The Innovators Building Africa’s Thriving Tech Scene | Peace Itimi | TED

Translator: Hồng Anh Lê Reviewer: Chi Phạm

Tất cả chúng ta đều thích một câu chuyện khởi nghiệp tuyệt vời, phải không nhỉ ?

So we all love a great startup story, right?

Right? Audience: Yes!

Khán giả: Vâng!

Good, I do too.

Tốt, tôi cũng vậy.

And we particularly love the underdog ones.

Và chúng ta đặc biệt thích những người yếu thế.

You know, where a small idea makes it big

Bạn biết đấy, nơi mà một ý tưởng nhỏ khiến nó trở nên to lớn

despite all the odds,

bất chấp mọi khó khăn,

where many giants are slayed before a resounding success.

nơi mà nhiều gã khổng lồ bị hạ gục trước khi thành công vang dội.

Well, I’m convinced that there’s nowhere where this narrative is more captivating

Chà, tôi tin rằng không có nơi nào mà câu chuyện này hấp dẫn hơn

or where it echoes more profoundly

hoặc nơi nào mà vang vọng sâu sắc hơn

than in the countries and communities of Africa.

ở các quốc gia và cộng đồng ở Châu Phi.

Châu Phi đã được miêu tả hết lần này đến lần khác

Africa has been portrayed over and over again

through the lens of outdated myths.

qua lăng kính của những huyền thoại lỗi thời.

The world only sees us as a continent that's plagued by poverty,

Thế giới chỉ coi chúng tôi như một lục địa bị ảnh hưởng bởi nghèo đói,

insecurity and stifled innovation.

bất ổn và sự đổi mới bị kìm hãm.

You know, a land of endless potential that forever remains unrealized.

Một vùng đất có tiềm năng vô tận mà mãi vẫn chưa được nhận ra.

But yet,

Tuy nhiên,

underneath these tired stereotypes,

bên dưới những định kiến mệt mỏi này,

a new reality has emerged,

một thực tế mới đã xuất hiện,

one where ambitious Africans are writing their own stories

nơi những người châu Phi đầy tham vọng đang viết nên câu chuyện của riêng họ

as builders and as innovators.

với tư cách là những người xây dựng và đổi mới.

We have the youngest population in the world,

Chúng tôi có dân số trẻ nhất thế giới,

with over 60 percent under 25.

với hơn 60% dưới 25 tuổi.

And this youthful energy,

Và năng lượng trẻ trung này,

combined with increasing access to technology as we see it today,

cùng với việc khả năng tiếp cận công nghệ ngày càng tăng như ta thấy ngày nay,

has become the perfect recipe for a tech revolution.

đã trở thành công thức hoàn hảo cho một cuộc cách mạng công nghệ.

We are no longer waiting for the future.

Chúng tôi không còn chờ đợi tương lai nữa.

We are actively constructing it.

Chúng tôi đang tích cực xây dựng nó.

Hãy xem, nguồn tài nguyên lớn nhất của chúng tôi

See, our greatest resource

is not the gold, the oil, the diamonds, the platinum.

không phải là vàng, dầu, kim cương, bạch kim.

It has always been the people.

Nó luôn luôn là con người.

How do I know this?

Làm thế nào để tôi biết điều này?

I spent the last couple of years bringing African tech talent,

Tôi đã dành vài năm qua để đưa các tài năng công nghệ châu Phi,

những nhà sáng lập và nhà tài trợ cùng đi qua các sự kiện mà tôi tổ chức.

founders and funders together through events I organize.

And also hosting a series on YouTube called Founders Connect.

Và cũng tổ chức một loạt phim trên YouTube có tên Founders Connect.

Through Founders Connect

Thông qua Founders Connect,

I have interviewed over 80 African tech entrepreneurs

tôi đã phỏng vấn hơn 80 doanh nhân về công nghệ châu Phi,

who shared their stories with me,

họ đã chia sẻ câu chuyện của họ với tôi,

their lessons, their challenges, their victories.

những bài học, khó khăn và cả những chiến thắng của họ.

So I'll tell you some of those stories.

Vì vậy, tôi sẽ kể cho bạn một số câu chuyện đó.

One of that is one of Nigeria's tech matriarchs.

Một trong số đó là một trong những bà trùm công nghệ của Nigeria.

Her name is Funke Opeke.

Tên bà ấy là Funke Opeke.

We call her Auntie Funke.

Chúng tôi gọi bà ấy là dì Funke.

She's the founder of MainOne, and in 2008,

Bà là người sáng lập MainOne, và vào năm 2008,

she decided to tackle the issue of internet connectivity in Nigeria,

bà quyết định giải quyết vấn đề kết nối internet ở Nigeria,

and she ended up laying

và cuối cùng bà đã đặt cáp

the first privately owned undersea cable in West Africa,

dưới biển thuộc sở hữu tư nhân đầu tiên ở Tây Phi,

stretching 7,000 kilometers,

trải dài 7.000 km,

all the way from Portugal in Europe to West Africa.

từ Bồ Đào Nha ở châu Âu đến Tây Phi.

