The Molecular Love Story That Could Help Power the World | Olivia Breese | TED

Translator: Ngọc Quỳnh Đặng Reviewer: My Den

The economic cost alone of the loss of nature and biodiversity

Chỉ riêng chi phí của sự suy giảm tự nhiên và đa dạng sinh học

arising out of the unabated release of carbon dioxide into the atmosphere

do tình trạng xả thải không ngừng khí CO2 vào trong không khí

is estimated at about 44 trillion dollars.

được ước tính là khoảng 44 nghìn tỉ đô la.

We need to reimagine the way the world produces,

Chúng ta cần tái định hình cách mà thế giới sản xuất,

consumes and prices energy,

tiêu thụ và định giá năng lượng,

and we need to do it now.

và chúng ta cần hành động ngay bây giờ.

And so I'm here to tell you a love story.

Vì vậy, hôm nay tôi có mặt ở đây để kể một câu chuyện tình.

The lovers in this story might seem mismatched,

Cặp đôi trong câu chuyện này có vẻ không tương hợp,

but their love has the power to change the world

nhưng tình yêu của họ có sức mạnh thay đổi cả thế giới

by reimagining the global energy system.

bằng cách tái định hình hệ thống năng lượng toàn cầu.

It's a story we all need to understand.

Đó là một câu chuyện mà chúng ta đều cần hiểu rõ,

A story with a complicated meet cute,

một chuyện tình với khởi đầu đầy biến cố

but ultimately a simple resolution.

nhưng dẫn tới một kết cục đơn giản.

It's the story of an electron and a water molecule.

Đó là câu chuyện giữa một electron và một phân tử nước.

Now in order to truly empathize with my electron's narrative arc,

Để có thể thực sự đồng cảm với sự phát triển của nhân vật electron này,

you need to know a bit about her,

bạn cần biết một vài điều về cô ấy,

her history, her personality.

về quá khứ, cũng như tính cách.

Electrons have powered the modern world since the 19th century,

Electron đã trở thành nguồn năng lượng cho thế giới hiện đại từ thế kỷ 19,

when scientists discovered that using magnets and coils of wire,

khi các nhà khoa học khám phá rằng bằng cách dùng nam châm và cuộn dây điện,

they could turn a flow of motion into electrons carrying energy.

họ có thể biến đổi dòng chuyển động thành electron mang năng lượng.

That was just the beginning of our increasingly electrified existence.

Đó chỉ là khởi đầu cho sự tồn tại ngày càng hao tốn điện của chúng ta.

Behind almost everything we do,

Đằng sau gần như mọi hoạt động sống

there are supply chains, refrigeration systems,

là các chuỗi cung ứng, hệ thống làm lạnh,

data centers and much, much more.

các trung tâm dữ liệu và nhiều hơn thế nữa.

And so it's perhaps not surprising

Và vì thế nên chẳng có gì bất ngờ rằng

that the global production of electricity alone

chỉ riêng việc sản xuất điện toàn cầu

constitutes about 28 percent of total emissions of carbon dioxide,

chiếm khoảng 28% tổng lượng phát thải khí CO2,

because for much of that time,

vì đa phần trong lịch sử,

electricity has been produced by burning fossil fuels,

điện được sản xuất bằng cách đốt các nhiên liệu hóa thạch,

which emit carbon dioxide as a byproduct.

từ đó phát sinh ra sản phẩm phụ là khí CO2.

But not our heroine.

Nhưng nữ anh hùng của chúng ta thì không phải vậy.

She's a green electron.

Cô ấy là một electron xanh.

Her energy comes from the sun, the wind, the tide.

Năng lượng của cô ấy phát sinh từ mặt trời, gió, sóng biển.

An unlimited renewable resource

Một tài nguyên tái tạo không giới hạn

which produces electricity without emitting any carbon dioxide.

sản sinh ra điện mà không phát thải khí CO2.

And there is good news here.

Và đây mới là tin mừng.

The share of green electrons in the global electricity system

Tỉ trọng của electron xanh trong hệ thống điện toàn cầu

is approximately 30 percent,

là khoảng 30%,

and it's rising rapidly.

và con số này tiếp tục tăng nhanh.

