Why Social Health Is Key to Happiness and Longevity | Kasley Killiam | TED

Translator: Sanntint Tint Reviewer: Moon Thit

So a couple of years ago,

လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်နှစ်လောက်က၊

a woman I know who I'll call Maya,

မာယာလို့ ကျွန်မ ခေါ်မယ့်၊ ကျွန်မ သိတဲ့ အမျိုးသမီးတစ်ယောက်ဟာ

went through a lot of big changes in a short amount of time.

အချိန်တိုအတွင်း ကြီးမားတဲ့ အပြောင်းအလဲများစွာ ကိုဖြတ်သန်းခဲ့တယ်။

She got married.

သူ လက်ထပ်လိုက်တယ်။

She and her husband moved for his job to a new city

ခင်ပွန်းသည် အလုပ်အတွက် ဘယ်သူ့ကိုမှ မသိတဲ့

where she didn’t know anyone.

မြို့သစ်ကို သူတို့ ပြောင်းခဲ့တယ်။

She started a new role working from home,

သူက သူ့ဖခင်ရဲ့ မှတ်ဉာဏ် ချွတ်ယွင်းမှုရောဂါ ရှာဖွေရေး

all while managing her dad's new diagnosis of dementia.

အသစ်ကို စီမံရင်း အိမ်ကနေ အလုပ်လုပ်တဲ့ ကဏ္ဍသစ်ကို စတင်ခဲ့တယ်။

And to manage the stress of all this change,

ဒီပြောင်းလဲမှု အားလုံးရဲ့ ဖိစီးမှုကို စီမံဖို့

Maya doubled down on her physical and mental health.

မာယာဟာ သူ့ရဲ့ ရုပ်ပိုင်းနဲ့ စိတ်ပိုင်း ကျန်းမာရေးအတွက် နှစ်ဆလုပ်ခဲ့တယ်။

She exercised almost every day,

နေ့တိုင်းနီးပါး လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်တယ်၊

she ate healthy foods,

ကျန်းမာတဲ့ အစားအစာတွေ စားတယ်၊

she went to therapy once a week.

တစ်ပတ် တစ်ကြိမ် ကုထုံး ခံယူတယ်။

And these actions really helped.

ဒီလိုလုပ်တာတွေက အထောက်အကူဖြစ်ခဲ့တယ်။

Her body got stronger.

သူ့ခန္ဓာကိုယ်က ပိုသန်မာလာတယ်။

Her mind got more resilient, but only up to a point.

သူ့စိတ်က ပိုခံနိုင်ရည်ရှိလာပေမဲ့၊ အတိုင်းအတာတစ်ခုအထိသာပါ။

She was still struggling,

သူဟာ ရုန်းကန်နေရဆဲဖြစ်ပြီး

often losing sleep in the middle of the night,

ညလယ်မှာ မကြာခဏ အိပ်ရေးပျက်ကာ

feeling unfocused, unmotivated during the day.

နေ့မှာ စူးစိုက်မှုမရှိ၊ စိတ်တက်မကြွသလို ခံစားရတယ်။

Maya was doing everything that doctors typically tell us to do

မာယာက  ရုပ်ပိုင်း၊စိတ်ပိုင်း ကျန်းမာဖို့ ဆရာဝန်တွေက ထုံးစံအတိုင်း  ပြောသလို

to be physically and mentally healthy,

အရာရာကို လုပ်ဆောင်နေပေမဲ့၊

and yet something was missing.

တစ်ခုခု ပျောက်ဆုံးနေခဲ့တယ်။

What if I told you that what was missing for Maya

မာယာအတွက် ပျောက်ဆုံးနေတာက ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းက

is also missing for billions of people around the world,

လူသန်းပေါင်းများစွာအတွက်လည်း ပျောက်ဆုံးနေပြီး ရှင်တို့အတွက်လည်း

and that it might be missing for you?

ပျောက်ဆုံးနေလောက်တယ်လို့ ကျွန်မ ပြောရင်ကော။

What if I told you that not having it undermines our other efforts

ဒါ မရှိတာက ကျွန်မတို့ရဲ့ ကျန်းမာဖို့ အခြားအားထုတ်မှုတွေကို ပျက်ပြားစေပြီး

to be healthy and can even shorten your lifespan?