This bold move resulted in a surge of internet speeds in the country.

Động thái táo bạo này đã dẫn đến sự gia tăng tốc độ internet trong nước.

For context, the earlier cables had 800 gigabytes in capacity,

Về bối cảnh, các cáp trước đó có dung lượng 800 gigabyte,

but one laid by MainOne came with ten terabytes.

nhưng một cáp do MainOne đặt đi kèm với 10 terabyte.

That was over 1,000 percent increase in capacity.

Đó là tăng hơn 1000% về công suất.

Kết quả là?

The result?

Một sự bùng nổ của các công ty khởi nghiệp công nghệ ở Nigeria

An explosion of tech startups in Nigeria

that have now become the lifeblood of our economy.

hiện đã trở thành huyết mạch của nền kinh tế của chúng tôi.

Sự phát triển ban đầu này bắt đầu từ thời Auntie Funke tiếp tục phát triển thành

This initial trickle that started at the time of Auntie Funke

kept growing into a massive current of new startups by mid-to-late 2010s.

một dòng chảy lớn các công ty khởi nghiệp mới vào giữa đến cuối những năm 2010.

An example is another of my favorite stories, PiggyVest.

Ví dụ khác là một trong những câu chuyện yêu thích của tôi, PiggyVest.

It's the first online savings and investment app in Nigeria,

Đây là ứng dụng tiết kiệm và đầu tư trực tuyến đầu tiên ở Nigeria

and it was founded in 2016

và nó được thành lập vào năm 2016

by Somto Ifezue, Odunayo Eweniyi and Joshua Chibueze.

bởi Somto Ifezue, Odunayo Eweniyi và Joshua Chibueze.

And they are serial entrepreneurs.

Và họ là những doanh nhân nối tiếp.

PiggyVest has helped over 4.5 million Nigerians

PiggyVest đã giúp hơn 4,5 triệu người Nigeria

to save well over 1.4 billion dollars.

tiết kiệm hơn 1,4 tỷ đô la.

That's a lot of money.

Đó là rất nhiều tiền.

Imagine the impact they have made in the lives of people.

Hãy tưởng tượng tác động mà họ đã tạo ra với cuộc sống của mọi người.

And the momentum kept going and going and going even further in 2020,

Đà này tiếp tục đi lên và tiến xa hơn vào năm 2020,

when Paystack, a company that helps businesses get paid easily online,

khi Paystack, một công ty giúp các doanh nghiệp được trả tiền trực tuyến dễ dàng,

became one of Africa's biggest startup stories.

trở thành một trong những câu chuyện khởi nghiệp lớn nhất châu Phi.

The founders, Ezra Olubi and Shola Akinlade,

Những người sáng lập, Ezra Olubi và Shola Akinlade,

were the first Nigerians to get into Y Combinator.

là những người Nigeria đầu tiên vào Y Combinator.

And in 2020, when they sold their company to Stripe for 200 million dollars,

Vào năm 2020, khi họ bán công ty của mình cho Stripe với giá 200 triệu đô la,

I mean, they made a lot of money for themselves, obviously,

ý tôi là, họ đã kiếm được rất nhiều tiền cho bản thân, rõ ràng,

but also they returned 1,400 percent ROI to their early backers,

nhưng họ cũng trả lại 1.400% ROI cho những người ủng hộ họ ban đầu,

many of whom were local investors in the country,

nhiều người trong số họ là nhà đầu tư địa phương trong nước,

thus giving money back to the ecosystem

do đó trả lại tiền cho hệ sinh thái

that has allowed them to invest in more companies.

mà cho phép họ đầu tư vào nhiều công ty hơn.

And they sparked a renewed belief

Và họ đã làm dấy lên niềm tin mới

in just how big Nigeria's companies could go.

về việc các công ty của Nigeria có thể phát triển như thế nào.

Tôi nghĩ nếu những người tiên phong đầu như dì Funke thắp lên một tia lửa,

I think if the early pioneers like Auntie Funke lit a spark,

what Paystack did was that it set a raging fire

thì những gì Paystack đã làm là giúp đốt cháy dữ dội

across the entire Nigerian ecosystem.

trên toàn bộ hệ sinh thái Nigeria.

Because their acquisition did not just raise headlines.

Bởi vì việc mua lại của họ không chỉ gây ra chú ý.

It also resulted in the Paystack Mafia, similar with the PayPal Mafia.

Nó cũng dẫn đến Paystack Mafia, tương tự như PayPal Mafia.

Very similar, as they've gone to create iconic companies.

Rất giống nhau, vì họ đã tạo ra các công ty mang tính biểu tượng.