So in that case,

Vậy nên khi đó,

addressing climate change should be easy.

giải quyết biến đổi khí hậu hẳn sẽ rất dễ dàng.

We just need to electrify everything

Chúng ta chỉ cần nạp điện cho mọi thứ

and make sure that we have enough green electrons like her to power it.

và đảm bảo rằng có đủ electron xanh để cung cấp năng lượng.

No.

Nhưng không.

I identify very strongly with the green electron,

Tôi đồng cảm sâu sắc với nhân vật electron xanh này,

perhaps because I've spent virtually all my professional life

bởi lẽ tôi đã cống hiến gần như toàn bộ sự nghiệp của mình

working to deliver her at the greatest possible volume

nghiên cứu để chế tạo ra nguồn cung lớn nhất có thể

and the lowest possible cost.

với giá thành rẻ nhất có thể

But our green electron can't save the world on her own.

Nhưng cô nàng electron xanh không thể tự mình giải cứu thế giới.

And that's why this is a love story and not a coming-of-age narrative.

Đó là lý do tại sao đây là một câu chuyện tình

chứ không phải câu chuyện trưởng thành.

(Laughter)

(Tiếng cười)

(Applause)

(Tiếng vỗ tay)

Electrons can't save the world alone. Yep.

Đúng vậy. Electron không thể tự giải cứu thế giới.

The world also needs molecules.

Thế giới cũng cần các phân tử.

Now I think of molecules, if not as exactly opposite to electrons,

Tôi nghĩ về các phân tử không hẳn là sự đối lập với electron

certainly as complementary.

mà là sự bổ sung.

If I were to ascribe a personality to a molecule,

Nếu như tôi có thể gắn cho phân tử tính cách của con người,

it would be consistent,

anh ta sẽ mang tính thống nhất,

reliable, self-contained.

đáng tin cậy, kín đáo.

Unlike electrons,

Không như electron,

molecules are excellent at storing and releasing energy efficiently.

các phân tử có thể lưu trữ và giải phóng năng lượng một cách hiệu quả.

They're critical for industrial processes

Chúng rất cần thiết cho các quá trình công nghiệp

which need the intense heat which comes from burning of fuel.

đòi hỏi nhiệt lượng lớn đến từ việc đốt nhiên liệu.

They're essential for long-distance shipping and aviation,

Chúng quan trọng trong vận chuyển đường dài và hàng không,

which need to store, transport and release energy efficiently.

những lĩnh vực đòi hỏi lưu trữ, vận chuyển và giải phóng năng lượng hiệu quả.

But these sectors, which are critical to the global economy,

Nhưng những lĩnh vực này, vốn là thiết yếu đối với kinh tế toàn cầu,

they can't be electrified efficiently.

không thể được cung cấp điện một cách hiệu quả.

And these hard-to-electrify sectors,

Và cũng chính những lĩnh vực ấy

they currently equate to about 30 percent of total annual carbon dioxide emissions

hiện tại đang đóng góp khoảng 30% và tổng lượng xả thải khí CO2 hàng năm

because virtually all their molecules come from fossil fuels.

vì gần như tất cả các phân tử đều do nhiên liệu hóa thạch tạo ra.

And until recently there wasn't a viable alternative

Chỉ gần đây thôi người ta mới phát hiện cách thức thay thế khả thi

to obtaining those molecules from fossil fuels.

cho việc tạo ra phân tử từ nhiên liệu hóa thạch.

And so no credible route to net zero,

Vậy nên ta đi vào ngõ cụt đối với việc chấm dứt xả thải CO2.

no possibility of reimagining the global energy system,

Chẳng còn khả năng tái định hình hệ thống năng lượng toàn cầu.

no world that runs entirely on green energy.

Sẽ chẳng có một thế giới chạy hoàn toàn bằng năng lượng xanh.

But …

Tuy nhiên ...

here enters our second lover.

đó là lúc người tình thứ hai xuất hiện.

Our molecule of H2O.

Đó chính là phân tử H20.

Water.

Hay chính là phân tử nước.

