How Business Leaders Can Renew Democracy | Daniella Ballou-Aares | TED

Translator: Nhàn Katherine Reviewer: Chi Phạm

So a few years ago,

Vài năm trước,

I was catching up with a friend from business school,

tôi thảo luận với một người bạn ở trường kinh doanh,

a Turkish executive who, on the surface, seemed to be thriving.

một giám đốc điều hành người Thổ Nhĩ Kỳ, bề ngoài có vẻ đang phát đạt.

She had a great career, a beautiful family,

Cô ấy đã có một sự nghiệp tuyệt vời, một gia đình tốt đẹp,

and she was just one of those people who seemed to have it all together.

cô ấy là một trong số những người có vẻ như có tất cả mọi thứ.

But in reality, she was struggling.

Thực tế thì, cô ấy đang vật vã.

The Turkish government had started going after business leaders

Chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ bắt đầu theo dõi những lãnh đạo kinh doanh

whose views it disagreed with.

bất đồng quan điểm với họ.

Some of their companies had been shut down.

Một số công ty đã bị đóng cửa.

Others were in jail.

Nhiều người khác bị bỏ tù.

And she was scared.

Và cô ấy sợ hãi.

And she felt guilty because she and everyone she knew

Cô cảm thấy tội lỗi vì cô và tất cả những người cô biết

had stayed out of politics.

đã tách rời chính trị.

They had focused on building their companies

Họ đã tập trung xây dựng doanh nghiệp

and raising their children,

và nuôi dạy con cái của họ,

and now they were paying the price.

và bây giờ họ đã phải trả giá.

As she left, she said to me with urgency,

Khi ra về, cô nói với tôi trong vội vã:

“In Turkey, we’re in season 10

“Ở Thổ Nhĩ Kỳ, chúng tôi đang ở mùa 10

in this series we call ‘The Demise of Democracy.’

trong loạt phim mang tên ‘Sự sụp đổ của nền dân chủ. ’

In the US, you're in season three."

Ở Mỹ, các bạn đang ở mùa thứ ba”.

On January 6, 2021, I could hear the sirens from my home.

Ngày 6 tháng 1 năm 2021, tôi có thể nghe thấy tiếng còi báo động từ nhà mình.

Living six blocks from the Capitol

Sống cách Điện Capitol sáu dãy nhà

in a neighborhood more typically occupied by strollers,

với những hàng xóm ngồi xe đẩy chiếm nhiều hơn,

not angry insurrectionists,

không phải những kẻ nổi dậy giận dữ,

I asked my children to stay inside and play in the basement

tôi yêu cầu các con ở yên và chơi dưới tầng hầm

where they could not hear the violence.

nơi chúng không thể nghe tiếng bạo lực.

And I watched in fear as our institutions and our leaders came under attack.

Tôi chứng kiến trong sợ hãi khi những tổ chức và nhà lãnh đạo bị tấn công.

The next season in the decline of American democracy

Mùa tiếp theo trong sự suy tàn của nền dân chủ Mỹ

had begun.

đã bắt đầu.

OK, so this is not the problem I thought needed solving

Được rồi, đây không phải là vấn đề mà tôi nghĩ cần giải quyết

when I got an engineering degree and an MBA in the '90s.

khi tôi lấy bằng kỹ sư và bằng MBA vào những năm 90.

The Berlin Wall had fallen,

Khi bức tường Berlin sụp đổ,

and every leading political scientist assured us

mọi nhà khoa học chính trị hàng đầu đều đảm bảo với chúng tôi

that communism and authoritarianism were in permanent decline.

rằng chủ nghĩa cộng sản và chủ nghĩa độc tài đang vĩnh viễn suy tàn.

Democracy was the clear winner in a long Cold War battle,

Dân chủ đã dành chiến thắng rõ ràng trong cuộc chiến tranh lạnh kéo dài,

and economic growth and development was the new imperative.

sự tăng trưởng và phát triển kinh tế và điều bắt buộc mới.

So pursuing a government job in boring,

Làm công chức nhà nước với hướng đi

inefficient-seeming path seemed illogical.

nhàm chán và thiếu hiệu quả dường như phi logic.

And so we went off to get our MBAs

Vậy nên chúng tôi học lấy bằng MBA

and change the world through business.

và thay đổi thế giới bằng kinh doanh.

In Johannesburg or ...

Ở Johannesburg hoặc...

Beijing or Moscow or New York or Silicon Valley.

Bắc Kinh hoặc Moscow hoặc New York hoặc Thung lũng Silicon.

