage young people and others to bike in the city

để khuyến khích giới trẻ và mọi người đạp xe trong thành phố

and built community gardens

và xây dựng các khu vườn cộng đồng

to grow healthy organic food for themselves and schools.

để tạo nguồn thực phẩm hữu cơ cho họ và các trường học.

(Applause)

(Vỗ tay)

In rural Kentucky, a community,

Ở miền quê Kentucky có một cộng đồng nông thôn

a rural community who has long relied on coal to fuel their community,

từ lâu đã sử dụng năng lượng từ than đá.

they've been organizing with Kentuckians for the Commonwealth

Họ đã và đang thiết lập cộng đồng với người Kentucky

and also created a solar project

và cũng tạo ra một dự án điện mặt trời

that is helping low-income families reduce their utility costs

để giúp các gia đình thu nhập thấp giảm chi phí điện

and created thousands of jobs.

và tạo ra hàng nghìn việc làm.

In the Four Corners area of Arizona, Native Renewables,

Trong khu vực Four Corners của Arizona

a woman-led Navajo Hopi organization

một tổ chức năng lượng tái tạo Navajo Hopi do một phụ nữ đứng đầu

is providing electricity from solar to off-grid homes.

đang cung cấp điện mặt trời cho những nhà không kết nối với lưới điện.

A community that has long been harmed

Một cộng đồng mà từ lâu đã bị tổn hại

bởi những ảnh hưởng tàn khốc từ việc khai thác năng lượng hóa thạch,

by the devastating effects of fossil fuel extraction,

is now able to rely on an energy source that is clean and Indigenous-led.

giờ đây đã có thể sử dụng năng lượng sạch do người bản địa tạo ra.

(Applause)

(Vỗ tay)

After hurricane Maria devastated the islands of Puerto Rico,

Sau khi cơn bão Maria tàn phá các quần đảo ở Puerto Rico,

Organización Boricuá worked with local farmers

Tổ chức Boricuá cùng với nông dân địa phương

to provide direct and immediate support to those communities

đã hỗ trợ trực tiếp, kịp thời cho những cộng đồng tại đây

by providing water, shelter,

bằng việc cung cấp nước, nơi trú ẩn,

health, food,

dịch vụ y tế, thực phẩm,

the weekly agro ecological brigades and solidarity brigades,

lực lượng sinh thái nông nghiệp và quân đội hàng tuần.

and they rebuilt homes and rebuilt farming infrastructure

Họ dựng lại nhà và hạ tầng nông nghiệp

to make sure that they maintained food sovereignty.

để đảm bảo duy trì an ninh lương thực.

In Brooklyn, New York,

Ở Brooklyn, New York,

in a highly industrial neighborhood of Sunset Park,

trong một khu công nghiệp cao cạnh Sunset Park,

the community organization UPROSE

Tổ chức cộng đồng UPROSE

helped lead an effort to create a solar farm,

đã chủ động giúp lập trang trại điện mặt trời,

a first community solar co-op in the state of New York.

hợp tác xã quang năng cộng đồng đầu tiên ở bang New York.

It is an 80,000 square foot rooftop solar garden

Khu vườn quang năng với diện tích mái khoảng 7,400 m2

that again is providing affordable energy to the neighborhood

đang liên tục cung cấp năng lượng giá rẻ đến cho cộng đồng lân cận

and to small businesses as well.

và những doanh nghiệp nhỏ.

The fight against the Line 3 pipeline in Minnesota and other states

Cuộc đấu tranh phản đối Đường ống số 3 ở Minnesota và các bang khác

has highlighted the amount of water that those types of projects have used.

đã chỉ rõ lượng nước mà những loại hình dự án đó đã sử dụng.

And it's caused a threat to the natural wild rice

Đó là nguyên nhân đe dọa đến giống lúa dại tự nhiên

that grows in the lakes there.

mọc ở các hồ trong khu vực.

And so community people have worked to hold state

Vì vậy, nhóm các nhà chức trách,

and federal agencies accountable for water standards

cơ quan liên bang phải chịu trách nhiệm về tiêu chuẩn nguồn nước

in order to protect their cultural preservation

để bảo vệ cho công việc bảo tồn văn hóa của họ

and the wild rice.

và giống lúa dại.

And in New Jersey, Ironbound Community Corporation,

Tại New Jersey, Tổ chức cộng đồng Ironbound,

along with the New Jersey Environmental Justice Alliance,

cùng Liên minh Công lý môi trường New Jersey

has helped push legislation

đã giúp thúc đẩy luật pháp

that has enabled the state to deny permits,

để tiểu bang có thể từ chối các giấy phép

any new permits, to already overburdened, overpolluted neighborhoods.

bất kỳ giấy phép mới nào về các vùng lân cận đã quá tải, quá ô nhiễm.