Not a traditional pairing with electricity,

Nước với điện có vẻ không phải là một cặp đôi kiểu truyền thống,

but as Emily Dickinson reminds us,

nhưng theo nhà thơ Emily Dickinson,

the heart wants what it wants.

con tim chỉ nghe theo tiếng gọi của riêng nó.

(Laughter)

(Tiếng cười)

And so our love story goes like this.

Và câu chuyện tình đó tiến triển như sau.

The green electron and the water molecule meet.

Cô nàng electron xanh gặp gỡ anh chàng phân tử nước

They feel a spark. They fall in love.

Họ cảm nhận tiếng sét ái tình. Họ sa vào lưới tình.

And from that love is born a green molecule.

Và kết quả của mối tình đó là sự ra đời của phân tử xanh.

A molecule which can store and release energy

Đó chính là phân tử có thể lưu trữ và giải phóng năng lượng

without any fossil fuels getting involved.

mà không cần đến bất cứ nhiên liệu hóa thành nào.

Or, if you prefer the scientific version:

Hoặc, nếu bạn thích nghe phiên bản thuật ngữ khoa học thì:

using electrolysis,

bằng cách sử dụng điện phân,

the power of green electrons can be used to split water into its constituent parts,

năng lượng của electron xanh có thể tách nước thành các nguyên tố cấu thành

oxygen and hydrogen,

bao gồm oxy và hydro,

leaving us with hydrogen, H2.

và chúng ta thu được phân tử hydro, H2.

Hydrogen is an extremely flexible fuel.

Hydro là một chất đốt cực kỳ linh hoạt.

It can be burnt to provide energy

Chúng ta có thể đốt nó để cung cấp năng lượng

for heat-intensive processes like steel production.

cho các quá trình tiêu tốn nhiệt như sản xuất thép.

It can be synthesized with biogenic carbon,

Nó có thể được tổng hợp với carbon sinh học,

nonfossil-based carbon,

carbon không có nguồn gốc hóa thạch,

to produce methanol,

để sản xuất methanol,

and that methanol can be used to decarbonize the chemical industry

chất có thể dùng để loại bỏ carbon trong công nghiệp hóa chất,

or as a fuel for long-distance shipping.

hoặc dùng làm nhiên liệu cho vận chuyển đường dài.

That methanol can be further synthesized into e-kerosene, jet fuel,

Methanol thậm chí còn có thể được tổng hợp thành e-kerosene, hay nhiên liệu máy bay,

which raises the possibility of emissions-free long-distance aviation.

góp phần hiện thực hóa viễn cảnh những chuyến bay đường dài không khí thải.

Or finally, hydrogen can be synthesized with nitrogen to produce ammonia.

Cuối cùng, hydro có thể được tổng hợp cùng nitơ để tạo thành ammonia.

So now surely I'm going to tell you that they all lived happily ever after,

Chắc bạn nghĩ kết cục là cặp đôi này sống hạnh phúc trọn đời,

like all the great love stories,

cũng giống như mọi chuyện tình vĩ đại,

in a world that runs entirely on green energy.

trong một thế giới vận hành hoàn toàn bằng nguyên liệu xanh.

But no.

Nhưng không.

Because at the current rate of progress,

Với tốc độ tiến triển hiện tại

of deploying, scaling up these technologies,

của công tác triển khai và mở rộng những công nghệ này,

we are absolutely not on track to achieve a one-and-a-half-degree pathway.

ta vẫn chưa thực sự bước vào quá trình kiểm soát mức tăng nhiệt 1.5 độ C.

But we are still writing this story.

Nhưng câu chuyện này vẫn còn dang dở.

We know that industry can scale up these breakthrough technologies

Chúng ta biết rằng công nghiệp có thể mở rộng công nghệ đột phá

very rapidly

vô cùng mau lẹ,

because at Ørsted, we’ve done this before.

bởi lẽ ở Ørsted, chúng tôi đã làm được điều này.

In 1991, we installed the world's first offshore wind turbine,

Năm 1991, chúng tôi đã lắp đặt tua-bin gió ngoài khơi đầu tiên trên thế giới,

so close to shore you could swim around it.

nhưng nó gần bờ tới mức bạn có thể bơi quanh nó.