Our big challenge was innovating enough to create opportunities in new markets.

Thách thức lớn của chúng tôi là đổi mới đủ để tạo ra cơ hội trong thị trường mới.

Standing here today, this is not the future I imagined in the '90s.

Đứng đây hôm nay, không phải là tương lai tôi hằng tưởng vào những năm 90,

Communism might be a distant memory,

Cộng sản có thể đã là ký ức xa xôi,

but authoritarianism is on the rise.

nhưng chủ nghĩa độc tài lại đang gia tăng.

And for those who build careers in business,

Với những ai gây dựng sự nghiệp kinh doanh,

assuming that rule of law and democratic capitalism would remain intact,

cứ cho rằng pháp quyền và chủ nghĩa tư bản dân chủ vẫn còn nguyên ở đó,

we now have the obligation, the opportunity,

thì chúng ta có nghĩa vụ, cơ hội,

the power to take action.

và sức mạnh để hành động.

And, my generation, Gen Xers, have a particular obligation

Thế hệ của tôi, Gen X, có một nghĩa vụ đặc biệt

because we now lead the majority of companies in the US.

vì chúng tôi hiện đang lãnh đạo phần lớn các doanh nghiệp ở Mỹ.

And I don't just mean the C-suite,

Không chỉ là các quản lý cấp cao,

I mean the investors, the entrepreneurs,

mà còn các nhà đầu tư, chủ doanh nghiệp

the executives who saw success as our public institutions faltered.

và những nhà điều hành - những người đã chứng kiến các tổ chức công run rẩy.

OK, so some of you might be getting a little skeptical, thinking,

OK, vài người trong các bạn có thể đang có chút nghi ngại, nghĩ rằng,

"Is she suggesting we need more corporate influence in politics?"

“Có phải ý cô ấy là cần nhiều hơn sự ảnh hưởng của doanh nghiệp tới chính trị?”

OK, look, I am not suggesting

OK, nghe này, tôi không đề nghị là

we need more checks written to advance specific,

chúng ta cần thêm séc được viết để có lợi thế,

narrow corporate interests.

và giảm lãi suất doanh nghiệp.

What I'm talking here today is about a different challenge,

Điều tôi nói ở đây hôm nay là về một thách thức khác,

and I'd suggest an even bigger one.

một khó khăn thậm chí lớn hơn.

That the pro-democracy business leaders will stay out of politics

Là các nhà lãnh đạo kinh doanh phe dân chủ sẽ tách rời chính trị

because it's the safe thing to do,

vì đó là điều an toàn để làm,

it's the respectable thing to do,

đó là điều tôn trọng để làm,

and what history tells us

những gì lịch sử nói cho chúng ta

that when business leaders stay out of politics,

rằng khi cách nhà lãnh đạo kinh doanh tránh xa khỏi chính trị,

from Nazi Germany to modern-day Turkey

từ Đức Quốc xã đến Thổ Nhĩ Kỳ hiện đại

and Hungary,

và Hungary,

and they passively enable autocrats,

họ thụ động kích hoạt những kẻ chuyên quyền,

democracies collapse.

thì nền dân chủ sụp đổ.

But when business leaders engage,

Nhưng khi các lãnh đạo kinh doanh kết nối,

we have a better chance of democracy surviving.

chúng ta có cơ hội tốt hơn để nền dân chủ tồn tại.

As occurred in South Africa,

Như đã xảy ra ở Nam Phi,

when a group of business leaders played a pivotal role

khi nhóm lãnh đạo kinh doanh chiếm vai trò chủ chốt

in ending apartheid without a civil war.

trong việc chấm dứt phân biệt chủng tộc mà không nội chiến.

OK, so what does the solution really look like?

OK, vậy giải pháp thực sự trông như thế nào?

I'm not suggesting we need more corporate virtue signaling and CEO statements

Tôi không nói chúng ta cần các tổ chức tỏ vẻ mình tốt và các thông cáo từ CEO

on every issue of the day.

cho mọi vấn đề.

And the Silicon Valley dream of techno-optimism,

Giấc mơ của thung lũng Silicon về sự lạc quan công nghệ,

I fear, also can't help us.

tôi e rằng, cũng không thể giúp được.

I don't think tech bros inheriting the Earth

Tôi không nghĩ công nghệ kế thừa Trái Đất

will answer our problems for us.

sẽ có câu trả lời cho các vấn đề.