ဘဝသက်တမ်းကိုတောင် တိုစေနိုင်တယ်လို့ ကျွန်မ ပြောရင်ကော။

I’ve been studying this for over a decade,

ကျွန်မက ဒါကို ဆယ်စုနှစ် တစ်ခုကျော် လေ့လာခဲ့ပြီး

and I've discovered that the traditional way we think

ကျန်းမာရေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အစဉ်အလာ တွေးပုံက

about health is incomplete.

မပြည့်စုံတာကို တွေ့ရှိခဲ့တယ်။

By thinking of our health as primarily physical and mental,

ကျန်းမာရေးကို အဓိကအနေနဲ့ ရုပ်ပိုင်းနဲ့ စိတ်ပိုင်းအဖြစ် တွေးရင်း၊

we overlook what I believe is the greatest challenge

အချိန်ကာလရဲ့ အကြီးမားဆုံး စိန်ခေါ်မှုနဲ့ အကြီးမားဆုံး အခွင့်အရေးကို

and the greatest opportunity of our time.

ကျွန်မတို့ သတိမပြုမိဘဲ ဖြစ်နေတယ်လို့ ကျွန်မ ယုံကြည်တယ်။

Social health.

လူမှု ကျန်းမာရေးပါ။

While physical health is about our bodies

ရုပ်ကျန်းမာရေးက ခန္ဓာကိုယ်နဲ့

and mental health is about our minds,

စိတ်ကျန်းမာရေးက စိတ်နဲ့ဆိုင်ပေမဲ့၊

social health is about our relationships.

လူမှု ကျန်းမာရေးက ဆက်ဆံရေးတွေနဲ့ဆိုင်တယ်။

And if you haven't heard this term before,

ဒီစကားရပ်ကို  အရင်က မကြားဖူးရင်၊

that's because it hasn't yet made its way into mainstream vocabulary,

ဒါက နေ့စဉ်သုံး ဝေါဟာရအဖြစ် မရောက်သေးတာကြောင့်လို့ဆိုပေမဲ့၊

yet it is equally important.

ဒါက ထပ်တူထပ်မျှ အရေးကြီးပါတယ်။

Maya didn't yet have a sense of community in her new home.

မာယာက သူ့အိမ်သစ်မှာ အသိုက်အဝန်း ခံစားချက်မရှိသေးဘူး။

She wasn't seeing her family,

သူက သူ့မိသားစု၊ သူ့မိတ်ဆွေတွေ

or her friends or her coworkers in person anymore,

ဒါမဟုတ် သူ့လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်တွေကို လူကိုယ်တိုင် မတွေ့ရတော့ဘဲ၊

and she often went weeks only spending quality time with her husband.

သူ့ခင်ပွန်းနဲ့ ကောင်းမွန်တဲ့ အချိန်ကို ကုန်ဆုံးရင်း သီတင်းပတ်တွေ ကုန်ဆုံးတယ်။

Her story shows us that we can't be fully healthy,

သူ့ရဲ့ အဖြစ်က ပြလိုက်တာက ကိုယ်ခန္ဓာနဲ့ စိတ်တွေကို ဂရုစိုက်ကြပေမဲ့၊

we can’t thrive, if we take care of our bodies and our minds,

ဆက်ဆံရေးတွေကို ဂရုမစိုက်ရင်၊

but not our relationships.

 အပြည့်အဝမကျန်းမာနိုင်ဘူးဆိုတာပါ။

Similar to Maya,

မာယာလိုပဲ၊

hundreds of millions of people around the world go weeks at a time

ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းက သန်းရာချီတဲ့လူတွေဟာ တစ်ယောက်တည်းသော မိတ်ဆွေ ဒါမှမဟုတ်

without talking to a single friend or family member.

မိသားစုဝင်တစ်ယောက်ကို စကားမပြောဘဲ သီတင်းပတ်တွေ ကုန်ဆုံးကြတယ်။

Globally, one in four people feel lonely.

တစ်ကမ္ဘာလုံးမှာ လူ ၄ ယောက်မှာ ၁ ယောက်ဟာ အထီးကျန်ဖြစ်နေတာပါ။

And 20 percent of adults worldwide don't feel like they have anyone

ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းက လူကြီး ၂၀% ဟာ အကူအညီအတွက် သူ့တို့ လက်ကမ်းနိုင်သူ

they can reach out to for support.

တစ်ယောက်ယောက် ရှိတယ်လို့ မထင်ကြဘူး။

Think about that.