Back then, offshore wind was expensive.

Hồi ấy, khai thác gió ngoài khơi rất đắt.

It was widely considered to be uneconomically viable.

Người ta cho rằng làm như vậy không khả thi về mặt kinh tế.

It was based on immature technology.

Dự án đó dựa trên công nghệ còn non nớt.

There was a lot of doubt about its long-term viability.

Người ta ngờ vực tính khả thi lâu dài của dự án.

But we committed to bring down costs.

Nhưng chúng tôi đã cam kết hạ chi phí.

We optimized every component.

Chúng tôi tối ưu hóa mọi thành phần.

We worked with the supply chain

Chúng tôi liên hệ chuỗi cung ứng

so that they could invest in their manufacturing capacity.

để họ có thể đầu tư vào năng lực sản xuất.

And as the European policymakers saw that we and the industry,

Và khi các nhà hoạch định chính sách châu Âu thấy được

the progress that we were making on cost and on efficiency,

những tiến bộ của dự án về phương diện giá cả và hiệu năng,

they reimagined the European electricity system

họ đã tái định hình hệ thống điện châu Âu

to put offshore wind as a critical pillar of it.

mà trong đó, năng lượng gió ngoài khơi đóng vai trò trụ cột.

And the US and Asian markets --

Rồi sau đó, thị trường Mỹ và châu Á --

like Japan, Korea, Taiwan and of course China -- have followed.

tiêu biểu như Nhật Bản, Đài Loan, và tất nhiên là Trung Quốc -- cũng học theo.

And now we need to take the green molecule on the same journey,

Hiện tại chúng ta cần phát triển phân tử xanh theo đúng quy trình đó

but much faster.

nhưng với tốc độ nhanh hơn.

In May, we broke ground on Europe’s largest e-methanol plant,

Vào tháng 5, chúng tôi khởi công nhà máy điện e-methanol lớn nhất châu Âu,

in northern Sweden.

ở bắc Thụy Điển.

In 2025, when it's operational,

Tới năm 2025, khi nó đi vào hoạt động,

it will produce enough green methanol

nhà máy sẽ sản xuất đủ methanol xanh

to power one oceangoing container vessel.

để cung cấp cho một tàu chở hàng vượt đại dương.

Chúng tôi đang dự kiến xây thêm một nhà máy

We’re already planning the next, five to eight times the size.

với quy mô gấp 5-8 lần.

In the US, on the Gulf Coast and all over the world,

Tại Mỹ, ở khu vùng Vịnh và trên toàn thế giới,

developers like us are working with companies

nhà phát triển chúng tôi đang hợp tác với các công ty

who want to defossilize their operations to build green hydrogen projects.

với ý định loại bỏ nhiên liệu hóa thạch trong vận hành

để tiến hành dự án hydro xanh.

But the global energy system cannot be defossilized by individuals,

Nhưng hệ thống năng lượng toàn cầu không thể được làm sạch bởi cá nhân đơn lẻ

even those in love.

kể cả những người đang yêu,

Not by individual projects, no matter their scale,

kể cả những dự án độc lập với quy mô lớn tới mức nào,

not by individual companies.

kể cả những công ty đơn lẻ.

Even whole countries acting alone

Thậm chí nếu như các quốc gia đơn phương hành động

cannot transform the global energy system

cũng không thể chuyển biến hệ thống năng lượng toàn cầu

away from one which is dependent on fossil fuels.

khỏi sự ràng buộc vào nhiên liệu hóa thạch.

Until now, the price of fossil fuels

Cho đến thời điểm này, giá của nhiên liệu hóa thạch

has not reflected the true cost

vẫn chưa phản ánh đúng chi phí thật

of the unabated release of carbon dioxide into the atmosphere.

của việc xả thải không ngừng CO2 vào trong không khí.

It does not reflect the costs of adaptation and mitigation

Giá thành không phản ánh chi phí cho công tác ứng phó và giảm nhẹ

to a changing climate.

ảnh hưởng của biến đổi khí hậu.