What we need now are courageous leaders

Điều chúng ta cần bây giờ là những là lãnh đạo can đảm

who understand that it is squarely in their self-interest

những người hiểu rằng việc này tác động trực tiếp đến lợi ích cá nhân họ

to protect our elections and reform our institutions,

để bảo về việc bầu cử và cải cách thể chế,

to ensure that disinformation doesn't dominate politics

và đảm bảo rằng sự sai lệch thông tin không thống lĩnh chính trị

and to really play their role

để thực sự chơi đúng vai trò của mình

in protecting our system.

trong việc bảo vệ hệ thống.

So for 20 years,

Suốt 20 năm qua,

saving American democracy was not part of my professional ambitions.

cứu nền dân chủ Mỹ không hề là tham vọng trong sự nghiệp của tôi.

I was advising companies at Bain,

Tôi tư vấn cho các công ty tại Bain,

I was part of building a management consulting company across five continents.

Tôi giúp xây dựng một công ty tư vấn đội ngũ quản lý ở 5 châu lục.

And even when I went into government,

Ngay cả khi tôi đi vào chính phủ,

it was to focus on boosting private investment

tôi chỉ tập trung vào việc thúc đẩy đầu tư tư nhân

in newly-emerging economies.

vào các lĩnh vực kinh tế mới nổi.

But when I got to Washington and joined the Obama administration,

Nhưng khi tôi đến Washington và gia nhập chính quyền Obama,

here’s what got me scared:

đây là điều khiến tôi sợ hãi:

was that our public institutions that projected so much power

là các thể chế công bề ngoài rất thế lực

seemed underneath to be fragile and disruptable.

dường như đang mong manh và đổ vỡ ở bên trong.

And by 2017,

Và đến năm 2017,

it was clear that that disruption was well under way.

Rõ ràng rằng sự sụp đổ đã diễn ra.

And it was time to pivot to a new mission:

Đến lúc để xoay sang một sứ mệnh mới:

to focus on bringing business leaders

là mang các lãnh đạo kinh doanh vào

into the project to renew American democracy.

dự án cải cách nền dân chủ Mỹ.

I consulted with some of the most thoughtful academics

Tôi đã tham vấn một số học giả sâu sắc nhất

studying the US political system,

những người đang nghiên cứu hệ thống chính trị Mỹ

and pulled together a group of my Harvard Business School classmates

và lập một nhóm bạn học của mình ở trường kinh doanh Harvard

to design a different kind of political organization.

để thiết kế nên một kiểu khác về tổ chức chính trị.

We started to bring together business leaders from different industries,

Chúng tôi bắt đầu tập hợp các lãnh đạo kinh doanh khác nhau ngành nghề,

geographies and political persuasions.

đại lý và quan điểm chính trị.

We call it the Leadership Now Project.

Chúng tôi gọi nó là Dự án Leadership Now.

Since 2018, we've been deploying our time, dollars and networks

Từ năm 2018, chúng tôi dành thời gian, tiền bạc, mối quan hệ

to preserving democracy.

để bảo vệ nền dân chủ.

And we've seen that we can make progress.

Chúng tôi thấy mình có thể tạo nên sự tiến bộ.

We now have members in more than 20 states

Chúng tôi hiện có thành viên ở hơn 20 bang

and some real successes under our belt.

và một số thành công thực sự dắt lưng.

And our members are individual business leaders who come to this work

Các thành viên đều là các lãnh đạo doanh nghiệp cá thể, họ tham gia

not as Democrats or Republicans, but as Americans.

không với tư cách là Dân Chủ hay Cộng Hòa, mà là người Mỹ.

We focus our efforts on the highest ROI strategies at a state

Chúng tôi tập trung nỗ lực vào các chiến dịch tạo ROI cao nhất

and federal level.

ở cấp độ tiểu bang và liên bang.

We really work to make the economic case

Chúng tôi thực sự nỗ lực chứng minh

that an unstable democracy harms business and our economy.

rằng một nền dân chủ bất ổn gây hại cho kinh doanh và nền kinh tế.

And increasingly, we’re clear at what’s really at stake:

Chúng ta ngày càng thấy õ điều gì đang thực sự là hiểm họa:

that when democracy falters, the rule of law goes out the window,

rằng nền dân chủ tan rã, pháp quyền biến mất

innovation is crushed along with dissent,

sự cải cách bị nghiền nát bởi bất đồng quan điểm,

leaders reward friends and punish enemies,

các lãnh đạo kết bè và trừng phạt kẻ thù

and wars become far more likely.

và dễ dàng xảy ra chiến tranh.