ဒါကို စဉ်းစားပါ။

One in five people you encounter may feel like they have no one.

ကြုံတွေ့ရတဲ့ လူ ၅ ယောက်မှာ ၁ ယောက်ဟာ တစ်ယောက်မှမရှိသလို ခံစားရနိုင်တယ်။

This is more than heartbreaking.

ဒါက ကြေကွဲစရာထက်ပိုပါတယ်။

It's also a public health crisis.

ဒါက ပြည်သူ့ကျန်းမာရေး အကျပ်အတည်းရောပါ။

Disconnection triggers stress in the body.

အဆက်ပြတ်တာက ခန္ဓာကိုယ်တွင်း ဖိစီးမှုကို အစပျိုးပေးတယ်။

It weakens people's immune systems.

ဒါက လူတွေရဲ့ ခုခံအားစနစ်ကို အားနည်းစေတယ်။

It puts them at a risk, greater risk, of stroke, heart disease, diabetes,

ဒါက လူတွေကို လေဖြတ်၊ နှလုံး၊ ဆီးချို၊ မှတ်ဉာဏ်ချွတ်ယွင်းမှု၊ စိတ်ကျရောဂါနဲ့

dementia, depression and early death.

စောစီးစွာ သေဆုံးနိုင်ခြေ ပိုများစေတယ်။

Social health is essential for longevity.

အသက်ရှည်ဖို့ လူမှု ကျန်းမာရေးက မရှိမဖြစ်ပါ။

ဒီတော့ လူမှု ကျန်းမာရေးကောင်းတာက

So you might be wondering,

what does it look like to be socially healthy?

ဘယ်လိုလဲလို့ ရှင်တို့ သိချင်လောက်ကြမယ်။

What does that even mean?

ဒါက ဘာကိုတောင် ဆိုလိုတာလဲပေါ့။

Well it’s about developing close relationships

ဒါက ကိုယ့်မိသားစု၊ မိတ်ဆွေတွေ၊ လက်တွဲဖော်၊

with your family, your friends, your partner, yourself.

ကိုယ်ကိုယ်တိုင်နဲ့ ရင်းနှီးတဲ့ ဆက်ဆံရေးကို ထူထောင်တာနဲ့ဆိုင်တာပါ။

It's about having regular interaction with your coworkers, your neighbors.

ဒါက လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်တွေ၊အိမ်နီးနားချင်းတွေ နဲ့ ပုံမှန်အပြန်အလှန်ဆက်ဆံတာပါ။

It's about feeling like you belong to a community.

အသိုက်အ၀န်းနဲ့ နှီးနွယ်နေတယ်လို့ ခံစားရတာပါ။

Being socially healthy is about having the right quantity

လူမှု ကျန်းမာရေးက ကိုယ့်အတွက် သင့်တော်တဲ့

and quality of connection for you.

ချိတ်ဆက်မှု ပမာဏနဲ့ အရည်အသွေးရှိတာနဲ့ဆိုင်တာပါ။  

And Maya's story is one example

မာယာရဲ့ အဖြစ်က လူမှုဆက်ဆံရေး

of how social health challenges come up.

ကောင်းမွန်မှု စိန်ခေါ်မှုတွေ ဖြစ်လာပုံရဲ့ ဥပမာတစ်ခုပါ။

In my work, I hear many others.

ကျွန်အလုပ်မှာ အများကြီး ကြားရတယ်။

Stories like Jay,

ကျောင်းဝင်းထဲမှာ ပါဝင်ဖို့

a freshman in college

စိတ်ထက်သန်ပေမဲ့၊

who’s eager to get involved in campus

သူ့အဆောင်က လူတွေနဲ့အံကျဖို့ ခက်နေပြီး

yet is having a hard time fitting in with people in his dorm

အိမ်လွမ်းနေတဲ့ ကောလိပ် ပထမနှစ်ကျောင်းသူ

and often feels homesick.

ဂျေးလို ဇာတ်လမ်းတွေ။

Or Serena and Ali, a couple juggling the chaos of young kids

ဒါမှမဟုတ် အားထုတ်မှုလလိုအပ်တဲ့ အလုပ်တွေနဲ့အတူ ကလေးငယ်တွေရဲ့

ပရမ်းဖြစ်မှုတွေနဲ့ ရှုပ်နေရင်း

with demanding jobs,

they rarely have time to see friends

သူငယ်ချင်းတွေနဲ့တွေ့ဖို့၊ တစ်ယောက်ချင်းအချိန်ကုန်ဖို့

or spend time one-on-one.