There are now at least 10 former Paystack staffers

Hiện có ít nhất 10 cựu nhân viên Paystack

that have spun out their own ventures.

đã tách ra các dự án của riêng họ.

They’re building fantastic solutions in open banking, tech talent outsourcing.

Họ đang xây dựng các giải pháp tuyệt vời về ngân hàng mở, thuê tài năng công nghệ.

They're building fintech neobanks.

đang xây dựng các công nghệ tài chính neobank.

They're building on-demand food and grocery solutions.

đang xây dựng các giải pháp thực phẩm và tạp hóa theo yêu cầu.

They're basically pushing the boundaries of what is innovation in Africa.

Về cơ bản, họ đang đẩy lùi ranh giới về sự đổi mới ở châu Phi.

15 years ago, the tech in Nigeria was so nascent

15 năm trước, công nghệ ở Nigeria còn non trẻ

that people say it was practically nonexistent.

đến mức mọi người nói rằng nó thực tế không tồn tại.

But I kid you not, if you walk through the streets of Lagos today,

Nhưng tôi không đùa đâu, nếu bạn đi bộ trên đường phố Lagos ngày nay,

you see a ton of young people who are attending TED conferences,

bạn sẽ thấy rất nhiều bạn trẻ đang tham dự các hội nghị TED,

who are collaborating in coworking spaces, who are brainstorming ideas in cafes.

họ đang hợp tác ở các nơi làm việc chung, họ đang lên ý tưởng ở các quán cà phê.

And let me be clear, let's not make a mistake.

Và hãy để tôi nói rõ, chúng ta đừng phạm sai lầm.

This entrepreneur awakening I'm talking about

Sự thức tỉnh của doanh nhân mà tôi đang nói đến này

is not a localized event.

không phải là một sự kiện địa phương hóa.

It's a Pan-African revolution.

Đó là một cuộc cách mạng Liên Phi.

Because what is happening in Lagos today,

Bởi vì những gì đang xảy ra ở Lagos ngày nay,

it's happening across the entire continent.

nó đang diễn ra trên toàn lục địa.

In East Africa,

Ở Đông Phi,

there are companies like Twiga Foods

có những công ty như Twiga Foods

that is connecting consumers, vendors and suppliers

đang kết nối người tiêu dùng, người bán và nhà cung cấp với

to high quality products, food and retail services.

các sản phẩm, thực phẩm và dịch vụ bán lẻ chất lượng cao.

There are fintech businesses like Kopo Kopo,

Có những doanh nghiệp công nghệ tài chính như Kopo Kopo,

that is helping other businesses accept digital payments easily,

giúp các doanh nghiệp khác chấp nhận thanh toán kỹ thuật số một cách dễ dàng,

while also providing access to credit.

đồng thời cung cấp quyền truy cập vào tín dụng.

In South Africa, companies like Stitch

Ở Nam Phi, các công ty như Stitch

are pushing the frontiers in areas like open banking.

đang đẩy mạnh biên giới trong các lĩnh vực như ngân hàng mở.

The world views Africa from a place where our struggles are amplified

Thế giới nhìn châu Phi từ một nơi mà cuộc đấu tranh của ta bị thổi phồng

but then our victories are minimized.

nhưng sau đó chiến thắng của ta bị giảm thiểu.

The result is everyone is missing this reality of a continent of doers,

Kết quả là mọi người đều bỏ lỡ thực tại của một lục địa của những người làm,

of creators, of builders.

của những người sáng tạo, của những người xây dựng.

And I'm not just talking about local players

Và tôi không chỉ nói về những người ở địa phương,

who only build regional solutions.

những người chỉ tạo ra các giải pháp khu vực.

Because the builders of my generation,

Bởi vì những người xây dựng ở thế hệ của tôi,

we have the boundless ambition,

chúng tôi có tham vọng vô biên,

but also the ability to build technological powerhouses

nhưng cũng có khả năng xây dựng các cường quốc công nghệ

that will put Africa on the global stage, just like our music Afrobeat is doing.

sẽ đưa châu Phi ra toàn cầu, như âm nhạc Afrobeat của chúng tôi đang làm.

So brace yourselves.

Vì vậy, hãy chuẩn bị tinh thần.

Tôi nghĩ sẽ không còn lâu nữa trước khi

I don’t think it will be long anymore

before we stop comparing African startups to their Western counterparts,

ta ngừng so sánh các công ty khởi nghiệp châu Phi với các đối tác phương Tây,

but Western companies will begin to benchmark themselves

nhưng các công ty phương Tây sẽ bắt đầu đánh giá mình

against the wave of unicorns that's coming out of the African soil.

trước làn sóng kỳ lân đang xuất hiện từ châu Phi.

Thank you.

Cảm ơn bạn.

(Applause)

(Vỗ tay)

Thank you.

Cảm ơn.