We've built Leadership Now applying modern business thinking

Chúng tôi xây dựng Leadership Now ứng dụng tư duy kinh doanh mới

to an old-school political model:

vào mô hình chính trị lạc hậu

the dues-paying membership organization,

một tổ chức thu phí thành viên

which some of the most powerful players in politics

mà một số các tổ chức chính trị quyền lực nhất

have employed for decades,

đã áp dụng hàng thập kỷ nay,

like the Chamber of Commerce,

như Phòng Thương mại,

the NAACP, the NRA,

NAACP, NRA

unions, the Sierra Club.

công đoàn, câu lạc bộ Sierra.

They’ve all used this model because it helps us and them

Họ đều sử dụng mô hình này vì nó giúp chúng tôi và họ

to play the long game.

cùng đồng hành lâu dài.

We're not just seeking silver bullets,

Chúng tôi không chỉ tìm kiếm viên đạn bạc,

and we don't give up when we fail,

và cũng không bỏ cuộc khi thất bại,

but we can replicate and scale successes across different states when we win.

mà chúng tôi có thể nhân rộng, tăng quy mô thành công xuyên suốt các bang khác nhau.

And our members are taking real action together.

Các thành viên đang cùng nhau thực sự hành động.

Let me share a few examples of how.

Để tôi chia sẻ vài ví dụ cách làm.

Where we’ve sought to uphold trust in elections.

Chúng tôi đã tìm cách giữ sự tin cậy trong bầu cử.

Where we’ve sought to protect the people and policies

Chúng tôi tìm cách bảo vệ nhân dân và chính trị

that are working to shore up our democracy.

là cách để bảo về nền dân chủ

And how we’ve pushed back on political retribution,

làm cách nào chúng tôi đẩy lùi quả báo chính trị

which we see continuing to increase.

mà chúng ta thấy đang tiếp tục gia tăng.

So in October 2020,

Vì vậy, vào tháng 10 năm 2020,

we issued the first public statement by a business organization

Chúng tôi phát thông cáo cộng đồng đầu tiên bởi một tổ chức kinh doanh

seeking to reinforce the legitimacy of the presidential election process.

để tìm cách củng cố tính hợp pháp của cuộc bầu cử tổng thống.

More than 200 leaders from across industries joined us,

Hơn 200 nhà lãnh đạo từ các lĩnh vực đã tham gia cùng chúng tôi,

and later major business associations and corporations also joined

và sau đó các hiệp hội và tập đoàn kinh doanh lớn cũng tham gia

in calling for the certification of the election and condemnation

kêu gọi sự xác thực của cuộc bầu cử và lên án

of the January 6 attack on the Capitol.

cuộc tấn công vào Capitol ngày 6 tháng 1.

We've worked to support some of the leaders

Chúng tôi hành động để hỗ trợ những nhà lãnh đạo

who are willing to push back on threats to democracy.

sẵn lòng đẩy lùi những mối đe dọa vào nền dân chủ.

So in 2022, a group of Wisconsin business leaders,

Vậy nên năm 2022, một nhóm các lãnh đạo kinh doanh Wiscosin

a bipartisan group,

một nhóm lưỡng đảng,

asked their candidates for governor

đã đề nghị các ứng viên thống đốc bang

if they would be willing to certify elections

xem họ có sẵn sàng xác nhận cuộc bầu cử

regardless of the result.

cho dù kết quả ra sao.

A basic, nonpartisan question.

Một câu hỏi cơ bản, phi đảng phái.

When one of the candidates refused to agree,

Khi một trong những ứng cử viên từ chối đồng ý,

they endorsed his competitor,

họ ủng hộ ứng viên cạnh tranh,

who went on to win a closely-fought election.

người đã dành chiến thắng trong một cuộc bầu cử đấu chặt chẽ.

Later that year,

Cuối năm đó,

we worked with our member, Paul Tagliabue,

chúng tôi cùng 1 thành viên, Paul Tagliabue

the former commissioner of the NFL,

cựu ủy viên của NFL,

to pull together his long-standing networks in business,

để tập hợp các mạng lưới lâu đời của ông, trong kinh doanh

sports and the military

thể thao và quân đội

to support legislation to protect future presidential election transitions.

để hỗ trợ pháp lý, bảo vệ sự chuyển tiếp bầu cử tổng thống trong tương lai.

Later that year, Congress did just that,

Cuối năm đó, Quốc hội đã

passing legislation to reform the Electoral Count Act

thông qua luật cải cách Luật kiểm phiếu bầu cử

on a bipartisan basis.

trên cơ sở lưỡng đảng.

We stand with companies

Chúng tôi đứng về phía

that are threatened with political retribution.

những ai đang bị đe dọa trừng phạt chính trị.