အချိန်မရှိတဲ့ ဆာရီနာနဲ့ အလီစုံတွဲ ။

Or Henry, recently retired,

ဒါမှမဟုတ် မကြာခင်က အငြိမ်းစားယူခဲ့ပြီး

who cherishes time with his spouse

သူ့ဇနီးသည်နဲ့ အတူ ရှိချိန်ကို မြတ်နိုးပေမဲ့

and yet feels untethered without his team anymore

သူ့အဖွဲ့နဲ့ အဆက်ဖြတ်ပြီး အနှောင်အဖွဲ့ကင်းတယ်လို့ ခံစားရကာ

and wishes he could see his kids and grandkids more often.

သားသမီးတွေ၊ မြေးတွေကို မကြာခဏ တွေ့ခွင့်ရချင်တဲ့ ဟင်နရီ။

These stories show that social health is relevant to each of us

ဒီဇာတ်လမ်းတွေက ဘဝအဆင့်တိုင်းမှာ လူမှု ကျန်းမာရေးက တစ်ယောက်စီနဲ့

at every life stage.

သက်ဆိုင်နေတာကို ဖော်ပြတာပါ။

So if you're not sure where to start,

ဒါကြောင့် ဘယ်ကနေ စရမယ်ဆိုတာ မသေချာရင်၊

try the 5-3-1 guideline from my book.

ကျွန်မရဲ့ စာအုပ်ထဲက ၅-၃-၁ လမ်းညွှန်ကို စမ်းကြည့်ပါ။

It goes like this.

ဒါက ဒီလိုပါ။

Aim to interact with five different people each week,

တစ်ပတ်ကို မတူတဲ့ လူ ၅ ယောက်နဲ့ အပြန်အလှန် ဆက်ဆံဖို့၊

to strengthen at least three close relationships overall,

အနည်းဆုံး ယေဘုယျ ရင်းနှီးတဲ့ ဆက်ဆံရေး ၃ ခုကို ခိုင်မာစေပြီး

and to spend one hour a day connecting.

တစ်နေ့ကို တစ်နာရီ အချိန်ကုန်ဆုံးဖို့ ရည်မှန်းပါ။

Let's dig into these.

ဒါတွေကို စူးစမ်းကြည့်ရအောင်။

So first, interact with five different people each week.

ဒီတော့ ပထမဆုံး တစ်ပတ်ကို မတူတဲ့ လူ ၅ ယောက်နဲ့ ဆက်သွယ်ပါ။

Just like eating a variety of vegetables

အသီးအရွက်မျိုးစုံနဲ့

and other food groups is more nutritious,

အခြားအစာ အုပ်စုတွေကို စားသုံးတာလိုပဲ၊

research has shown that interacting with a variety of people

လူအမျိုးမျိုးနဲ့ ပေါင်းသင်း ဆက်ဆံတာက ပိုအကျိုးရှိတယ်လို့

is more rewarding.

သုတေသတွေအရ သိရတယ်။

So your five could include close loved ones, casual acquaintances,

ဒီတော့ ဒီ ၅ ယောက်မှာ ရင်းနှီးသူတွေ၊ အမှတ်မထင် အသိအကျွမ်းတွေ၊

even complete strangers.

သူစိမ်းတွေတောင်ပါနိုင်တယ်။

In fact, in one study that I love,

တကယ်တော့ ကျွန်မ သဘောကျတဲ့ လေ့လာမှုတစ်ခုမှာ

people who just smiled, made eye contact

ပြုံးရုံ မျက်လုံးချင်းဆုံပြီး ကော်ဖီဖျော်သူနဲ့

and chit-chatted with a barista,

စပ်မိစပ်ရာပြောတဲ့သူတွေဟာ

felt happier and a greater sense of belonging

ကော်ဖီသောက်ပြီး အပြေးအလွှားသွားလာတဲ့ လူတွေထက်

than people who just rushed to get their coffee and go.

ပိုပျော်ရွှင်ပြီး ပိုနှီးနွယ်မှု ရှိတယ်လို့ ခံစားရတယ်။

Next, strengthen at least three close relationships.