And it's set a standard for other states to use,

Và nó đặt ra mức tiêu chuẩn cho các bang khác sử dụng,

which has become a historic environmental justice legislation for the country.

và trở thành lịch sử pháp luật về công lý môi trường của đất nước.

These are the kinds of solutions that we need to see happen.

Đây là những loại giải pháp mà chúng ta đang cần.

These are the kind of leadership that we need to see happen,

Đây là sự lãnh đạo mà chúng ta đang cần,

and we need these solutions happening by the thousands nationwide

và những giải pháp này cần được thực hiện tại nhiều nơi trên toàn quốc

and even globally.

và thậm chí ở phạm vi toàn cầu.

Because these solutions are not only attacking

Bởi những giải pháp này không chỉ giải quyết

the emissions at their source,

phát thải tại nguồn

but they're doing it by providing jobs

mà còn giúp tạo ra việc làm,

and wages and policies

thu nhập và những chính sách để giải quyết

that are addressing racism and colonialism and economic inequity.

phân biệt chủng tộc, chủ nghĩa thực dân và bất bình đẳng kinh tế.

This is the kind of leadership we need.

Đây là kiểu lãnh đạo mà chúng ta cần.

We need this dramatic shift to help us all.

Chúng ta cần sự thay đổi mạnh mẽ như thế này.

This dramatic shift in leadership.

Sự thay đổi mạnh mẽ ở cách lãnh đạo.

Just these two things:

Chỉ có hai điểm cốt lõi:

The urgency in which we move

Độ khẩn trương khi hành động

and the values on which we move with.

và những giá trị mà ta mang theo khi hành động.

My grandmothers taught me that we need to have care,

Bà của tôi dạy tôi rằng chúng ta phải quan tâm,

responsibility and action when it comes to our community.

có trách nhiệm và hành động cho cộng đồng của chúng ta.

And those are the kind of leaders that we need leading this fight.

Và đó là những lãnh đạo chúng ta cần cho cuộc chiến này.

And if we are going to be serious about addressing this climate crisis,

Và nếu chúng ta thật sự nghiêm túc giải quyết khủng hoảng khí hậu,

here are the steps that I need people to do.

thì đây là những bước tôi cần mọi người cùng làm.

I need you to bring frontline leaders into those negotiating spaces.

Tôi cần bạn đưa những lãnh đạo tuyến đầu vào các cuộc đàm phán.

Bring them in.

Đưa họ vào.

Ask them what's happening and the harms that are happening.

Hỏi họ điều gì đang xảy ra và tác hại của nó.

Ask them what needs to be done.

Hỏi họ xem ta cần làm gì.

And listen, hear them.

Và lắng nghe họ.

And then invest and implement in exactly what they said

Sau đó đầu tư và thực thi chính xác những điều mà họ chỉ ra,

in the exact ways they said to do it,

làm theo chính xác cách mà họ đề ra,

because those changes are the changes

vì những thay đổi này là những thay đổi

that are going to stop the problems that we're having

giúp chấm giứt vấn đề mà chúng ta đang có

and then stop the acceleration of the climate crisis.

và ngăn chặn sự leo thang của khủng hoảng khí hậu.

And it's going to help slow down the violence of the storms

Và nó sẽ giúp giảm bớt mức độ tàn phá của các cơn bão,

and the sicknesses that people are dealing with,

hay bệnh tật mà con người đang đối mặt

with conditions like asthma and others.

có liên quan đến điều kiện sống như hen suyễn và những bệnh khác.

And it's going to stop, you know,

Và nó sẽ chấm dứt

the continued drought and wildfires.

hạn hán và cháy rừng kéo dài.

Those are the solutions that we need to have happen.

Đây là những giải pháp mà chúng ta cần nó diễn ra.

And I need you all to help carry,

Và tôi muốn các bạn giúp truyền đạt

not only the ask to shift that for our communities,

không chỉ là câu hỏi về thay đổi cho cộng đồng,

but also those values.

mà còn về các giá trị đã nêu trên.

So I ask you, I invite you to join me in this,

Nên tôi mời bạn tham gia cùng với tôi,

and I challenge you to go out

tôi thử thách bạn ra ngoài

and challenge our elected leaders and others.

và thử thách những lãnh đạo được chúng ta bầu ra.

And if they're not doing the right job,

Và nếu họ không làm đúng phần việc,

then tell them who the leaders are that need to be there.

hãy nói với họ, ở đây chúng ta cần những lãnh đạo như thế nào.

We need frontline leaders to be in the spaces.

Chúng ta cần những lãnh đạo tuyến đầu có chỗ đứng tại đây.

Thank you.

Xin cảm ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)