The governor of Florida, Ron DeSantis,

Thống đốc Florida, Ron DeSantis,

had threatened Disney with political retribution

đã đe dọa Disney bằng sự trừng phạt chính trị

and actually had exacted political retribution

và thực sự đã trừng phạt

for the companies disagreeing with him and his legislature.

những công ty không đồng ý với ông và cơ quan lập pháp của ông ta.

We argued that this was something that was more typical in autocracies,

Chúng tôi lập luận rằng điều này giống với thể chế chuyên quyền

not democracies like the US, and set a dangerous precedent.

chứ không phải dân chủ như Mỹ, tạo nên một tiền lệ nguy hiểm.

Our amicus brief on the case was filed

Bản tài liệu pháp lý của chúng tôi đã nộp

and we continue to support Disney's position

và chung tôi tiếp tục ủng hộ vị thế của Disney

as the case moves forward.

khi vụ việc tiếp tục.

We take a clear position against laws that damage democracy.

Chúng tôi có lập trường rõ ràng chống lại các luật lệ hủy hoại nền dân chủ.

In August 2023, Jeni Britton,

Vào tháng 8 năm 2023, Jeni Britton,

the founder of Jeni's Splendid Ice Cream,

người sáng lập Jeni’s Splendid Ice Cream,

joined more than 50 business leaders in her state of Ohio,

tham gia cùng hơn 50 lãnh đạo doanh nghiệp ở bang Ohio

making the case that a cynical measure

thảo luận rằng phương pháp hoài nghi

that sought to limit citizens ability to weigh in on ballot initiatives

đã tìm cách hạn chế khả năng của công dân đóng góp trong sáng kiến bỏ phiếu

was bad for democracy.

là không tốt cho nền dân chủ.

The ballot initiative ultimately was defeated 57 to 43 percent,

Sáng kiến bỏ phiếu cuối cùng đã bị đánh bại 57% so với 43%,

with both Democrats and Republicans voting against it.

với cả đảng Dân chủ và Cộng hòa bỏ phiếu chống lại.

Look, this is just a start.

Nghe này, đây chỉ là một khởi đầu.

There are many more successes that we can have together.

Có nhiều thành công khác mà chúng ta có thể cùng nhau có được.

And here's the good news, you don't have to act alone.

Và đây là tin tốt, bạn không cần phải hành động một mình.

Our polling of business leaders shows that the majority care about democracy,

Cuộc trưng cầu các nhà lãnh đạo kinh doanh cho thấy phần lớn quan tâm đến nền dân chủ

they would like to protect democracy in the US.

họ muốn bảo vệ nền dân chủ ở Mỹ.

So here's a few things you can do together with like-minded business leaders.

Đây là vài điều ta có thể cùng làm với các lãnh đạo kinh doanh đồng tư duy

Remember that small actions have power.

Hãy nhớ rằng hành động nhỏ đều có uy lực.

If election administrators are threatened in a city,

Nếu các nhà quản lý bầu cử bị đe dọa ở thành phố nào,

even if just 10 executives come together and take a stand,

ngay cả khi chỉ 10 nhà điều hành đứng lên cùng nhau,

they will be seen as courageous leaders and the unexpected voices

họ là những nhà lãnh đạo can đảm và có tiếng nói không được mong đợi,

that are standing up for our system.

đang đứng lên cho hệ thống của chúng ta.

Now imagine if in every city and industry,

Nãy tưởng tượng, nếu mỗi thành phố mỗi ngành nghề

a dozen executives came together

cả tá nhà điều hành đứng cùng nhau

and made a plan for how they will respond when democracy is threatened.

lập kế hoạch về cách họ sẽ phản ứng khi nền dân chủ bị đe dọa.

Look, we're at a tenuous moment,

Nhìn đi, chúng ta đang ở thời kỳ khó khăn

and I am certain that we can win this fight.

và tôi chắc chắn rằng chúng ta có thể chiến thắng.

But we have watched too many seasons of democracy's decline in the US

Nhưng chúng ta đã chứng kiến quá nhiều mùa suy tàn của nền dân chủ Mỹ

and around the world.

và trên toàn thế giới.

And we need to work now, in urgency, together to save our democracy.

Chúng ta cần phải hành động ngay, khẩn cấp, cùng nhau cứu vãn nền dân chủ.

And I'm more convinced than ever

Và tôi tin chắc hơn bao giờ hết

that business leaders have a role to play in that.

các lãnh đạo doanh nghiệp có vai trò trong việc đó.

Thank you.

Xin cảm ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)