ဒီနောက် အနည်းဆုံး ရင်းနှီးတဲ့ ဆက်ဆံရေး ၃ ခုကို ခိုင်ခံ့စေတာပါ။

OK, we've all heard of a to-do list,

လုပ်စရာ စာရင်း အကြောင်း အားလုံး ကြားဖူးကြပေမဲ့

but I would like to invite you to write a to-love list.

နှစ်သက်တဲ့လူ စာရင်း တစ်ခု ရေးဖို့ ဖိတ်ခေါ်ချင်ပါတယ်။

Who matters most to you?

 ဘယ်သူက ကိုယ့်အတွက် အရေးအပါဆုံးလဲ။

Who can you be yourself with?

ကိုယ်ကိုယ်တိုင်က ဘယ်သူနဲ့အတူ ရှိနိုင်လဲ။

Make sure that you invest

ရေးမှတ်ထားတဲ့ အနည်းဆုံး

in the names of at least three of the people that you write down.

လူသုံးယောက်ရဲ့ အမည်တွေမှာ ရင်းနှီးထားတာ သေချာပါစေ။

By scheduling regular time together,

ပုံမှန် အတူရှိချိန် သတ်မှတ်တာ၊

by showing a genuine interest in their lives,

သူတို့ဘဝကို  စစ်မှန်တဲ့ စိတ်ဝင်စားမှုကို ပြသတာနဲ့

and also by opening up

ကိုယ် ဖြတ်သန်းနေရတဲ့

about the experiences that you're going through.

အတွေ့အကြုံတွေအကြောင်း ဖွင့်ဟတာရောပါ။  

And I'm often asked, does it have to be in person?

လူကိုယ်တိုင် ရှိနေဖို့လိုလားလို့ မကြာခဏ အမေးခံရလေ့ရှိတယ်။

Does texting count?

စာပို့တာကို ထည့်တွက်လား။

လေ့လာမှုတွေအရ မျက်နှာချင်းဆိုင်က စံပြဖြစ်တာကြောင့်

Studies have shown that face-to-face is ideal,

so do that whenever possible.

ဖြစ်နိုင်တိုင်း မျက်နှာချင်းဆိုင်ပါ။

But there are absolutely still benefits to staying connected virtually.

ဒါပေမဲ့၊ အသွင်အရ ချိတ်ဆက်နေတာက လုံးဝ အကျိုးကျေးဇူးတွေ ရှိနေသေးတယ်။

And last, spend one hour a day on meaningful connection.

နောက်ဆုံးအနေနဲ့၊ အဓိပ္ပါယ်ရှိတဲ့ ချိတ်ဆက်မှုမှာ ၁ ရက် ၁ နာရီ ကုန်ဆုံးပါ။

OK, if you're an introvert, right now you're probably thinking

ကိုယ်က အတွင်းစွဲသမားတစ်ယောက်ဆိုရင်၊ အခု တစ်နာရီက

one hour sounds like a lot.

တော်တော်များတယ်လို့ ထင်နေလောက်ပြီ။

I get it.

ကျွန်မ နားလည်တယ်။

It might be surprising, but I'm actually also an introvert.

အံ့သြစရာဖြစ်လောက်ပေမဲ့၊ တကယ်တော့ ကျွန်မက အတွင်းစွဲသမားတစ်ယောက်ပါ။

However, keep in mind that just like getting eight hours of sleep at night,

ဒါပေမဲ့၊ ညဘက် ၈ နာရီ အိပ်တာလိုပဲ၊ ပုဂ္ဂိုလ်ရေးအရ သင့်တော်တဲ့

the exact amount that's right for you personally

ပမာဏ အတိအကျက ပိုများနိုင်၊

might be higher or lower.

ပိုနည်းနိုင်တာကို သတိပြုပါ။

But if you are thinking that one hour a day sounds like way too much

ဒါပေမဲ့ အလုပ်သိပ်များလွန်းတာကြောင့်၊ တစ်နေ့ တစ်နာရီက

because you're just way too busy,

များလွန်းတယ်လို့ ထင်ရင်၊

I challenge you.

ရှင်တို့ကို စိန်ခေါ်တယ်။

Adults in the US spend an average of 4.5 hours

အမေရိကမှာ လူကြီးတွေက တစ်နေ့ ပျမ်းမျှ ၄.၅ နာရီကို

each day on their smartphones.

