Rocks could save the world (Yes, rocks) - Elise Cutts

Çeviri: Elza Elif Mehdiyev Gözden geçirme: Eren Gokce

The Canary Islands are home to Mount Teide,

Kanarya Adaları, dünyanın en büyük aktif volkanlarından

one of the world’s largest active volcanoes.

biri olan Teide Dağı'na ev sahipliği yapmaktadır.

Capable of spewing tens of millions of cubic meters of lava in a single eruption,

Tek bir patlamada on milyonlarca metreküp lav püskürtebilen

Teide’s destructive power is nothing to scoff at.

Teide’nin yıkıcı gücü hafife alınacak bir şey değil.

But there may be a way to use the basalt rock inside Teide to save humanity.

Ama Teide’nin içindeki bazalt kayayı, insanlığı kurtarmak için kullanmanın

bir yolu olabilir.

That’s right— blowing up this volcano could offset Earth’s emissions

Gerçekten -bu yanardağı havaya uçurmak, öngörülebilir gelecek

için Dünya'nın emisyonlarını dengeleyebilir.

for the foreseeable future.

Obviously, destroying an ancient volcano is not a good idea.

Açıkçası, antik bir yanardağı yok etmek iyi bir fikir değildir.

The ecological fallout would be catastrophic and unpredictable.

Felaket gibi ve öngörülemez ekolojik sonuçlar olacaktır.

But even if we harvested some of that basalt,

Fakat sadece bazaltın bir kısmını hasat etsek bile,

could we really use it to stop climate change?

bunu gerçekten iklim değişikliğini durdurmak için kullanabilir miyiz?

This theoretical scheme is a dramatic way to enhance

Bu teorik şema, Dünya'nın en az dramatik doğal süreçlerinden

one of Earth’s least dramatic natural processes:

birini geliştirmenin dramatik bir yoludur:

rock weathering.

Kaya ayrışması.

Rock weathering occurs whenever it rains.

Yağmur yağdığında kaya ayrışması meydana gelir.

As falling rainwater mixes with atmospheric carbon dioxide,

Yağmur suları atmosferik karbondioksit ile karıştıkça,

it becomes a weak acid that can eat away at minerals called silicates.

silikat isimli, mineralleri yiyebilen zayıf bir asit hâline gelir.

And since silicates are in over 90% of Earth’s exposed rock,

Ve silikatlar Dünya’nın açıktaki kayalarının

%90′ından fazlasında olduğundan dolayı

this happens pretty much anywhere rain hits stone.

bu olay yağmurun taşa çarptığı hemen hemen her yerde olur.

As this acid reacts with the stone,

Bu asit taş ile reaksiyona girdiğinde, yağmur suyundaki

this dissolved carbon dioxide in the rainwater

çözünmüş karbondioksit,

turns into a new form called bicarbonate,

yağmurun yanı sıra okyanusa da akan

which trickles downstream alongside the rain to the ocean.

bikarbonat isimli yeni bir forma dönüşür.

Here marine critters use it to create structures like shells.

Burada, deniz yaratıkları bunu kabuklar gibi yapılar oluşturmak için kullanırlar.

And when they die, those shells sink to the seafloor,

Ve öldüklerinde, bu kabuklar deniz tabanına batar ve o karbondioksiti

trapping that carbon dioxide in the ocean for millennia.

bin yıl boyunca okyanusta hapseder.

This process has a massive impact on Earth's climate.

Bu sürecin Dünya'nın iklimi üzerinde büyük bir etkisi var.

When it's warm and wet, the rock weathering speeds up,

Hava sıcak ve nemli olduğunda, kaya ayrışması hızlanır

tempering greenhouse warming.

ve sera ısınması temperlenir.

When it's cold and dry, the process slows down,

Hava soğuk ve kuru olduğunda, süreç yavaşlar

building up atmospheric carbon dioxide.

ve atmosferik karbondioksit oluşur.

But these effects take time—

Ancak bu etkiler zaman alır -

natural rock weathering balances Earth’s climate over millions of years.

doğal kaya ayrışması, Dünya'nın iklimini milyonlarca yıl boyunca dengeler.

Thankfully, experts working to sequester atmospheric carbon

Neyse ki, atmosferik karbonu ayırmak için çalışan uzmanların

have plans to speed things up.

işleri hızlandırma üzerine planları var.

Two major factors determine the pace of this process:

Bu sürecin hızını iki ana faktör belirler:

the types of rock exposed to weather and the amount of rock that’s exposed.

Hava koşullarına maruz kalan kaya türleri ve kaya miktarı.

Silicates that form at higher temperatures tend to weather faster

Daha yüksek sıcaklıklarda oluşan silikatlar, kimyasal bileşimleri nedeniyle

due to their chemical composition.

daha hızlı ayrışma eğilimindedir.

These rocks include those from Earth’s deep mantle

Bu kayalar, Dünya’nın derin mantosundakileri

and volcanic rocks like basalt.

ve bazalt gibi volkanik kayaları içerir.

But piled up in a mountain, not very much rock is exposed.

Ama bir dağın içinde yığılı hâldeyken, kayalar açıkta kalmaz.

So, some climate experts believe we should harvest that fast-weathering rock,

Bu nedenle, bazı iklim uzmanları, o hızlı ayrışan kayayı hasat etmemiz,

onu ezmemiz ve daha kısa sürede daha fazla kayanın ayrışması için

crush it, and spread it out to weather more rock in less time.

yaymamız gerektiğine inanıyor.

This sped up process is called enhanced rock weathering,

Bu hızlandırılmış sürece gelişmiş kaya ayrışması denir

and it’s among the most practical plans we have for drawing down carbon.

ve karbon çekmek için sahip olduğumuz en pratik planlardan biridir.

Rather than needing to invent all-new technology,

Tamamen yeni teknolojiyi icat etmek yerine,

we can rely on existing systems for mining and processing rock.

kaya madenciliği ve işleme için mevcut sistemlerden faydalanabiliriz.

And since agricultural communities have long known that volcanic rocks and soils

Ve tarım toplulukları, volkanik kayaların ve toprakların, mahsul verimini

can improve crop yield,

artırabileceğini uzun zamandır bildiğinden,

farmlands could be the perfect dispersal sites.

tarım arazileri mükemmel dağılım alanları olabilir.

But for this approach to have impact, it needs to be deployed globally.

Ancak bu yaklaşımın etkili olması için küresel olarak uygulanması gerekiyor.

And even without demolishing any volcanoes,

Ve herhangi bir yanardağı yıkmadan bile,

large-scale solutions always come with large-scale problems.

büyük ölçekli çözümler her zaman büyük ölçekli sorunlarla birlikte gelir.

First off, rock weathering— enhanced or otherwise—

İlk olarak, kaya ayrışması - geliştirilmiş veya başka bir şekilde -

runs through the entire global water cycle.

tüm küresel su döngüsünden geçer.

Since this open system has more variables than we could ever account for,

Bu açık sistem, hesaba katabileceğimizden daha fazla değişkene sahip

it’s difficult to measure enhanced rock weathering’s precise impact.

olduğundan, gelişmiş kaya ayrışmasının kesin etkisini ölçmek zor.

Second, despite existing mining technology,

İkincisi, mevcut madencilik teknolojisine rağmen,

it would be a massive ecological and engineering challenge

bu kadar kaya ocağı çıkarmak, taşları ezmek, taşımak ve

to quarry, crush, transport, and spread this much rock.

yaymak büyük bir ekolojik ve mühendislik zorluğu olacaktır.

The logistical difficulty of distributing this material

Bu materyali dağıtmanın lojistik zorluğu da

would be similarly demanding.

benzer şekilde zorlayıcı olacaktır.

And unless the energy used for both tasks came from mostly clean sources,

Ve her iki görev için de kullanılan enerji

çoğunlukla temiz kaynaklardan gelmedikçe,

it would undermine the project's net carbon impact.

projenin net karbon etkisini zayıflatacaktır.

Finally, any endeavor that impacts Earth’s natural systems at this scale

Son olarak, Dünya’nın doğal sistemlerini bu ölçekte etkileyen

herhangi bir çaba öngörülemeyen yan etkilere sahip olabilir.

might have unpredictable side effects.

For example, quarried rocks might contain dangerous heavy metals

Örneğin, taş ocağından çıkarılan kayalar tehlikeli ağır metaller

or other unknown elements.

veya diğer bilinmeyen elementler içerebilir.

But these challenges aren’t reasons to abandon enhanced rock weathering—

Ancak bu zorluklar, gelişmiş kaya ayrışmasını

terk etmek için sebep değildir -

they’re just the first obstacles to implementing this promising strategy.

bunlar sadece bu umut verici stratejiyi uygulamanın önündeki ilk engellerdir.

Simulations suggest a global enhanced rock weathering program

Simülasyonlar, küresel tarım arazilerinin her hektarına 10 ton bazalt tozu yayan,

that spreads 10 tons of basalt dust on every hectare of global farmland

küresel gelişmiş bir kaya ayrışma programının, 75 yıllık bir süre boyunca

could sequester over 200 gigatons of CO2 over a 75-year period.

200 gigatondan fazla CO2 tecrit edebileceğini öne sürüyor.

Those are remarkable figures for an approach this cheap and practical,

Bunlar, bu kadar ucuz ve pratik bir yaklaşım için dikkate değer rakamlar

and they prove you don't need to blow up a mountain to have big impact.

ve büyük bir etki yaratmak için

bir dağı havaya uçurmanıza gerek olmadığını kanıtlıyorlar.