You Are the Bridge to the Next Generation | Ndinini Kimesera Sikar | TED

Translator: Bồ Công Anh Reviewer: Ngọc Vy Trần

We are standing on a bridge between one way of family life

Chúng ta đang đứng trên một cây cầu nối giữa một cách sống gia đình cũ

and something much different.

và một điều gì đó hoàn toàn khác biệt.

To something that relies not only on human care,

Một hình thức sống không chỉ dựa vào sự chăm sóc của con người

but also technology

mà còn dựa vào công nghệ

to manage the many responsibilities of raising a family.

để gánh vác biết bao trách nhiệm khi nuôi dạy một gia đình.

My plea to all of you

Lời khẩn cầu của tôi dành cho các bạn là

is to be careful and move with intention.

hãy cẩn thận và suy nghĩ thật kỹ trước khi hành động.

Leaving traditions behind for the new ways

Từ bỏ lối sống truyền thống để chạy theo điều mới

can be very risky.

có thể tiềm ẩn nhiều rủi ro.

And let me explain.

Để tôi giải thích rõ hơn.

See, I was raised in a Maasai village in Tanzania,

Tôi lớn lên trong một ngôi làng Maasai ở Tanzania,

in a family of 38.

trong một gia đình có 38 người.

One father, five mothers and 32 siblings.

Một người cha, năm bà mẹ và 32 anh chị em.

And I can literally name them all.

Tôi thậm chí có thể kể hết tên của họ.

There’s Namelok, Mallya, Samu, Nainoto ...

Có Namelok, Mallya, Samu, Nainoto…

I'm just kidding, I won't do that.

Tôi chỉ đùa thôi, tôi sẽ không làm vậy.

(Laughter)

(Cười)

As a kid, my first job of the day was to milk our cows and goats.

Khi còn nhỏ, công việc đầu tiên trong ngày của tôi là vắt sữa bò và dê.

It took about two hours, but we girls did it together.

Mất khoảng hai giờ, nhưng chúng tôi, những cô gái, làm việc cùng nhau.

It also hurt my fingers,

Mặc dù việc này làm tay tôi đau

but I loved it because we sang to the cows

nhưng tôi thích nó vì chúng tôi có thể hát cho những con bò nghe

to help them relax and give more milk.

để giúp chúng thư giãn và cho nhiều sữa hơn.

After the milking, we went for firewood.

Sau khi vắt sữa, chúng tôi đi kiếm củi.

It took three hours.

Phải mất ba giờ.

We girls did it together.

Các cô gái chúng tôi đã làm điều đó cùng nhau.

Singing on the way to the bushes,

Hát trên đường đi vào rừng,

eating fruits and dancing on the pathways.

ăn trái cây và và nhảy múa trên các con đường mòn.

Next, we went for water.

Tiếp theo, chúng tôi đi lấy nước.

Another three hours.

Ba giờ nữa.

The water hole was maybe 10 kilometers away.

Giếng nước cách xa khoảng 10 km.

But we girls did it together.

Nhưng chúng tôi, những cô gái, vẫn làm cùng nhau,

Led by our mothers who taught us how to avoid elephants and buffaloes

dưới sự dẫn dắt của mẹ,

những người đã dạy chúng tôi cách tránh voi, trâu

and monkeys

và khỉ

who are all going to the same place for the same reason.

tất cả đều đi đến cùng một nơi vì cùng một lý do.

By noon, it was time to sit under the trees

Đến trưa, đã đến lúc ngồi dưới tán cây

and learn how to do our beading.

và học cách kết cườm cho bản thân.

Late in the afternoon,

Vào cuối chiều,

we will see the dust kicked up by our cows coming home

chúng tôi sẽ thấy bụi mù mịt do đàn bò về nhà

and the bells around their necks ringing out.

và nghe tiếng chuông quanh cổ chúng.

My brothers and other warriors will be here soon,

Các anh trai tôi và các chiến binh khác sẽ đến sớm,

and that meant dinner for the whole family.

và lúc đó là bữa tối cho cả gia đình.

While eating, we hear stories from our elders and we sing.

Trong bữa ăn, chúng tôi nghe kể chuyện từ các bậc cao niên và hát.

We sing a lot.

Chúng tôi hát rất nhiều.

I never wanted the day to end, but when it does,

Tôi chẳng bao giờ muốn ngày kết thúc, nhưng khi đêm đến,

we sleep [in] huts on wooden platforms covered with leather.

chúng tôi ngủ trong những túp lều gỗ, trên những nền gỗ phủ da.

There was no such a thing as a pillow.

Không có thứ gọi là gối.

There was fire next to our beds to keep us warm.

Có một ngọn lửa cạnh giường để giữ ấm.