စမတ်ဖုန်းတွေပေါ်မှာ ကုန်ဆုံးကြတယ်။

So instead of scrolling on social media,

ဒီတော့ ဆိုရှယ်မီဒီယာပေါ်မှာ လျှောက်ရွှေ့မယ့်အစား၊

text a friend.

သူငယ်ချင်းတစ်ယောက်ကို စာပို့ပါ။

Instead of reading news headlines, write a thank-you card.

သတင်းခေါင်းကြီးပိုင်းတွေကို ဖတ်မယ့်အစား၊ ကျေးဇူးတင်စာကို ရေးပါ။

Instead of listening to a podcast, call a family member.

ပေါ့တ်ကက်စ်ကို နားထောင်မယ့်အစား၊ မိသားစုဝင်တစ်ယောက်ကို ဖုန်းခေါ်ပါ။

Maya put this into practice

မာယာက သူ မိတ်ဖွဲ့ခဲ့တဲ့ ဒေသခံ

by scheduling recurring hangouts with a new local friend that she made,

သူငယ်ချင်းအသစ်နဲ့ ထပ်တလဲလဲ ထွက်လည်ဖို့ စီစဉ်၊ ရပ်ရွာပွဲလမ်းတွေကို တက်ရောက်၊

by attending community events

ကတ်တွေကို အိမ်နီးနားချင်း စာတိုက်ပုံးတွေမှာ ထည့်၊

and dropping cards off in her neighbors mailboxes,

မိသားစုနဲ့တွေ့ဖို့ ခရီးတွေစီစဉ်၊

by planning trips to see family

အခြားမြို့တွေက မိတ်ဆွေတွေကို

and inviting friends in other cities to come visit.

And bolstering her social health

သူ့ရဲ့ လူမှု ကျန်းမာရေးကို မြှင့်တင်တာက

made more of a difference

ရုပ်နဲ့ စိတ် ကျန်းမာရေးကိုပဲ

than focusing solely on her physical and mental health ever could.

အာရုံစိုက်နိုင်ခဲ့တာထက် ပိုထူးခြားလာစေတယ်။

And I know this because Maya

မာယာက တကယ်တော့ ကျွန်မဖြစ်နေတာကြောင့်၊

is actually me.

ဒါကို ကျွန်မ သိတယ်။

I am so passionate about sharing tools to be socially healthy

လူမှု ကျန်းမာရေးကောင်းစေဖို့ မျှဝေတဲ့ ကိရိယာတွေကို ကျွန်မ တကယ့်ကိုနှစ်သက်တယ်၊

because honestly, I need them too.

ပြောရရင်၊ ကျွန်မလည်း ဒါတွေကို လိုအပ်လို့ပါ။

And the 5-3-1 guideline is one way that we can be proactive

၅-၃-၁ လမ်းညွှန်က ကျွန်မတို့ရဲ့ ဆက်ဆံရေးတွေအတွက် အခြေအနေကို ဖန်တီးပြီး

and intentional about our relationships.

And that is really the point.

ဒါက တကယ့် အချက်ပါ။

Be proactive and intentional about your social health.

ကိုယ့်ရဲ့ လူမှု ကျန်းမာရေးအတွက် အခြေအနေကို ဖန်တီးပြီး ရည်ရွယ်ချက်ရှိပါစေ။

So zooming out beyond the steps that you and I take individually,

ဒီတော့ ကျွန်မတို့တစ်ယောက်ချင်း လှမ်းနေတဲ့ အဆင့်တွေကို ကျော်ပြီး ချဲ့ထွင်ပြီး

together, we need to shape a society that thrives through social health.

လူမှု ကျန်းမားရေးနဲ့ ဖွံ့ဖြိုးတဲ့ လူ့အဖွဲ့အစည်းကို ပုံဖော်ဖို့ လိုအပ်တယ်။

Over the next decade,

လာမယ့် ဆယ်စုနှစ်မှာ၊

I envision educators championing social health in schools.

ကျောင်းတွေမှာ လူမှု ကျန်းမာရေးကို ရပ်တည် ကာကွယ်တဲ့ ဆရာတွေကို မျှော်မှန်းမိတယ်။

And just like kids build their physical muscles in gym class,

ကလေးတွေဟာ အားကစားခန်းမမှာ သူတို့ရဲ့ ကာယ ကြွက်သားတွေကို တည်ဆောက်သလို၊

they'll exercise their social muscles in connection class.