And so those costs, they fall on all of us.

Và thế là tất cả chúng ta sẽ phải gánh lấy chi phí đó.

Inevitably, they fall on us inequitably.

Hiển nhiên là mức độ sẽ không đồng đều.

And that must change.

Và điều này cần phải thay đổi.

Too often, the costs of defossilization,

Thông thường, chi phí của loại bỏ nhiên liệu hóa thạch,

whether of companies, cities, countries,

dù ở cấp độ công ty, thành phố, hay quốc gia,

is dismissed as too expensive.

đều bị cho là quá đắt đỏ.

And yet, if the price of fossil fuels reflected their true cost,

Nhưng nếu như giá nhiên liệu hóa thạch phản ánh đúng giá trị,

the economic imperative would be to seek out the defossilized version.

sự bức thiết về mặt kinh tế sẽ thúc đẩy tìm kiếm giải pháp nguyên liệu sạch.

The economic imperative would be

Sự bức thiết về mặt kinh tế cũng sẽ

to scale up these solutions we already have at hand.

đòi hỏi phải nâng tầm những giải pháp mà chúng ta vốn có.

A world which runs entirely on green energy,

Một thế giới hoàn toàn vận hành bằng nguyên liệu xanh

it's not a luxury,

không phải là một ước mơ xa xỉ

it's a necessity.

mà là một viễn cảnh thiết yếu.

(Applause)

(Tiếng vỗ tay)

And so to come back, finally, to my love story.

Quay lại với câu chuyện tình tôi kể lúc đầu.

In the UK, where I'm from,

Ở Vương quốc Anh, quê nhà của tôi,

there's a moment in the wedding ceremony

có một khoảnh khắc trong lễ cưới

which recognizes the importance of communal action.

nhấn mạnh tầm quan trọng của hành động của cộng đồng.

It’s my favorite moment every time,

Đó vẫn luôn là khoảnh khác yêu thích của tôi,

because it reflects the fact that marriage is an intensely private act.

vì nó thể hiện rằng dù hôn sự là chuyện riêng của đôi lứa,

But families, families of all kinds,

nhưng gia đình, tất cả các kiểu gia đình,

it's a societal endeavor, it's a product,

lại là sản phẩm và nỗ lực của xã hội.

it's a component of society,

Nó chính là thành phần của xã hội,

just like my love story.

cũng hệt như chuyện tình tôi đã kể.

And so in this, the story of the electron and the water molecule

Câu chuyện của cô nàng electron và anh chàng phân tử nước

who meet, fall in love, who produce the green electron,

gặp gỡ, yêu nhau rồi sinh ra electron xanh,

who has the power to reimagine the world's energy system.

đứa trẻ có khả năng tái định hình hệ thống năng lượng thế giới.

I believe that they and therefore we

Tôi tin rằng gia đình họ và cả chúng ta

can live happily ever after,

đều có thể sống hạnh phúc mãi mãi,

but only, as in the marriage ceremony,

chỉ khi, giống như trong lễ cưới,

only with the support of their family and friends.

có được sự ủng hộ của gia đình và bạn bè.

In the UK, the traditional response to the question,

Ở Anh, lời hồi đáp thông thường cho câu hỏi,

"Will you support and uphold the newlyweds now and in the years to come,"

“Các con có ủng hộ và tương trợ cặp vợ chồng son

bây giờ và mãi về sau không?”

is, "We will."

là, “Chúng con đồng ý.”

And for our lovers?

Vậy còn người yêu của chúng ta?

Will we?

Chúng ta có đồng ý không?

Their family and friends?

Gia đình và bạn bè họ thì sao?

Government? Industry?

Chính phủ? Ngành công nghiệp?

Society? Consumers? Voters?

Xã hội? Người tiêu dùng? Người bầu cử?

Will we support and uphold them?

Chúng ta có ủng hộ và tương trợ họ không?

We need to.

Chúng ta cần phải làm vậy.

We must. We will.

Chúng ta bắt buộc và sẽ làm vậy.

Thank you.

Cảm ơn các bạn.

(Applause)

(Tiếng vỗ tay)