And we had each other,

Và chúng tôi có nhau,

six, seven, eight of us, all snuggled like puppies.

sáu, bảy, tám người

ôm ấp nhau như những chú chó con.

It was good.

Thật tuyệt vời

Around seven years old,

Khoảng bảy tuổi,

I was chosen randomly by the government to go for a primary school.

tôi được chính phủ chọn ngẫu nhiên để đi học tiểu học.

I would not have gone on my own.

Tôi đã không đi học nếu không được chọn

In fact, the villagers try to hide kids from outsiders.

Thật ra, dân làng thường cố giấu trẻ em khỏi người ngoài.

They know that kids who go to school start speaking a different language,

Họ biết rằng những đứa trẻ đi học sẽ bắt đầu nói một ngôn ngữ khác,

literally and figuratively.

cả nghĩa đen lẫn nghĩa bóng.

And parents are not even told where the kids are being taken.

Và cha mẹ thậm chí không được cho biết những đứa trẻ đang được đưa đi đâu.

But I was picked.

Nhưng tôi đã được chọn.

And then, seven years later,

Và sau đó, bảy năm sau,

I was selected to attend a secondary school in the city,

tôi được chọn theo học một trường trung học trong thành phố,

and my parents cried all night.

và bố mẹ tôi đã khóc suốt đêm.

My mother said,

Mẹ tôi nói,

"I will not survive without you."

“Con đi, mẹ không sống nổi mất.”

And I thought maybe I better remain behind to save my mother.

Và tôi nghĩ có lẽ mình nên ở lại cùng với mẹ.

See, my father eventually gave me his blessing,

Nhưng cuối cùng cha tôi đã ban phước cho tôi,

so I will not have to leave the village with a curse on me.

để tôi không phải rời làng với một lời nguyền.

Many people have opinions about the Maasai way of life.

Nhiều người có những ý kiến khác nhau về cách sống của người Maasai.

It is not all good.

Không phải tất cả đều tốt.

There is genital cutting.

Có việc cắt bộ phận sinh dục,

There is forced marriages.

có những cuộc hôn nhân bị ép buộc,

And girls are not eligible for inheritance.

và con gái không được quyền thừa kế.

But I was cared for

Tuy nhiên, tôi luôn được chăm sóc,

and I was needed and I belonged.

tôi luôn cảm thấy mình có giá trị và có một nơi tôi thuộc về.

There was always a place for me.

Mỗi người đều có một vị trí dành cho tôi.

And just between us,

Và chỉ giữa chúng tôi,

I always felt like everyone's favorite.

tôi luôn cảm thấy mình là người được yêu quý nhất.

(Laughter)

(Cười)

Especially my father's.

Đặc biệt là đối với cha tôi.

When I was 15,

Khi tôi 15 tuổi,

my family arranged for me to marry a Maasai man with many cows.

gia đình đã sắp đặt hôn nhân cho tôi với một người Maasai có rất nhiều bò.

Lots of cows.

Nhiều bò lắm.

I said no.

Tôi đã nói không.

They found another man, and I said no again.

Họ tìm người đàn ông khác, và tôi lại từ chối.

They found another husband for me.

Họ tiếp tục tìm một người khác cho tôi.

I said no for the third time.

Và tôi lại từ chối lần thứ ba.

And each time there were meetings,

Mỗi lần như vậy, đều có những cuộc họp,

tears and shame.

những giọt nước mắt và sự xấu hổ.

There were other emotions, too.

Cũng có những cảm xúc khác nữa.

Some offered quiet encouragement.

Một số người đã âm thầm động viên tôi.

Eventually, I left the village for the city

Cuối cùng, tôi rời làng và đến thành phố,

and now I live with my chosen husband,

và hiện tại tôi sống với người chồng mình chọn,

three children,

ba đứa con,

a house, a car,

một ngôi nhà, một xe hơi,

a laptop,

một cái laptop,

shoes and even trousers with zippers.

giày dép và thậm chí là quần có khóa kéo.

(Laughter)

(Cười)

You see, modern families seem to value personal autonomy,

Bạn thấy đấy, gia đình hiện đại có vẻ chú trọng vào quyền tự quyết cá nhân,

while traditional families,

trong khi các gia đình truyền thống,

they put more emphasis on resource sharing

lại đặt trọng tâm vào việc chia sẻ tài nguyên

and collective decision making.

và ra quyết định tập thể.

So how can we blend these two worlds?

Vậy làm thế nào chúng ta có thể hòa hợp giữa hai thế giới này?

This is our challenge.

Đây là thử thách của chúng ta.

Mine and yours, too.

Của tôi và của cả bạn.

See, 25 years ago, I started an organization,

25 năm trước, tôi thành lập một tổ chức,

the Maasai Women Development Organization,

Tổ chức Phát triển Phụ nữ Maasai

to give women access to education and healthcare.

giúp phụ nữ tiếp cận với giáo dục và chăm sóc sức khỏe.

Here's one way we bring the old into the new.

Đây là cách mang cái cũ hòa với cái mới.

The first time I gave birth,

Lần đầu tiên tôi sinh con,

I was with my mother, other mothers,

tôi có mẹ, các bà mẹ khác,

sisters, cousins and midwives.

chị em, bà con và các bà đỡ bên cạnh.

About 15 people.

Khoảng 15 người.

So much knowledge in the room.

Có rất nhiều người có kinh nghiệm trong phòng

Though my husband had to wait outside.

Mặc dù chồng tôi phải đợi bên ngoài.

In the city, for the second child,

Ở thành phố, khi sinh đứa con thứ hai,

the hospital said two people only,

bệnh viện chỉ cho phép hai người,

and their policies were very strict,

và chính sách của họ rất nghiêm ngặt,

and they ignored traditional knowledge.

và họ không quan tâm đến kinh nghiệm truyền thống.

At MWEDO,

Tại MWEDO,

we do a little bit of of both.

chúng tôi kết hợp cả hai điều đó.

So we have clean, prepared birth centers,

Vì vậy, chúng tôi có các trung tâm sinh sản sạch sẽ, chuẩn bị sẵn sàng,

schools that consider our culture

trường học tôn trọng văn hóa chúng tôi,

and trained midwives,

và các nữ hộ sinh được đào tạo,

and we also include our husbands.

và chúng tôi cũng cho phép các ông chồng tham gia.

So the question for everyone here is:

Vậy, câu hỏi dành cho mọi người ở đây là:

How can we integrate the best part of our childhood

Làm sao chúng ta có thể đưa những phần tốt nhất của tuổi thơ

into the world as it changes?

vào một thế giới đang thay đổi?

You see, I don’t walk 10 kilometers a day anymore.

Bạn thấy đấy, tôi không còn đi bộ 10 km một ngày nữa.

And I’m not on the land with the animals from 5am to sundown anymore.

Và tôi cũng không làm việc với động vật từ 5 giờ sáng đến khi mặt trời lặn nữa.

I'm not hugged and held by dozens of people a day anymore.

Tôi cũng không còn được ôm ấp bởi hàng chục người mỗi ngày nữa.

In my modern family, we decided

Trong gia đình hiện đại của tôi, chúng tôi quyết định sẽ

there will be more education,

chú trọng nhiều hơn đến việc học,

there will be no genital cutting,

không có cắt bỏ bộ phận sinh dục,

more playing,

chơi nhiều hơn,

no forced marriages.

không có hôn nhân ép buộc.

But there will be more contributing, more storytelling,

Nhưng cũng sẽ có nhiều đóng góp hơn, kể chuyện nhiều hơn,

and there will be more listening.

lắng nghe nhiều hơn.

And all that can be done in a multigenerational setting

Và tất cả những điều đó có thể được thực hiện trong một môi trường đa thế hệ

while keeping the elders in the position of prominence.

trong khi vẫn giữ vị trí quan trọng của người lớn tuổi.

There are costs to moving on, for sure, but I am the bridge.

Thay đổi sẽ kèm những cái giá phải trả, nhưng tôi là cầu nối.

You, too, are a bridge.

Bạn cũng là một cầu nối.

And whether you know it or not,

Và dù các bạn có nhận ra hay không,

what you did as a child

những gì bạn làm khi còn nhỏ

is going to sound as foreign to the next generation

sẽ dần biến mất ở những thế hệ tiếp theo

as the girls singing to cows sounded to you today.

giống như việc các cô gái hát cho bò nghe hôm nay là điều lạ lẫm với các bạn.

Well, I guess my question is:

Chà, tôi đoán câu hỏi của tôi là:

Do you know what you want to preserve for the next generation?

Bạn có biết mình muốn gì được giữ lại cho thế hệ sau này không?

And do you know how you'll do it?

Và các bạn có biết cách làm điều đó không?

You see, integration takes intention and strong leadership.

Bạn thấy đấy, hội nhập cần có mục đích rõ ràng và khả năng lãnh đạo mạnh mẽ.

So let's pause

Vì vậy, hãy dừng lại một chút

and make our list of must haves in the new world.

và lập danh sách những điều phải có trong thế giới mới.

Let's make sure, as a species,

Hãy chắc chắn rằng, với tư cách là con người,

we can still sing.

chúng ta vẫn có thể hát.

(Maasai women singing)

(Phụ nữ Maasai hát)

Thank you.

Cảm ơn các bạn.

(Applause)

(Khán giả vỗ tay)