ချိတ်ဆက်မှု အတန်းမှာ သူတို့ရဲ့ လူမှု ကြွက်သားတွေကို လေ့ကျင့်ကြမယ်။

Over the next decade,

လာမယ့် ဆယ်စုနှစ်မှာ၊

I see our cities and neighborhoods

ကျွန်မတို့ရဲ့ မြို့တွေနဲ့ ရပ်ကွက်တွေကို

being designed with social health in mind,

လူမှု ကျန်းမာရေးအတွက် စိတ်မှာ ပုံဖော်ထားတာကိုမြင်ပြီး

where vibrant gathering places foster unity

တက်ကြွတဲ့ စုရုံးမှုတွေက ညီညွတ်မှုကို ဖြစ်ပေါ်စေပြီး

and community builders are empowered to bring them to life.

ဒါတွေ အသက်ဝင်ဖို့ ရပ်ရွာတည်ဆောက်သူတွေကို လုပ်ပိုင်ခွင့်ပေးထားတယ်။

Over the next decade,

လာမယ့် ဆယ်စုနှစ်မှာ၊

I believe that social health

ဒီနေ့ခေတ်မှာလို လူမှု ကျန်းမာရေးက

will become as ingrained in our collective consciousness

ကျွန်မတို့ရဲ့ စုပေါင်းအသိမှာ အရိုးစွဲလာမယ်လို့

as mental health is today.

ယုံကြည်တယ်။

Because not that long ago,

ဘာလို့လဲဆိုတော့ သိပ်မကြာခင်က

mental health was a taboo topic shrouded in stigma.

စိတ်ကျန်းမာရေးက အမည်းစက်ထဲမှာ ဖုံးနေတဲ့ တားမြစ်ချက်တစ်ခုဖြစ်ခဲ့လို့ပါ။ 

And now public figures talk openly about it,

အခုဆို အများသိပုဂ္ဂိုလ်တွေက ဒါအကြောင်း လူပုံအလယ်မှာ ပြောပြီး

there's an entire industry to support it,

ဒါကို ပံ့ပိုးတဲ့ လုပ်ငန်းကြီးတစ်ခုလုံးရှိကာ

and more and more people think of going to therapy

အားကစားခန်းမကို သွားသလို ကုထုံး ခံယူဖို့

like going to the gym.

လူတွေ ပိုပြီးထင်မြင်လာတယ်။

In this future, loneliness will subside,

ဒီအနာဂါတ်မှာ၊ ကျွန်မတို့ဟာ ဒါကို ပြည်သူ့ကျန်းမာရေး ပြဿနာအဖြစ်

just like smoking subsided when we recognized

အသိအမှတ်ပြုပြီး ကုသတဲ့အခါ ဆေးလိပ်သောက်တာ လျော့သလို၊

and treated it as a public health issue.

အထီးကျန်မှု ပြေလျော့သွားမှာပါ။

In this future,

ဒီအနာဂတ်မှာ၊

I hope that social health will become so deeply woven

ဘယ်သူမှ ၅-၃-၁ လမ်းညွှန် မလိုအပ်တော့လောက်အောင်

into the fabric of our culture

ယဉ်ကျေးမှု ရက်ထည်ထဲမှာ

that no one needs the 5-3-1 guideline anymore.

လူမှု ကျန်းမာရေးကို နက်နက်ရှိုင်းရှိုင်း ယှက်ဖွဲ့ထားမယ်လို့ မျှော်လင့်တယ်။

So to get there,

ဒီတော့၊ အဲဒီကိုရောက်ဖို့၊

make relationships your priority not only for you,

ကိုယ့်အတွက်သာမက၊ ကိုယ် ချစ်တဲ့သူတွေအတွက်ပါ၊

but also for the people you love.

ဆက်ဆံရေးတွေကို ဦးစားပေး ဖန်တီးပါ။

Because the beauty of nurturing your own social health

ကိုယ်ပိုင် လူမှု ကျန်းမာရေးကို ပြုစုပျိုးထောင်တာရဲ့ ကောင်းကွက်က

is that it naturally enriches the social health

ကိုယ် ဆက်သွယ်သူတိုင်းရဲ့ လူမှု ကျန်းမာရေးကို

of everyone you connect with.

သဘာဝကျကျ တန်ဖိုးတက်စေတာကြောင့်ပါ။ 

Thank you.

ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ)