TED Explores: A New Climate Vision | TED Countdown

Translator: Bích Ngọc Huỳnh Reviewer: Lê Anh Khoa

Christiana Figueres: There's no doubt

Christiana Figueres: Không còn nghi ngờ gì nữa,

that we are facing exponential impacts of climate change.

ta đang phải đối mặt với những tác động

theo cấp số nhân của biến đổi khí hậu.

There is also, however, no doubt

Tuy nhiên, cũng chắc chắn rằng là

that that is being met with exponential progress

việc đó đang được đáp lại bằng sự tiến bộ theo cấp số nhân

of the technologies that can help to address climate change.

của công nghệ có thể giúp giải quyết biến đổi khí hậu.

So what we have here is, frankly, a race between two exponential curves.

Vì vậy, những gì ta có ở đây, 1 cách thẳng thắn,

là một cuộc đua giữa hai đường cong theo cấp số nhân.

By 2030,

Đến năm 2030,

we collectively will have chosen between door number one.

chúng ta sẽ phải cùng nhau chọn giữa cánh cửa số một

And door number two.

và cửa số hai.

Julio Friedmann: The question I am most commonly asked

Julio Friedmann: Câu hỏi tôi hay được hỏi nhất

about climate change is:

về biến đổi khí hậu là:

"Should I be optimistic or pessimistic?"

“Liệu tôi nên lạc quan hay bi quan?”

Cynthia Williams: Here's what we need to do to make sure

Cynthia Williams: Đây là những gì ta cần làm để đảm bảo rằng

that we're ready for an all-electric future.

ta đã sẵn sàng cho một tương lai toàn điện.

Anika Goss: Being financially secure and climate resilient

Anika Goss: Đảm bảo về tài chính và khả năng chống chọi với khí hậu

should be the most important priority.

nên là ưu tiên quan trọng nhất.

Faustine Delasalle: It's really easy when you look at where we are today

Faustine Delasalle: Thật dễ dàng khi bạn nhìn vào vị trí hiện tại của ta

and where we ought to be by 2030,

và vị trí mà ta nên đạt đến vào năm 2030,

to feel like there's a huge gap that will never be filled.

để cảm nhận khoảng trống khổng lồ mà có thể không bao giờ được lấp đầy.

But we have good reasons to say that that gap is actually fixable.

Nhưng ta có lý do chính đáng để nói rằng

khoảng cách đó thực sự có thể sửa chữa được.

Nigel Topping: If you're not worried or anxious,

Nigel Topping: Nếu bạn không lo lắng hay băn khoăn,

you're probably not paying attention.

có lẽ bạn đang không chú ý đủ đến vấn đề

But we should also not be defeatist.

Nhưng ta cũng không nên chủ bại.

We shouldn’t say, “We’ve done nothing,

Ta không nên nói, “Ta chưa làm được gì cả,

we're failing."

chúng ta đang thua.”

We've really started 20 years too late,

Chúng ta thực sự đã bắt đầu trễ 20 năm,

but it takes a long time to get the flywheel of momentum going.

nhưng thường phải mất một thời gian dài

để bánh răng bắt đầu chuyển động

Kingsmill Bond: The tide of change is coming.

Kingsmill Bond: Làn sóng của sự thay đổi đang đến.

The costs keep falling.

Chi phí liên tục giảm.

The political pressure keeps increasing.

Áp lực chính trị đang tiếp tục gia tăng.

JF: We're going to build a thriving, exciting world.

JF: Chúng ta sẽ xây dựng một thế giới thịnh vượng, lý thú.

AG: We can do this.

AG: Chúng ta có thể làm được

JF: Full of potential.

JF: Tràn đầy tiềm năng.

AG: We have to do this.

AG: Ta phải làm được.

[TED Explores A New Climate Vision]

[TED Khám phá Tầm nhìn Khí hậu Mới]

Manoush Zamorodi: When it comes to climate change,

Khi nói về biến đổi khí hậu,

are you an optimist or a pessimist?

liệu bạn là người lạc quan hay bi quan?

News about the climate can be overwhelming and emotional,

Tin tức về khí hậu có thể choáng ngợp và gây xúc động,

to the point that many of us just feel numb.

đến mức nhiều người trong chúng ta cảm thấy tê liệt.

I’m Manoush Zomorodi, a longtime public media journalist

Tôi là Manoush Zomorodi, một nhà báo truyền thông cộng đồng lâu năm

and host of the TED Radio Hour.

và là người dẫn chương trình Giờ phát thanh TED.

And today, we want to bring you something special:

Và hôm nay, tôi muốn mang đến một thứ gì đó đặc biệt

an hour of nuance, of real people

một giờ của những sắc thái, của những con người thực sự

and clarity about what is happening to our planet

và trung thực về những gì đang xảy ra với hành tinh của chúng ta

and what we're doing about it.

và những gì chúng ta đang thực hiện.

Because we all know there's plenty of bad news when it comes to the climate crisis.

Bởi vì tất cả chúng ta đều biết

có rất nhiều tin xấu về cuộc khủng hoảng khí hậu.

But guess what?

Nhưng đoán xem?

There's also some really good news.

Ta còn có một số tin thực sự tốt.

That's why we're here in Detroit at the TED Countdown Summit,

Đó là lý do chúng tôi đang ở tại Detroit này,

tại Hội nghị thượng đỉnh đếm ngược TED,

where a cross-section of people who know the most

nơi một nhóm những người hiểu rõ nhất

and who are doing the most

và những người đang làm nhiều nhất

have gathered to share their ideas and plans with each other

tụ tập lại để chia sẻ ý tưởng và kế hoạch của họ với nhau

and with you.

và với bạn.

You're going to hear from some incredible speakers

Bạn sẽ được nghe từ các diễn giả đáng kinh ngạc

about their personal stories and tested solutions.

về câu chuyện cá nhân của họ và các giải pháp được thử nghiệm.

But first, let's get a quick reminder on the basics:

Nhưng trước hết, cùng điểm lại 1 số điều cơ bản:

climate change in a minute or so.

biến đổi khí hậu trong một phút hoặc hơn.

[Prologue: What is Climate Change?]

[Lời mở đầu: Biến đổi khí hậu là gì?]

David Biello: The air we breathe has changed.

David Biello: Không khí mà ta đang hít thở đã thay đổi.

The mix of gases is shifting,

Hỗn hợp khí đang biến đổi,

with more and more greenhouse gases like carbon dioxide.

với ngày càng nhiều khí nhà kính như CO2

And the shift is happening faster each year.

Và sự biến đổi đang diễn ra nhanh hơn mỗi năm.

In just a few hundred years,

Chỉ trong vài trăm năm,

fossil fuels formed over eons have been burned as coal, oil and gas.

nhiên liệu hóa thạch hình thành từ hàng thế kỷ

đã được đốt dưới dạng than, dầu và khí đốt.

The exhaust has transformed the entire atmosphere and ocean.

Khí thải đã biến đổi toàn bộ bầu khí quyển và đại dương.

It's like a pollution blanket.

Nó giống như một lớp phủ ô nhiễm.

And the result we know as climate change.

Và kết quả mà ta gọi là biến đổi khí hậu.

The planet has already warmed more than one degree Celsius

Hành tinh này đã ấm lên hơn 1 độ C

and is on a path to heat up even more.

và đang trên con đường nóng lên hơn nữa.

That may not seem like a lot,

Nghe có vẻ không nhiều,

but it's already caused major destruction across the globe.

nhưng nó đã gây ra sự tàn phá lớn trên toàn cầu.

To give us some room to breathe,

Để cho ta một vài không gian để thở,

the world must reduce greenhouse gas pollution

thế giới phải giảm lượng ô nhiễm khí nhà kính

by more than seven percent each year,

hơn 7% mỗi năm,

every year of this decade.

với mỗi năm trong thập kỷ này.

There are a number of ways to do that.

Có một số cách để làm điều đó.

Let's start by looking at the greenhouse gases themselves.

Hãy bắt đầu bằng cách nhìn vào bản thân khí nhà kính.

CO2 makes up nearly 75 percent of the pollution emitted each year.

CO2 chiếm gần 75% lượng khí ô nhiễm thải ra mỗi năm.

And then there's methane or natural gas, which makes up 17 percent.

Và tiếp sau đó là khí metan hay khí tự nhiên, chiếm 17%.

Finally, there's nitrous oxide, making up six percent of the problem.

Cuối cùng, là N2O, chiếm 6% của vấn đề.

There are other greenhouse gases,

Còn những loại khí nhà kính khác,

but these three make up the bulk of the climate challenge.

nhưng ba loại khí trên tạo nên phần lớn thách thức khí hậu.

Where do they come from?

Chúng đến từ đâu?

There are several ways to break down the sources of greenhouse gas emissions.

Có một số cách để phân tích các nguồn phát thải khí nhà kính.

Here we’re using the public Climate Watch data.

Ở đây chúng tôi đang sử dụng dữ liệu công khai Climate Watch

Start with energy.

Bắt đầu với năng lượng.

The majority of modern energy comes from burning fossil fuels,

Phần lớn năng lượng hiện nay đến từ việc đốt nhiên liệu hóa thạch,

which makes the energy sector 76 percent of the climate challenge,

khiến ngành năng lượng chiếm 76% của thách thức khí hậu

including the fuels used for transportation,

bao gồm nhiên liệu sử dụng cho giao thông vận tải,

industrial processes and agricultural production.

sản xuất công nghiệp và nông nghiệp.

Farming and animal raising also have to change,

Trồng trọt và chăn nuôi cũng phải thay đổi,

as agriculture accounts for 12 percent of greenhouse gas pollution.

vì nông nghiệp chiếm 12% ô nhiễm khí nhà kính.

The remaining 12 percent

12% còn lại

comes from a grab bag of human activities like industrial heating,

đến từ hàng loạt các hoạt động của con người như sưởi ấm công nghiệp,

clearing forests and more.

chặt rừng và nhiều thức khác nữa.

This is the climate challenge we face:

Đây là thách thức khí hậu mà ta phải đổi mặt

going from adding billions of metric tons of greenhouse gases

từ việc tăng thêm hàng tỷ tấn khí nhà kính

to the air each year to adding zero.

vào bầu khi quyển đến mức 0 tăng

Will it be easy?

Liệu việc này có dễ dàng?

No.

Không.

Can we do it?

Liệu ta có thể làm được ?

Yes, if we choose to.

Được, nếu chúng ta chọn

MZ: OK, so that's the situation.

MZ: OK, vậy đó là tình hình

Where do we go from here?

Chúng ta sẽ bắt đầu ở đâu từ đây?

Well, we've all heard of a tipping point,

Chà, chúng ta đều đã nghe nói về một điểm bùng phát,

that moment when an idea or concept finally takes hold

khoảnh khắc khi một ý tưởng hoặc khái niệm

cuối cùng cũng cầm lái và sau đó thay đổi thế giới.

and then changes the world.

Well, the UN's climate chief, Simon Stiell,

Chà, Giám đốc khí hậu Liên Hợp Quốc, Simon Stiell,

believes we are almost at a tipping point for massive action on climate change.

tin rằng ta gần như đang ở tại điểm bùng phát cho chuỗi hành động

về biến đổi khí hậu.

And to get you ready, he wants to take you back to the early '90s,

Và để bạn sẵn sàng, ông ấy muốn đưa bạn trở lại đầu những năm 90,

when he was an executive at Nokia,

khi ông đang là giám đốc điều hành tại Nokia,

and the world wasn't sending text messages yet.

và thế giới vẫn chưa gửi được tin nhắn văn bản.

[Chapter 1: Exponential Change]

[Chương 1: Thay đổi theo cấp số nhân]

Simon Stiell: I want you to imagine it’s 1992,

Simon Stiell: Tôi muốn bạn tưởng tượng đó là năm 1992,

and you're talking to a telecoms expert.

và bạn đang nói chuyện với một chuyên gia viễn thông.

She tells you that mobile phone text messaging

Cô ấy nói với bạn rằng tin nhắn văn bản trên điện thoại di động

is going to fundamentally change the way we communicate.

về cơ bản sẽ thay đổi cách chúng ta giao tiếp.

You think, why on Earth am I going to go from this

Bạn nghĩ xem, tại sao tôi lại đi từ việc này

to tapping on a screen with my fingers and my thumbs?

sang chạm vào màn hình bằng ngón trỏ và ngón cái của mình?

But then, after a slow start,

Nhưng khi đó, sau một khởi đầu chậm chạp,

text-based services exploded.

các dịch vụ dựa trên văn bản đã bùng nổ.

Today, over 23 billion messages are sent every single day.

Ngày nay, hơn 23 tỷ tin nhắn được gửi mỗi ngày.

This paved the way for the smartphone revolution.

Điều này đã mở đường cho cuộc cách mạng điện thoại thông minh.

I know how much we struggle to comprehend

Tôi biết chúng ta phải đấu tranh đến mức nào để hiểu

and predict what exponential change means,

và dự đoán sự thay đổi theo cấp số nhân có ý nghĩa như thế nào,

because I was at Nokia in 1993

bởi vì tôi đã ở Nokia vào năm 1993

when that technological revolution started.

khi cuộc cách mạng công nghệ đó bắt đầu.

And now, as head of UN climate change,

Và bây giờ, với tư cách là người đứng đầu ủy ban Biến đổi khí hậu Liên Hợp Quốc,

I'm here to tell you that what was true for mobile phones

tôi ở đây để nói với bạn rằng những gì đúng với điện thoại di động

is also true for climate action today.

cũng đúng với hành động khí hậu hiện tại.

We're here in Detroit, the heart of car manufacturing.

Chúng ta đang ở đây, tại Detroit, trung tâm sản xuất xe hơi.

Take a look at this graph.

Hãy xem biểu đồ này.

Electric vehicle sales

Doanh số bán xe điện

are expected to increase to become 70 percent by 2030.

dự kiến sẽ tăng lên 70% vào năm 2030.

Another example, solar energy.

Một ví dụ khác, năng lượng mặt trời.

Between 2010 and 2020,

Từ năm 2010 đến năm 2020,

we moved from 20 gigawatts of solar energy installed

chúng tôi đã chuyển từ 20 gigawatt năng lượng mặt trời được lắp đặt

to 150 gigawatts.

lên 150 gigawatt.

And by 2030, that number is expected to increase again,

Và đến năm 2030, con số đó dự kiến sẽ tăng lần nữa,

to 1,000 gigawatts per year.

lên đến 1.000 gigawatt mỗi năm.

Change can come fast.

Thay đổi có thể đến nhanh chóng.

FD: So exponential change means that change happens very slowly at first

FD: Vì vậy, thay đổi theo cấp số nhân có nghĩa là sự thay đổi xảy ra

rất chậm lúc đầu và sau đó đạt đến một điểm bùng phát.

and then comes a tipping point.

And suddenly things accelerate and accelerate and accelerate.

Và đột nhiên mọi thứ tăng tốc và tăng tốc và tăng tốc.

NT: It's a mathematical term,

NT: Đó là một thuật ngữ toán học,

nhưng về cơ bản có nghĩa là mọi thứ diễn ra rất chậm

but it means basically stuff happens very slowly

and then it goes really fast.

và sau đó trở nên rất nhanh.

Tessa Kahn: Governments and experts have consistently underestimated the pace

Tessa Kahn: Các chính phủ và chuyên gia đã liên tục đánh giá thấp tốc độ

and scale at which we can deploy renewable energy

và quy mô mà ta có thể triển khai năng lượng tái tạo

and how quickly renewable energy

và cách năng lượng tái tạo và các công nghệ liên quan

and associated technologies become affordable.

trở nên phải chăng nhanh chóng như thế nào

Ramez Naam: I predicted in 2011

Ramez Naam: Tôi dự đoán vào năm 2011

that we'd have solar as cheap as coal in some parts of the world by 2015

ta sẽ có năng lượng mặt trời với giá rẻ như than

ở một số nơi trên thế giới vào năm 2015

and half the cost of coal by 2020,

và bằng một nửa chi phí than vào năm 2020,

and everyone thought I was crazy,

và mọi người đều nghĩ rằng tôi điên rồ

I've got to say, almost.

Và tôi phải nói là gần như vậy,

And in fact, I was wrong.

Và trên thực tế, tôi đã sai.

The actual decline in the cost of solar

Sự sụt giảm thực tế về chi phí năng lượng mặt trời

happened twice as fast as I thought it would.

xảy ra nhanh gấp đôi so với tôi nghĩ.

Solar prices today are a century ahead

Giá năng lượng mặt trời ngày nay đang đi trước một thế kỷ

so với mức mà các chuyên gia năng lượng hàng đầu thế giới

of where the world's leading energy experts thought they'd be in 2010.

nghĩ rằng chúng sẽ đạt năm 2010.

KB: It's now spreading from solar, so it's happening also in the wind sector,

KB: Hiện nay nó đang lan rộng từ năng lượng mặt trời,

nên nó [chi phí giảm] cũng xảy ra trong lĩnh vực gió,

it's happening in the battery sector,

nó diễn ra trong lĩnh vực pin,

it's happening in the electric vehicle sector.

nó cũng diên ra trong lĩnh vực xe điện.

CF: I don't think that we do a good job at communicating the fact

CF: Tôi không nghĩ rằng chúng ta đã làm tốt công việc truyền đạt về thực tế

that we are progressing more than is commonly known.

là chúng ta đang tiến bộ nhiều hơn những gì ta thường biết.

Nili Gilbert: The human brain is trained best

Nili Gilbert: Bộ não con người được rèn luyện tốt nhất

at thinking about linear change.

trong tư duy về sự thay đổi tuyến tính

But when you think about an exponential curve,

Nhưng khi bạn so sánh một đường cong cấp số nhân,

next to a line,

với một đường thẳng,

at first the exponential curve is below the line,

lúc đầu đường cong số nhân nằm phía dưới đường thẳng,

and so it's moving more slowly than you would think.

và do đó nó di chuyển chậm hơn bạn nghĩ.

Và ngay khi nó vượt qua đường thẳng

And then it crosses the line

and it's moving faster than you would think.

và rồi nó sẽ di chuyển nhanh hơn bạn nghĩ.

Habiba Daggash: We call it cautious optimism.

Chúng tôi gọi đó là sự lạc quan thận trọng

We're very hopeful

Chúng tôi rất hy vọng

about the trajectories that we've seen.

về quỹ đạo mà chúng tôi đã thấy.

But we shouldn't let up yet.

Nhưng chúng ta chưa nên ngừng lại

KB: So we can make this change happen slow or we can make it happen fast.

Vậy nên, ta có thể khiến cho sự thay đổi này

diễn ra chậm hoặc nhanh

The key point to say is we have agency.

Điểm mấu chốt để nói là chúng ta có năng lực

MZ: This idea of exponential growth sounds awesome.

MZ: Ý tưởng tăng trưởng theo cấp số nhân nghe có vẻ tuyệt vời.

It sounds amazing, but is it actually happening?

Nghe thật đáng kinh ngạc, nhưng liệu nó sẽ thực sự xảy ra ?

Well, I'm headed into a workshop with industry and climate leaders

Chà, tôi đang tham gia một hội thảo

với các nhà lãnh đạo ngành công nghiệp và khí hậu để tìm hiểu.

to find out.

The moderators of the workshop challenged us to hold two competing ideas

Các chiến lược gia trong hội thảo đã thử thách chúng tôi

để hiểu được 2 ý tưởng cạnh tranh

in our minds at the same time.

trong tâm trí mình cùng 1 lúc

NT: What we're really going to explore today

NT: Những gì ta thực sự sẽ khám phá hôm nay

is two apparently opposing realities,

là 2 thực tế trái ngược nhau rõ ràng

and they're often two opposing narratives.

và chúng cũng thường là 2 câu chuyện đối lập.

The one which is true, right, is that in terms of the Paris goals,

Một điều là sự thật, khi xét về các mục tiêu của kế hoạch Paris

we're way off track.

chúng ta đang lạc lối.

Ta đang chìm sâu trong tình trạng khẩn cấp.

We're deep into the emergency.

But what we're going to explore today is the other reality

Nhưng những gì ta sẽ khám phá hôm nay là một thực tế khác

that we know what to do.

mà chúng ta biết phải làm gì.

Exponential change is happening, but it doesn't happen by magic.

Sự thay đổi cấp số nhân đang xảy ra, nhưng nó không xảy ra nhờ phép thuật

MZ: Vậy ta đang thấy được gì trong các ngành công nghiệp khác nhau?

MZ: So what are we seeing in different industries?

Well, let's start with one that's known to be really difficult

Chà, hãy bắt đầu với thứ được biết đến là cực kì khó

to decarbonize: cement.

để khử carbon: xi măng.

Vicente Saiso Alva: I think everything converges into making climate

Vicente Saiso Alva: Tôi nghĩ mọi thứ hội tụ lại để khiến khí hậu

a huge urgent matter for society.

trở thành một vấn đề cấp bách lớn đối với xã hội.

We started to feel the pressure from all different types of stakeholders,

Ta bắt đầu cảm thấy áp lực từ tất cả các bên liên quan khác nhau,

and in one year of running this program,

và trong một năm thực hiện chương trình này,

we realized how fast we could move

chúng tôi nhận ra ta có thể tiến hành nhanh như thế nào

and how fast we were going in reducing CO2 emissions,

và giảm thiểu khí thải CO2 nhanh như thế nào,

which means now to go from 40 to close to 50 percent reduction by 2030.

điều có nghĩa là giảm từ 40% xuống gần 50% vào năm 2030.

MZ: Encouraging, but to tackle that remaining 50 percent

MZ: Thật đáng khích lệ, nhưng để giải quyết 50% còn lại đó

may require technologies that don't exist at scale yet.

có thể sẽ cần đến những công nghệ hiện không tồn tại ở quy mô lớn

OK, what about shipping?

OK, còn vận chuyển thì sao?

Narin Phol: In Maersk, a few years back,

Narin Phol: Ở Maersk, vài năm trước,

we came out with a net-zero ambition by 2050,

chúng tôi đã có tham vọng mức 0 ròng vào năm 2050,

và một vài năm sau, dựa trên dữ liệu có được,

and in a few years later, based on the data that we have got,

chúng tôi đã thực sự thấy một con đường mà

we've really seen a path that we can really accelerate that one.

ta có thể đẩy nhanh tốc độ [giảm khí thải] đó

That's why the revised target of 2040 came in.

Đó là lý do tại sao mục tiêu duyệt lại năm 2040 được đưa ra.

MZ: The news in offshore wind was quite dramatic.

MZ: Tin tức về gió ngoài khơi cũng khá kịch tính.

Jennie Dodson: So my moment of mindset shift was in 2019.

Jennie Dodson: Khoảnh khắc thay đổi tư duy của tôi là vào năm 2019.

The government put out a request to bid for offshore wind permits.

Chính phủ đã đưa ra yêu cầu đấu thầu giấy phép gió ngoài khơi.

And that year the price that came in was two thirds less

Và năm đó, mức giá thấp hơn hai phần ba

than just four years before.

so với chỉ bốn năm trước đó.

And really critically,

Và điều cực kì quan trọng là,

it was the same price as the mainstream market.

nó có cùng mức giá với thị trường chính thống.

And that was transformative.

Và điều đó đã biến đổi.

Nobody expected that when they started.

Không ai đoan trước được điều đó khi họ bắt đầu.

MZ: The conversation got pretty technical and a bit wonky.

MZ: Cuộc trò chuyện khá kỹ thuật và hơi khó hiểu.

NP: So to drive exponential growth,

Vì vậy, để thúc đẩy tăng trưởng theo cấp số nhân,

you focus on a reinforcing loop to make sure it works

bạn tập trung vào 1 vòng lặp củng cố để đảm bảo nó hoạt động

and you slow down on the balancing loop.

và bạn làm chậm lại vòng lặp cân bằng

MZ: But the takeaway is that certain sectors,

MZ: Nhưng điều rút ra là một số lĩnh vực nhất định,

like EVs and renewables, are being upended,

như xe điện và năng lượng tái tạo, đang bị đảo lộn,

trong khi những lĩnh vực khác, như xi măng và công nghiệp nặng,

while others, like cement and heavy industry

are further behind.

lại bị tụt hậu hơn.

But generally across every industry --

Nhưng nhìn chung trong mọi ngành công nghiệp

JD: It’s amazing stuff.

JD: Đó là những thứ tuyệt vời.

MZ: There's an understanding that they all need to work together.

MZ: Có một sự thỏa thuận rằng tất cả bọn họ cần làm việc cùng nhau.

And the message?

Và thông điệp là ?

Big change can happen.

Thay đổi lớn có thể xảy ra.

It's going to be hard, but some of us are already doing it,

Sẽ khó khăn, nhưng một số người trong chúng tôi đã bắt tay vào làm,

so learn from us.

vì vậy hãy học hỏi từ chúng tôi.

[Chapter 2: The Electric Vehicle Revolution]

[Chương 2: Cuộc cách mạng xe điện]

OK, we are in an exponential mindset.

Được rồi, chúng ta đang tư duy theo cấp số nhân.

And as you heard,

Và như bạn đã nghe,

one example of exponential growth

một ví dụ về sự tăng trưởng theo cấp số nhân

might be sitting in your driveway right now.

có thể đang nằm trên đường xe chạy của bạn ngay lúc này.

Electric vehicles are finally really happening,

Xe điện cuối cùng cũng thực sự hoạt động,

which means that people here in Detroit are rethinking the auto industry.

điều có nghĩa là mọi người ở Detroit này

đang cân nhắc lại về ngành công nghiệp ô tô.

They're rethinking their jobs, their identity.

Họ đang suy nghĩ lại về công việc của họ, bản sắc của họ.

Take Cynthia Williams, head of sustainability at Ford.

Như Cynthia Williams, người đứng đầu bộ phận phát triển bền vững tại Ford.

I sat down with her at Lucky Detroit, a local coffee and barber shop,

Tôi ngồi với cô ấy tại Lucky Detroit, một tiệm cà phê và cắt tóc địa phương,

where she told me that there are three things that need to happen

nơi cô ấy nói với tôi về 3 điều cần xảy ra

for electric vehicles to go to the next level,

để xe điện tiến lên một tầm cao mới,

from this tipping point to exponential growth.

từ điểm bùng phát này đến tăng trưởng theo cấp số nhân.

CW: The three things for me are change,

CW: Đối với tôi 3 điều đó là sự thay đổi,

collaboration and capacity.

cộng tác và năng lực.

So the change piece of it is changing the way folks think about the vehicle,

Vậy nên phần đổi thay mà nó [xe điện] cần đó là

thay đổi cách mà mọi người nghĩ về phương tiện giao thông

making sure that they understand we're bringing a better vehicle

đảm bảo rằng họ hiểu được rằng chúng tôi đang mang đến

một phương tiện tốt hơn cho khách hàng.

to the customers.

MZ: So you don't have to make a sacrifice.

MZ: Vì vậy, bạn không cần phải hy sinh.

CW: I think one of the things we need to do is actually

CW: Tôi nghĩ một trong những điều ta cần làm là

get people in the cars

đưa mọi người lên xe

and show them how fun it is.

và cho họ thấy nó vui như thế nào.

And it's no different, it's just powered by a battery.

Và nó không khác biệt, chỉ là nó được cấp nguồn nhờ pin.

We are at a tipping point.

Chúng tôi đang ở một điểm bùng phát.

We're at a point of acceleration of electric vehicles.

Chúng ta đang ở thời điểm tăng tốc của xe điện.

Many are calling it the electric vehicle revolution.

Nhiều người gọi nó là cuộc cách mạng xe điện.

Now with that comes unprecedented change

Giờ đây, cùng với đó là sự thay đổi chưa từng có

that will require us to build new capacity

đòi hỏi chúng ta phải xây dựng năng lực mới

and collaborate in ways that we've never seen before.

và hợp tác theo những cách mà ta chưa từng thấy trước đây.

To make things happen faster, you have to think differently.

Để cho mọi thứ diễn ra nhanh hơn, bạn phải suy nghĩ khác đi.

You can't just collaborate with the same people

Bạn không thể chỉ hợp tác với cùng một người

vì bạn có câu trả lời tương tự, đúng chứ?

because you get the same answer, right?

You need to broaden your collaboration space.

Bạn cần mở rộng không gian cộng tác của mình.

Go outside of your industry,

Bước ra ngoài ngành của bạn,

understand what worked in Norway, for example,

tìm hiểu những gì đã hoạt động, ví dụ, ở Na Uy,

to get them to where they are.

để đưa chúng đến nơi chúng nên ở.

MZ: Where's the weak link, Cynthia?

MZ: Liên kết yếu nằm ở đâu, Cynthia?

What's the thing that you're like, that if we don't push through that,

Điều gì bạn nghĩ sẽ xảy ra, nếu ta không vượt qua được,

we may not get to this full adoption?

ta có thể sẽ không đạt được sự chấp nhận hoàn toàn này ?

CW: The critical things that we hear from the consumers

CW: Điểm quan trọng mà chúng tôi nghe được từ người tiêu dùng

is they need infrastructure.

là họ cần cơ sở hạ tầng.

That's what it's taking for us to work with governments

Đó là những gì ta cần để làm việc với các chính phủ

to make sure that we bring more charging to everyone,

để đảm bảo rằng ta mang lại nhiều trạm sạc hơn cho tất cả mọi người,

whether it's rural, urban,

dù đó là nông thôn, thành thị,

wealthy, low-income, we all need chargers.

giàu có, thu nhập thấp, tất cả mọi người đều cần trạm sạc.

And I'm not saying we need one on every corner,

Và tôi không nói rằng chúng tôi sẽ lắp đặt ở mọi nơi,

but we do need many, many more.

nhưng chúng tôi cần nhiều, nhiều hơn nữa.

When we start building out the charging infrastructure, we need lighting.

Khi chúng tôi bắt đầu xây dựng cơ sở hạ tầng trạm sạc, chúng tôi cần ánh sáng.

We need, you know, security, shelter, we need restrooms.

Chúng tôi cần, bạn biết đấy, an ninh, chỗ trú, cần nhà vệ sinh.

We need other amenities

Chúng tôi cần các tiện nghi khác

so that people know where to go, where to charge.

để mọi người biết được nơi để đến, nơi để sạc.

Next comes capacity.

Tiếp đến là công suất.

We have to invest in new facilities and talent.

Chúng ta phải đầu tư vào cơ sở vật chất mới và nhân tài .

Now, that's true for any industry transitioning to greener goals

Hiện tại, điều đó đúng với bất kỳ ngành công nghiệp nào chuyển sang

các mục tiêu và chiến lược xanh hơn.

and strategies.

And we're investing in talent,

Và chúng tôi đang đầu tư vào tài năng,

we're investing in education and training,

chúng tôi đang đầu tư vào giáo dục và đào tạo,

and we're also listening to the communities

và chúng tôi cũng đang lắng nghe cộng đồng

where we live and operate.

nơi chúng tôi sống và làm việc.

MZ: So a young Cynthia Williams, now,

MZ: Vậy là, có một Cynthia Williams trẻ tuổi, ngay lúc này

your counterpart who's studying engineering,

1 bản sao của bạn đang học kỹ thuật,

will she be learning something very different

liệu cô ấy sẽ học được điều gì đó rất khác

nếu cô ấy muốn đến và làm việc

if she wants to go and work in the automotive industry in Detroit?

trong ngành công nghiệp ô tô ở Detroit ?

CW: There will be different options, right.

CW: Sẽ có những lựa chọn khác nhau, đúng chứ

And so, I'm a mechanical engineer by trade,

Và vì vậy, tôi là một kỹ sư cơ khí được đào tạo,

but I think there will be opportunities for electrical engineering,

nhưng tôi nghĩ sẽ có cơ hội cho ngành kỹ thuật điện,

software engineering.

kỹ thuật phần mềm.

And there's even certificates that students can get

Và thậm chí còn có chứng chỉ mà sinh viên có thể nhận được

instead of going through a four-year college.

thay vì học đại học bốn năm.

It's the proper training to get them right, to be dedicated,

Đó là sự đào tạo thích hợp để làm họ hiểu đúng, tận tâm,

to build the vehicles that we need for the future.

để chế tạo những phương tiện cần thiết cho tương lai.

At the end of this year, globally,

Vào cuối năm nay, trên toàn cầu,

we’ll have the ability to produce 600,000 electric vehicles.

chúng tôi sẽ có khả năng sản xuất 600.000 xe điện.

And in 2026, we’ll have a global goal to produce two million electric vehicles.

Và vào năm 2026, chúng tôi sẽ có mục tiêu toàn cầu là sản xuất hai triệu xe điện.

And it just goes up from there.

Và nó sẽ chỉ đi lên từ đó.

MZ: What is this going to look like,

MZ: Sự tăng trưởng này sẽ như thế nào,

this growth for me in the next couple of years, in five years, in 20 years?

đối với tôi, trong vài năm tới

hay trong năm năm, 20 năm tới?

CW: Clean air.

CW: Không khí sạch.

That's what I look at.

Đó là những gì tôi tập trung vào

If you think about when we were, during the pandemic,

Nếu bạn nghĩ về thời điểm chúng ta, trong đại dịch,

when everybody stopped driving and they were at home,

khi mọi người ngừng lái xe và ở nhà,

clear skies and moving to zero tailpipe emission vehicles.

bầu trời quang đãng và các phương tiện xả thải bằng 0

And if you chose an electric vehicle,

Và nếu bạn chọn một chiếc xe điện,

that's you participating

đó là bạn đang tham gia

and you contributing to a better world,

và bạn đóng góp cho một thế giới tốt đẹp hơn,

to a better future.

cho một tương lai tốt đẹp hơn.

We have come a long way.

Chúng ta đã đi một chặng đường dài.

It's so gratifying to see electric vehicles on the road,

Thật vui mừng khi nhìn thấy những chiếc xe điện trên đường,

to move from aspiration to reality.

biến từ khát vọng thành thực tế.

To see plants dedicated to building electric vehicles.

Để thấy các nhà máy được dành riêng để chế tạo xe điện.

We have the technology,

Chúng tôi có công nghệ,

we have the leadership,

chúng ta có khả năng lãnh đạo,

we have the ingenuity to respond to the environmental crisis with courage.

chúng ta có sự khôn ngoan để đối phó

với cuộc khủng hoảng môi trường bằng lòng can đảm

And I'll tell you, as a person who's dedicated my entire career

Và tôi sẽ nói với bạn, với tư cách là một người

đã cống hiến toàn bộ sự nghiệp của mình

to sustainability,

cho sự bền vững,

the road ahead is paved with promise.

con đường phía trước đầy hứa hẹn.

(Applause)

TED-Ed: If you were buying a car in 1899,

TED-Ed: Nếu bạn mua một chiếc xe hơi vào năm 1899,

you would have had three major options to choose from.

bạn sẽ có ba lựa chọn chính

You could buy a steam-powered car,

Bạn có thể mua một chiếc xe chạy bằng hơi nước,

typically relying on gas-powered boilers.

thường dựa vào nồi hơi chạy bằng khí đốt.

These could drive as far as you wanted,

Chúng có thể lái bao xa như bạn muốn

provided you also wanted to lug around extra water to refuel

miễn là bạn cũng mang thêm nước để tiếp nhiên liệu

and didn't mind waiting 30 minutes for your engine to heat up.

và không ngại đợi 30 phút để động cơ nóng lên.

Alternatively, you could buy a car powered by gasoline.

Bên cạnh đó, bạn có thể mua một chiếc xe chạy bằng xăng.

However, the internal combustion engines in these models

Tuy nhiên, các động cơ đốt trong trong trong các sản phẩm này

required dangerous hand cranking to start

đòi hỏi phải quay tay 1 cách nguy hiểm để khởi động

and emitted loud noises and foul smelling exhaust while driving.

và phát ra tiếng động lớn cùng khí thải có mùi hôi khi lái xe.

So your best bet was probably option number three:

Vì vậy, lựa chọn tốt nhất của bạn có lẽ là lựa chọn số ba:

a battery-powered electric vehicle.

một chiếc xe điện chạy bằng pin.

These cars were quick to start, clean and quiet to run,

Những chiếc xe này khởi động nhanh chóng, sạch sẽ và yên tĩnh để chạy,

and if you lived somewhere with access to electricity,

và nếu bạn sống ở nơi nào đó có điện,

easy to refuel overnight.

nơi dễ dàng để tiếp nhiên liệu qua đêm.

If this seems like an easy choice, you're not alone.

Nếu điều này có vẻ là một lựa chọn dễ dàng,

bạn không đơn độc.

By the end of the 19th century,

Đến cuối thế kỷ 19,

nearly 40 percent of American cars were electric.

gần 40% ô tô Mỹ là xe điện.

In cities with early electric systems,

Ở các thành phố có hệ thống điện sớm,

ô tô chạy bằng pin

battery-powered cars were a popular and reliable alternative

là một sự thay thế phổ biến và đáng tin cậy

to their occasionally explosive competitors.

cho các đối thủ cạnh tranh đôi khi gây cháy nổ của chúng.

But electric vehicles had one major problem.

Nhưng xe điện có một vấn đề lớn.

Batteries.

Pin.

MZ: Flash forward to the present

MZ: Nháy nhanh về hiện tại

and batteries are still on everyone's mind.

và pin vẫn còn trong tâm trí của mọi người.

So I visited Mujeeb Ijaz,

Vì vậy, tôi đã đến thăm Mujeeb Ijaz,

the founder of the energy storage company One,

người sáng lập công ty lưu trữ năng lượng One,

who also happens to be an electric vehicle history buff.

và cũng là một người đam mê lịch sử xe điện.

Mujeeb Ijaz: So this is a 1922 Detroit Electric.

Mujeeb Ijaz: Đây là một chiếc xe điện hiệu Detroit năm 1922.

MZ: OK, so 100-year-old vehicle.

MZ: OK, đây là chiếc xe 100 năm tuổi.

MI: That's right, electric vehicle.

MI: Đúng vậy, xe điện.

And then this was Walter Baker.

Và sau đó là Walter Baker.

He developed the Baker Electric.

Ông đã phát triển Baker Electric.

And he made the range run 201 miles on a single charge.

Và ông đã thực hiện hành trình 201 dặm chỉ với một lần sạc.

He also felt strongly that you should be able to wear your top hat, you know,

Ông ấy cũng kiên quyết cảm nhận

rằng bạn nên đội theo chiếc mũ của mình,

so he has a taller carriage.

vậy nên ông ấy có một chiếc xe cao hơn.

These had lead acid batteries to begin with.

Lúc bắt đầu, chúng được vận hành bằng pin axit

And then Thomas Edison introduced the nickel-iron battery.

Và sau đó Thomas Edison giới thiệu pin niken-sắt.

So this is the battery compartment, one of the battery compartments.

Đây là ngăn chứa pin, một trong những ngăn chứa pin.

And this is where you would charge.

Và đây là nơi bạn sẽ cắm sạc.

MZ: Right there?

MZ: Ngay đó?

MI: And we're building on what these original pioneers did.

MI: Và chúng tôi đang xây dựng dựa trên

những gì mà các nhà tiên phong đã làm

And I think it's important to not think about us starting from scratch now.

Và tôi nghĩ quan trọng là đừng nghĩ rằng ta đang bắt đầu từ vạch xuất phát

But go backwards,

Nhưng hãy lùi lại,

nghĩ về cách họ giải quyết vấn đề,

think about how they solved the problem,

what disrupted their ability to advance this to the market,

điều gì đã làm gián đoạn khả năng đưa sản phẩm này ra thị trường của họ,

and then pick those problems up and make sure we don't get stuck again.

và sau đó tìm ra những vấn đề đó

và đảm bảo ta không bị mắc sai lầm lần nữa.

MZ: So we've been here before,

MZ: Vậy chúng ta đã đến được đây trước đó,

a moment when electric vehicles could have taken off but didn't.

khoảnh khắc mà xe điện có thể phát triển nhưng không.

So what do we need to do differently this time?

Vậy lần này chúng ta cần phải làm gì khác đi?

MI: Electric vehicles were able to deal with mobility in urban areas,

MI: Xe điện đủ khả năng di chuyển ở các khu vực đô thị,

but there were charging deserts

nhưng có những nơi hoang vắng trạm sạc,

where rural driving resulted in no way to get back

nơi lái xe ở nông thôn không có cách nào để quay lại

because you couldn't find electric charging everywhere.

vì bạn không thể tìm thấy trạm sạc điện ở bất kì đâu.

And that was a problem.

Và đó là một vấn đề.

MZ: And that's what people are worried about right now.

MZ: Và đó là điều mà mọi người đang lo lắng hiện nay

We're at the same thing.

Chúng ta đang gặp cùng 1 vấn đề

We're worried about range, we're worried about accessibility.

Chúng ta lo lắng về phạm vi, về khả năng tiếp cận.

All of the things are the same.

Tất cả mọi vấn đề đều giống nhau.

But the key difference being that we now know

Nhưng sự khác biệt chính đó là bây giờ ta biết rằng

that our planet can't keep going like this.

hành tinh của mình không thể tiếp tục như vậy.

MI: That's right.

MI: Đúng vậy.

Had the vision of the Model T assembly line

Nếu tầm nhìn về dây chuyền lắp ráp Model T

and mass manufacturing been applied to electric car,

và sản xuất hàng loạt được áp dụng cho xe điện,

the electric car would have also dropped in price,

xe điện cũng sẽ được hạ giá,

but range and charging deserts would have still been the obstruction.

nhưng phạm vi hoạt động và thiếu vắng trạm sạc vẫn sẽ là trở ngại.

MZ: OK.

MZ: OK

We didn't have the technology, but we do now.

Ta từng không có công nghệ, nhưng bây giờ đã đã có

MI: We do now.

MI: Ta bắt đầu từ bây giờ.

MZ: In the US, there hasn’t been a mass move to electric vehicles ... yet.

MZ: Ở Mỹ, sự chuyển đổi hàng loạt sang xe điện... vẫn chưa bắt đầu

Mujeeb's company is one of many who want to change that by building batteries

Công ty của Mujeeb là một trong nhiều công ty muốn thay đổi

điều đó bằng cách chế tạo pin

that give drivers longer range.

cho phép lái xe với phạm vi dài hơn.

And these batteries aren't just for cars.

Và những cục pin này không chỉ dành cho xe hơi.

MI: So we produce battery packs for transportation,

MI: Chúng tôi sản xuất các gói pin cho giao thông,

but we've also started developing

nhưng chúng tôi cũng đã bắt đầu phát triển

the same battery products into grid batteries.

các sản phẩm pin tương tự thành pin lưới.

So micro-grids are those technologies that combine solar and storage

Mạng lưới điện siêu nhỏ là loại công nghệ kết hợp năng lượng mặt trời và lưu trữ

and replace a coal plant or a natural gas plant

và thay thế một nhà máy than hoặc một nhà máy khí đốt tự nhiên

for generating electricity.

để tạo ra điện.

So buildings and industry

Vậy nên, các tòa nhà và ngành công nghiệp

and transportation all working together.

và giao thông vận tải đều hoạt động cùng nhau.

And that's an exciting future, is all these industries working together,

Và đó là một tương lai thú vị,

tất cả các ngành công nghiệp này cùng hợp tác,

that makes me more confident

điều đó khiến tôi tự tin hơn

that we're at the time in history where this transition will take place.

rằng ta đang ở thời điểm lịch sử

mà quá trình chuyển đổi này sẽ diễn ra.

MZ: How many years till we get to that?

Bao nhiêu năm nữa ta sẽ đạt được điều đó?

MI: I think it's within 10 years.

MI: Tôi nghĩ là trong vòng 10 năm

MZ: No way, 10 years?

MZ: Không đời nào, 10 năm ?

MI: We're in a place where that transition is going to be much more visible,

MI: Ta đang ở nơi mà quá trình chuyển đổi đó

sẽ trở nên rõ ràng hơn nhiều,

and then we just need technologies to drive it up to the mass markets.

và sau đó ta chỉ cần các công nghệ để đưa nó ra thị trường đại chúng.

MZ: I am so excited.

MZ: Tôi rất phấn khích.

Like, genuinely so excited.

kiểu, vô cùng phấn khích.

Everyone everywhere driving electric sounds great,

Mọi người ở khắp mọi nơi đều lái xe điện nghe có vẻ tuyệt vời,

but that also means that the power to charge all those vehicles

nhưng điều đó cũng có nghĩa là năng lượng để sạc tất cả những chiếc xe đó

needs to be green.

cũng cần phải xanh.

And that brings us to the energy sector,

Và điều đó đưa chúng ta đến lĩnh vực năng lượng,

which is also changing at an incredible pace,

nơi cũng đang thay đổi với tốc độ đáng kinh ngạc,

even though renewable energy has been years in the making.

mặc dù năng lượng tái tạo đã được sử dụng trong nhiều năm

[Chương 3: Năng lượng tái tạo]

[Chapter 3: Renewables]

TED-Ed: In the spring of 1954, the press excitedly gathered

TED-Ed: Vào mùa xuân năm 1954, báo chí đã hào hứng

around Bell Laboratories’ latest invention:

tập trung xung quanh phát minh mới nhất của Phòng thí nghiệm Bell:

a silicon-based solar cell that could efficiently convert

một tấm pin mặt trời dựa trên silicon

có thể chuyển đổi năng lượng mặt trời thành dòng điện một cách hiệu quả.

the sun's energy into electrical current.

The creation was celebrated as the dawn of a new era,

Sự sáng tạo được tôn vinh như bình minh của một kỷ nguyên mới,

as reporters touted

khi các phóng viên chào hàng

that civilization would soon run on the sun's limitless energy.

rằng nền văn minh sẽ sớm chạy bằng năng lượng vô hạn của mặt trời.

But the dream had a catch.

Nhưng giấc mơ đã có một cái bẫy.

As this first commercially sold solar cell cost around 300 dollars per watt,

Vì loại pin mặt trời thương mại đầu tiên này

có giá khoảng 300 đô mỗi watt,

meaning at its current rate it would cost well over a million dollars

có nghĩa là với mức giá hiện tại, sẽ phải tốn hơn một triệu đô la

to buy a unit large enough to power a single home.

để mua một khối lượng đủ lớn để cấp điện cho một ngôi nhà.

But today, in many countries,

Nhưng ngày nay, ở nhiều quốc gia,

solar is the cheapest form of energy to produce,

năng lượng mặt trời là dạng năng lượng rẻ nhất để sản xuất,

surpassing fossil fuel alternatives like coal and natural gas.

vượt qua các loại nhiên liệu hóa thạch thay thế

như than đá và khí đốt tự nhiên.

Millions of homes are equipped with rooftop solar,

Hàng triệu ngôi nhà được trang bị năng lượng mặt trời trên mái,

with most units paying for themselves in their first seven to 12 years

với hầu hết các căn hộ tự cung tự cấp trong bảy đến 12 năm đầu tiên

and then generating further savings.

và sau đó tạo ra nhiều [điện] hơn để tiết kiệm

So how did solar become so affordable?

Vậy làm thế nào mà năng lượng mặt trời trở nên vừa túi tiền như vậy ?

Một bước ngoặt trong lịch sử giá năng lượng mặt trời

A turning point in solar's price history

occurred on the floor of Germany's parliament,

xảy ra trên sàn của Quốc hội Đức,

where in 2000, Hermann Scheer introduced the Renewable Energy Sources Act.

vào năm 2000, Hermann Scheer đưa ra Đạo luật Nguồn Năng lượng Tái Tạo.

This legislation laid out a vision for the country's energy future

Luật này đặt ra tầm nhìn cho tương lai năng lượng của đất nước

in solar and wind.

về năng lượng mặt trời và gió.

It incentivized citizens to personally invest in rooftop solar panels

Luật khuyến khích người dân đầu tư cá nhân vào các tấm pin mặt trời trên mái nhà

by guaranteeing payment to homeowners for the renewable energy they generated

bằng cách đảm bảo thanh toán cho chủ nhà cho năng lượng tái tạo mà họ tạo ra

and sold to the grid.

và bán cho lưới điện.

The pay rate for this electricity was highly subsidized,

Tỷ lệ trả cho loại điện này được trợ cấp cao,

at times reaching four times the market price.

đôi khi đạt gấp bốn lần giá thị trường.

Several other countries soon followed Germany's example,

Một số quốc gia khác sớm noi gương của Đức,

implementing similar policies and incentives

thực hiện các chính sách và khuyến khích tương tự

to drive their country's solar use.

để thúc đẩy việc sử dụng năng lượng mặt trời ở đất nước họ.

This created unprecedented demand for solar panels worldwide.

Điều này tạo ra nhu cầu chưa từng có

đối với các tấm pin mặt trời trên toàn thế giới.

Manufacturers were able to scale up production

Các nhà sản xuất đã có thể mở rộng quy mô sản xuất

and innovate in ways that cut costs.

và đổi mới theo hướng giúp cắt giảm chi phí.

As a result, solar panel prices dropped while efficiency grew.

Kết quả là, giá tấm pin mặt trời giảm trong khi hiệu quả tăng lên.

HD: Chúng tôi thấy việc giảm chi phí trong các công nghệ năng lượng mặt trời

HD: We see the cost reduction in solar

and other renewable energy technologies has been so steep,

và các loại năng lượng tái tạo khác trở nên cực kì nhanh

but a lot of it is because of the enabling regulatory and policy environments

nhưng phần lớn là do môi trường chính sách và quy định

created in places like the European Union and the US.

được tạo ra ở những nơi như Liên minh châu Âu và Mỹ.

Akil Callender: We cannot divert catastrophic climate change

Chúng ta không thể chuyển hướng biến đổi khí hậu thảm khốc

without addressing emissions

mà không giải quyết vấn đề khí thải

coming from our energy systems.

đến từ các hệ thống năng lượng của chúng ta.

Currently, emissions from the energy system

Hiện nay, lượng khí thải từ hệ thống năng lượng

account for around two thirds of global greenhouse gas emissions.

chiếm khoảng 2/3 tổng lượng khí thải nhà kính toàn cầu.

So the good news is, yes, we are seeing tremendous progress

Vậy tin tốt là, vâng, chúng ta đang chứng kiến những tiến bộ to lớn

across the globe in renewable energy.

trên toàn cầu về năng lượng tái tạo.

It's rolling out faster than ever before.

Nó đang phát triển nhanh hơn bao giờ hết.

Luisa Neubauer: The brilliant thing about energy supply in the world

Điều tuyệt vời về việc cung cấp năng lượng trên thế giới

là chúng ta có các lựa chọn thay thế.

is that we have alternatives.

So we don't need fossil fuels

Vậy nên ta không cần nhiên liệu hóa thạch

to provide safe and equitable access to energy systems.

để cung cấp khả năng tiếp cận an toàn và công bằng vào các hệ thống năng lượng.

Ramón Méndez Galain: Almost 90 percent of the total new installed capacity

Gần 90 phần trăm tổng công suất lắp đặt mới

all over the world is just renewable.

trên toàn thế giới là năng lượng tái tạo.

This is a tremendous change.

Đây là một sự thay đổi mạnh mẽ.

AC: There's more finance than ever before going into clean energy.

AC: Có nhiều vốn hơn bao giờ hết cho năng lượng sạch.

In many countries, it is the largest contributor to their electricity system

Ở nhiều quốc gia, lần đầu tiên đây là nguồn đóng góp lớp nhất

for the first time ever.

cho hệ thống điện của họ

KB: And also because China is the leading manufacturing nation in the world,

KB: Và cũng bởi vì Trung Quốc là quốc gia sản xuất hàng đầu trên thế giới,

change is happening there much faster.

thay đổi đang diễn ra ở đó nhanh hơn nhiều

And those innovations are then spreading around the world.

Và những đổi mới đó bắt đầu lan ra khắp thế giới

Hongquiao Liu: China's coal demand might not have peaked,

Nhu cầu than của Trung Quốc có thể chưa đạt đỉnh,

and China will continue to consume quite a lot of coal in the next few years.

và Trung Quốc sẽ tiếp tục tiêu thụ khá nhiều than trong vài năm tới.

But the decarbonization is happening.

Nhưng quá trình khử cacbon đang diễn ra.

It's happening faster than anyone has expected,

Nó đang diễn ra nhanh hơn mong đợi của bất kỳ ai

and China is adding an astonishing amount of wind and solar

và Trung Quốc đang bổ sung một phần năng lượng gió và mặt trời đáng kinh ngạc

to its grid every year.

vào lưới điện của mình mỗi năm.

Eduarda Zoghbi: I think one of the biggest obstacles today

Tôi nghĩ một trong những trở ngại lớn nhất hiện nay

are natural resources,

là tài nguyên thiên nhiên,

in the sense that we're talking more and more about critical minerals

theo nghĩa là chúng ta đang nói ngày càng nhiều về các khoáng sản quan trọng

and the role that they have.

và vai trò của chúng.

And batteries are demanding a lot of critical minerals

Và pin yêu cầu rất nhiều khoáng chất quan trọng

that are present in most of the developing countries.

có mặt ở hầu hết các nước đang phát triển.

So I think that even though costs are decreasing,

Vì vậy, tôi nghĩ rằng mặc dù chi phí đang giảm,

we have to be more and more creative when it comes to recycling the batteries.

chúng ta phải ngày càng sáng tạo hơn về việc tái chế pin.

We also have to think of how they're impacting local communities.

Ta cũng phải cân nhắc về việc chúng đang tác động

đến cộng đồng địa phương như thế nào.

KB: So to give you the numbers, we extract, at the moment,

Để cung cấp cho bạn những con số, hiện ta đang khai thác

15,000 million tons of fossil fuels every year.

15.000 triệu tấn nhiên liệu hóa thạch mỗi năm.

The International Energy Agency says that we will need about 43 million tons

Cơ quan Năng lượng Quốc tế nói rằng chúng ta sẽ cần khoảng 43 triệu tấn

of critical materials

vật liệu quan trọng

in order to build out the clean energy economy.

để xây dựng nền kinh tế năng lượng sạch.

So that’s 300 times less stuff that is required.

Tức là ta đang có ít hơn 300 lần so với lượng yêu cầu

It's worth saying that the impact

Điều đáng nói là tác động

of extracting 300 times less stuff upon nature

đối với thiên nhiên của việc khai thác ít hơn 300 lần

is dramatically lower.

thấp hơn đáng kể.

And I know that it's often argued

Và tôi biết rằng người ta thường lập luận

that the renewable economy may be damaging for nature.

rằng nền kinh tế tái tạo có thể gây hại cho thiên nhiên.

Again, this is a completely false statement.

Một lần nữa, đây là một phát biểu sai hoàn toàn

It's in fact, our only chance of reducing the pressure upon our natural resources,

Trên thực tế, đây là cơ hội duy nhất để giảm áp lực lên tài nguyên thiên nhiên

because there's far less of it.

Do chúng còn rất ít

MZ: Of course, transitioning to using clean energy, upending industries,

Tất nhiên, việc chuyển đổi sang sử dụng năng lượng sạch

làm đảo lộn các ngành công nghiệp,

it has to happen across the world, not just here in the US.

điều đó phải xảy ra trên toàn thế giới, không chỉ ở Mỹ.

And it can be hard to even imagine what life will be like.

Và thật khó để tưởng tượng cuộc sống sẽ trở nên như thế nào.

But carbon scientist and futurist Julio Friedmann can help us.

Nhưng nhà khoa học carbon và tương lai học Julio Friedmann có thể giúp ta.

Julio Friedmann: I think we need a compelling vision of the future

Tôi nghĩ rằng chúng ta cần một tầm nhìn thuyết phục về tương lai

that gets people excited about the energy transition

mà khiến mọi người hào hứng về quá trình chuyển đổi năng lượng

and solving climate change.

và giải quyết biến đổi khí hậu.

Right now, it's like we're at a restaurant

Lúc này, ta như đang ở trong một nhà hàng

and there's two options: burnt toast, unflavored oatmeal.

và có hai lựa chọn: bánh mì cháy, yến mạch nhạt nhẽo

And people are not excited about either, right?

Và mọi người không thích thú món nào cả, đúng chứ?

The burnt toast option for me is what I call the big switch.

Lựa chọn bánh mì cháy là thứ mà tôi gọi là biến đổi lớn.

Everything's the same, it's just clean,

Mọi thứ đều giống nhau, đều sạch sẽ

but it costs a lot of money and it's super hard to do.

nhưng sẽ tốn rất nhiều tiền và siêu khó để làm.

The other vision is kind of like, “Thou shalt not.”

Viễn cảnh khác sẽ như là ” Đừng nên vậy ”

That vision is a narrower sort of, “eat your peas,” hair shirt

Tầm nhìn đó là một góc nhìn kiểu ” đắng trước ngọt sau”

kind of vision of the future.

hạn hẹp về tương lai.

And a lot of people don't want that either.

Và rất nhiều người cũng không muốn điều đó.

And there's nothing in the physics, chemistry or biology

Và không có thứ gì trong vật lý, hóa học hay sinh học

that says we can't have a super interesting, exciting,

nói rằng ta không thể có một thế giới siêu thú vị, sôi động

vibrant world.

đầy sức sống.

And that is compelling in a way that we have not heard yet.

Và điều đó thật hấp dẫn theo cách mà chúng ta chưa nghe thấy.

MZ: Help me out here, what does that even look like?

MZ: Giải thích giúp tôi, điều đó sẽ như thế nào?

JF: So, for lack of a better word, like, I like the Marvel cinematic universe.

Nó sẽ như, vì không biết từ nào hay hơn, tôi sẽ nói là vũ trụ điện ảnh Marvel.

MZ: OK, I'll go with you.

MZ: OK, tôi hiểu

JF: So a place like Wakanda, right?

JF: Vậy có một nơi như Wakanda, đúng chứ?

It's got flying cars, it's got maglev trains,

Nơi có những chiếc ô tô bay, có những chuyến tàu đệm từ,

and it's a totally fabulous place to live.

và đó là một nơi cực kì tuyệt vời để sống.

Like, they've got lots of food.

Kiểu, họ có rất nhiều thức ăn.

That is built on abundant, sustainable, cheap energy.

Nó được xây dựng trên nguồn năng lượng dồi dào, bền vững, rẻ tiền.

MZ: OK, so like, we're not Wakanda, we're not in the Marvel universe.

MZ: OK, chúng ta không phải Wakanda, chúng ta không ở trong vũ trụ Marvel.

This is real life, sort of.

Đây là cuộc sống thực, kiểu như vậy.

Làm thế nào để ta làm cho điều này trở nên khả thi?

How do we make this possible?

JF: So what can you actually do here on Earth,

JF: Điều mà bạn có thể thực sự làm ở đây, trên Trái Đất này

constrained by economics and engineering and all the rest of it, right?

bị hạn chế bởi kinh tế và kĩ thuật, và nhiều thứ khác, đúng không ?

And the answer is we can do an incredible amount.

Và câu trả lời là ta có thể hành động một lượng đáng kinh ngạc.

Abundant, available where you want it, when you want it.

Dồi dào, có sẵn ở nơi bạn muốn, khi bạn muốn.

Everybody should have energy,

Mọi người nên có năng lượng,

including the three billion people who use less electricity

bao gồm cả ba tỷ người đang sử dụng ít điện

than my refrigerator uses.

hơn cả tủ lạnh của tôi.

Well, the good news is, every day, the Earth receives 163,000 terawatts

Chà, tin tốt là, mỗi ngày, Trái đất nhận được 163.000 terawatt

of energy from the sun.

năng lượng từ mặt trời.

About half of that bounces back to space,

Khoảng một nửa số đó phản hồi lại vào không gian,

but about 80,000 terawatts arrive at the Earth

nhưng khoảng 80.000 terawatt đến Trái đất

in a form we can use.

dưới hình thức mà ta có thể sử dụng.

For reference, today, the world uses about 26 terawatts of energy,

Để tham khảo, ngày nay, thế giới sử dụng khoảng 26 terawatt năng lượng,

and we got more than solar and wind.

và ta còn có nhiều thứ hơn năng lượng mặt trời và gió.

We have geothermal, we have hydro, we have nuclear.

Ta có địa nhiệt, ta có thủy điện, ta có hạt nhân.

There’s other kinds of clean energies.

Có những loại năng lượng sạch khác.

And some of the best resources are, in fact, in the Global South.

Và một số tài nguyên tốt nhất trên thực tế là ở Nam Bán Cầu

These places are not simply future climate victims.

Những nơi này không chỉ đơn giản là nạn nhân khí hậu tương lai.

These places are latent energy superpowers.

Những nơi này hàm chứa siêu năng lượng tiềm ẩn.

My favorite example of this is Chile.

Ví dụ yêu thích của tôi về điều này là Chile.

Almost eight years ago now their government said,

Gần tám năm trước, chính phủ của họ nói rằng,

wait a second, we can make the cheapest green electricity on Earth.

đợi đã, ta có thể tạo ra điện xanh rẻ nhất trên Trái đất.

Ta có thủy điện, Ta có năng lượng mặt trời,

We have hydropower, we have solar power,

we have wind power and the best resources anywhere in the world.

Ta có năng lượng gió

và các nguồn tài nguyên tốt nhất bất kì đâu trên thế giới

So let's start by making a lot of green electricity.

Vậy hãy bắt đầu bằng cách tạo ra nhiều điện xanh.

And then they said, because of that,

Và sau đó họ nói, do đó,

we can also make green hydrogen cheaper than anywhere else.

ta cũng có thể tạo ra khí hydro xanh rẻ hơn bất cứ nơi nào khác.

And then Japan was like, hello, we want your green hydrogen.

Và sau đó Nhật Bản nói rằng, xin chào, chúng tôi muốn hydro xanh của bạn.

Can you ship it to us?

Liệu bạn có thể gửi nó cho chúng tôi ?

MZ: Is that possible?

Điều đó có thể không?

JF: Totally.

Hoàn toàn được

And Japan is like, we will also give you money to pay for these projects.

Và Nhật Bản nói rằng,

chúng tôi cũng sẽ cho bạn tiền sử dụng cho các dự án này.

We'll loan you money to pay for these projects.

Chúng tôi sẽ cho bạn vay tiền cho các dự án này.

Could you please use Japanese technology?

Bạn có thể sử dụng công nghệ Nhật Bản chứ?

So they're using Japanese turbines, electrolyzers,

Vậy là họ sử dụng tuabin Nhật Bản, máy điện phân,

they're using Japanese ships to haul the ammonia around.

họ sử dụng tàu Nhật để chuyển amoniac đi khắp nơi.

So Japan gets rich on this,

Vậy là Nhật Bản trở nên giàu có nhờ điều này,

Chile gets rich on this.

Chile trở nên giàu có nhờ điều này.

MZ: Win-win.

Đôi bên cùng có lợi

JF: Totally win-win.

JF: Hoàn toàn đúng

MZ: Win-win-win, planet, too.

Đôi bên cùng thắng, hành tinh cũng vậy.

JF: And that model, other countries are looking at that, going,

Và các quốc gia khác cũng đang cân nhắc về mô hình này,

I want some of that.

tôi muốn một phần trong đó.

And that's why I like this vision of abundance.

Và đó là lý do tôi thích tầm nhìn về sự phong phú này

15 years ago, solar was the most expensive power.

15 năm trước, năng lượng mặt trời là nguồn điện đắt nhất.

Now it is the cheapest form of electricity, right?

Bây giờ nó là loại điện rẻ nhất, đúng không?

Which is astonishing, it's totally amazing.

Điều đó thật đáng kinh ngạc, cực kì tuyệt vời.

And a whole bunch of people are like, now we're done.

Và nhiều người cho rằng, bây giờ ta đã ổn rồi

And I'm like, no, we can do that with everything.

Và tôi nghĩ, không, ta có thể làm điều đó với mọi thứ.

We can do that with wind.

Ta có thể làm điều đó với gió.

We can do that with nuclear, we can do that with geothermal.

Ta có thể làm điều đó với hạt nhân, Ta có thể làm điều đó với địa nhiệt.

But these projects take time, money and people.

Nhưng những dự án này cần thời gian, tiền bạc và con người.

We need to develop the human capital

Chúng ta cần phát triển nguồn nhân lực

as part of these investment projects for decades.

như một phần của các dự án đầu tư này trong nhiều thập kỷ.

And innovation,

Và đổi mới,

we need much more energy in many places, much cheaper.

chúng ta cần nhiều năng lượng hơn ở nhiều nơi, rẻ hơn.

That's an innovation agenda.

Đó là một nghị trình của sự đổi mới.

For solar, that was the United States, Germany, China

Với năng lượng mặt trời, đó là Hoa Kỳ, Đức, Trung Quốc

and others acting together.

và các nước khác đã cùng hành động.

Well, if that's the recipe, we can do that again.

Chà, nếu đó là công thức, ta có thể làm điều đó một lần nữa.

We're already doing it with electric vehicles and clean hydrogen production.

Ta đã làm điều đó với xe điện và sản xuất hydro sạch.

Ta chắc chắn có thể làm điều đó bằng cách biến điện thành nhiên liệu.

We can certainly do it by turning electricity into fuels.

MZ: It sounds like the climate discussion needs to be kind of like improv,

MZ: Có vẻ như cuộc thảo luận về khí hậu cần phải giống như sự ứng biến,

that it's a "yes and" sort of thing.

đó là một kiểu “có và”

JF: I'm so glad you said that.

JF: Tôi rất vui vì bạn đã nói điều đó.

So many people don't understand my love of improv comedy.

Rất nhiều người không hiểu tình yêu của tôi đối với kịch ngẫu hứng.

Yes, it is a “yes and” circumstance.

Vâng, đó là một tình huống “có và”.

Because mostly it is about room for agreement.

Bởi vì chủ yếu là về khả năng đồng thuận

Where do you find the point where everybody is like,

Bạn tìm đâu ra điểm mà mọi người đều kiểu,

liệu tôi có thể đồng ý về điều đó?

I can agree on that?

One of the things I love about the infrastructure bill,

Một trong những điều tôi yêu thích ở dự luật cơ sở hạ tầng,

one of the things I love about the Inflation Reduction Act,

một trong những điều tôi yêu thích ở Đạo luật Giảm Lạm phát,

neither of them had the word climate in it.

không đâu trong tên chúng có từ khí hậu trong đó.

They were both massive climate bills, right?

Chúng đều là những hóa đơn khí hậu khổng lồ, nhỉ?

That was a way to get everybody on the same page.

Đó là một cách để khiến mọi người đều bình đẳng

Nationwide, they basically tripled the clean energy research budget.

Về cơ bản, cả nước đã nhân gấp ba lần

mức ngân sách giành cho năng lượng sạch

That's a good start.

Đó là một khởi đầu tốt.

But that made it all of one percent of GDP.

Nhưng việc đó mới chiếm 1% GDP.

And for comparison, we spend twice that on pharmaceuticals.

Và để so sánh, ta chi gấp đôi số tiền đó cho dược phẩm.

Vì vậy, tôi nghĩ sẽ công bằng khi nói rằng ta nên phát triển

So I think it's fair to say we should get going.

We should spend a lot more money.

Chúng ta nên chi nhiều tiền hơn.

We've done stuff like this before.

Ta đã làm những việc như vậy trước đây.

We've done World War II, we've done the Marshall Plan,

Ta thực hiện ở thế Chiến Thứ 2 và kế hoạch Marshall.

Ta thực hiện khi bay vào không gian

like, we’ve done the space shot,

like we actually know how to move really quickly as a nation.

ta thực sự biết cách để tiến triển nhanh chóng như 1 quốc gia

We did this for COVID.

Ta đã làm được lúc COVID

Collective action,

Hành động tập thể

building together is what makes the difficult possible

cùng nhau xây dựng là điều khiến khó khăn trở nên khả thi

and nourishes the soul through mission and purpose.

và nuôi dưỡng tâm hồn thông qua sứ mệnh và mục đích.

We know what to do and we can act,

Ta biết phải làm gì và ta có thể hành động,

not out of anger or fear,

không phải vì giận dữ hay sợ hãi,

but out of generosity and common purpose,

mà vì sự hào phóng và mục đích chung,

bringing aspiration and humility together.

mang khát vọng và sự khiêm nhường đến với nhau.

We're going to build a thriving, vibrant,

Ta sẽ xây dựng một thế giới thịnh vượng, sôi động, đầy tiềm năng

exciting world full of potential

that's going to be built on the back of infrastructure,

nơi sẽ được xây dựng dựa trên cơ sở hạ tầng, đổi mới và đầu tư

innovation and investment

that will harness the abundant, sustainable, cheap energy

từ đó giúp khai thác nguồn năng lượng rẻ, dồi dào, bền vững

vốn là nguồn tài nguyên của hành tinh chúng ta

that is our planet's endowment.

Thank you.

Cảm ơn bạn. (Tiếng vỗ tay)

(Applause)

[Chapter 4: A Just Transition]

[Chương 4: Sự chuyển đổi công bằng]

FD: There is a high risk that when those exponential kick in,

FD: Có một nguy cơ cao là khi những thay đổi cấp số nhân bắt đầu

we see businesses running after those opportunities.

Ta sẽ thấy các doanh nghiệp chạy theo những cơ hội đó.

But then the distribution of the benefits being very unequal.

Nhưng sau đó việc phân phối lợi ích trở nên bất bình đẳng.

EZ: Many people like discussing the importance

EZ: Nhiều người thích nói về tầm quan trọng

of the just energy transition.

của quá trình chuyển đổi năng lượng công bằng.

And a lot of people don't understand what justice really means.

Và nhiều người không hiểu công bằng thực sự nghĩa là gì

If we are to reach a revolution,

Nếu ta muốn đạt được một cuộc cách mạng,

a renewable energy future has to be inclusive.

một tương lai năng lượng tái tạo phải được bao gồm

AC: We have this push

AC: Chúng ta có sự thúc đẩy

for what we're calling a just and equitable energy transition.

cho cái mà ta gọi là chuyển đổi năng lượng công bằng và hợp lý

We need to make sure that we are not exacerbating inequality,

Ta cần đảm bảo rằng ta không gia tăng thêm sự bất bình đẳng,

but rather we are ensuring that that gap is closed

mà thay vào đó ta đang chắc chắn rằng khoảng cách đó được thu hẹp

and that the groups that have been historically marginalized

và rằng các nhóm đã bị gạt ra ngoài lề trong lịch sử

are not once again being marginalized in a new way.

sẽ không một lần nữa bị gạt ra ngoài lề theo một cách mới.

NT: Most of emissions come from wealthy, energy-guzzling citizens,

NT: Hầu hết khí thải đến từ nhóm công dân giàu có, ngốn năng lượng,

but a lot of the economic benefit

nhưng rất nhiều lợi ích kinh tế

and human development benefit will come

và lợi ích phát triển nhân loại sẽ không xuất phát từ

not from decarbonizing high-carbon lives and lifestyles,

việc khử cac bon khỏi đời sống và lối sống các bon cao,

but from providing clean,

mà từ việc cung cấp

năng lượng sạch, được phân bổ, công cụ

distributed energy and tools

and solutions to those who don't have access to any of them.

và giải pháp cho những người không thể tiếp cận bất kỳ thứ gì trong đó

LN: When we speak of countries in need of economic development,

LN: Khi ta nói về các quốc gia cần phát triển kinh tế,

ta chủ yếu nói đến các quốc gia bị ảnh hưởng nặng nề nhất

we mostly speak of countries that are hit by the climate crisis

bởi cuộc khủng hoảng khí hậu hiện tại

the hardest right now.

It should be the biggest wish and job and task

Đó phải là mong muốn, công việc và nhiệm vụ lớn nhất

for all those countries who have burned so much fossil fuel already

đối với tất cả các quốc gia mà đã đốt quá nhiều nhiên liệu hóa thạch

to support any other country in the so-called Global South,

để hỗ trợ những quốc gia thuộc cái gọi là Nam Bán cầu,

to get an economy running without fossil fuels,

để có được một nền kinh tế không dựa trên nhiên liệu hóa thạch,

to not repeat all the mistakes that we have made.

không lặp lại tất cả những sai lầm mà ta đã mắc phải.

HD: To ensure that the solar revolution that has been seen around the world

HD : Đảm bảo rằng cuộc cách mạng mặt trời diễn ra trên khắp thế giới

comes to places like Africa,

đến được những nơi như Châu Phi,

we need to be really conscious that the history and the lived experience

ta cần thực sự ý thức rằng lịch sử và kinh nghiệm sống

when it comes to energy is very different for poor countries.

khi nói đến năng lượng là rất khác biệt đối với các nước nghèo.

Rebekah Shirley: We love to remind Global South communities,

Chúng tôi muốn nhắc nhở các cộng đồng Nam Bán cầu,

especially Africa,

đặc biệt là châu Phi,

about the vast renewable energy potential that they have, which is true.

về tiềm năng năng lượng tái tạo rộng lớn mà họ có, đó là sự thật.

But the finance flows to deliver on that potential remain very scarce.

Nhưng các dòng tài chính để phát huy tiềm năng đó vẫn rất khan hiếm.

Africa, despite being 90 percent of those across the entire globe

Châu Phi, mặc dù thuộc tốp 90% quốc gia trên toàn cầu

that still do not have access to electricity

vẫn chưa được tiếp cận với điện

and being 17 percent of the global population,

và chiếm 17% dân số toàn cầu,

we're actually two percent of international finance.

chúng tôi thực ra chỉ chiếm 2% tài trợ quốc tế.

Money doesn't actually flow to these spaces naturally,

Tiền không thực sự chảy vào những khu vực này một cách tự nhiên,

and we need to do a lot of work to get global finance to these spaces.

và ta cần phải làm rất nhiều việc để đưa nguồn tài trợ toàn cầu đến khu vực này

MZ: A world of abundant clean energy for everyone.

MZ: Một thế giới năng lượng sạch dồi dào cho tất cả mọi người.

That is the goal.

Đó là mục tiêu.

But what about in the short term?

Nhưng trong ngắn hạn thì sao?

Take Detroit.

Hãy xem Detroit

This once-wealthy city has been through some seriously hard times.

Thành phố giàu có một thời này đã trải qua một số thời kỳ khó khăn nghiêm trọng.

How is it rebuilding itself

Làm thế nào nó tự tái thiết

so that everyone here can thrive

để mọi người ở đây có thể phát triển

while dealing with extreme heat, flooding,

trong lúc đối phó với nhiệt độ khắc nghiệt, lũ lụt

and other climate problems?

và các vấn đề khí hậu khác?

Anika Goss is looking to Detroit's past to plan its future.

Anika Goss đang nhìn vào quá khứ của Detroit

để lên kế hoạch cho tương lai của thành phố.

AG: I am a third-generation Detroiter.

AG: Tôi là một người Detroit thế hệ thứ ba.

My grandmother moved to Detroit in 1936

Bà tôi chuyển đến Detroit vào năm 1936

during the Great Migration

trong cuộc Đại di cư

and brought all of her southern ways with her.

và mang theo tất cả phong cách miền nam của mình.

She owned a home

Bà sở hữu một ngôi nhà

and knew that home ownership would create wealth

và biết rằng sở hữu nhà sẽ tạo ra sự giàu có

and opportunity for her growing family.

và cơ hội cho gia đình đang phát triển của mình

Up until the late 1950s,

Cho đến cuối những năm 1950,

Detroit was a haven for middle-class families

Detroit là thiên đường cho các gia đình trung lưu

living in neighborhoods where there was green space

sống trong các khu phố có không gian xanh

and community connectivity and opportunity.

và kết nối cộng đồng và cơ hội

My grandmother, she had this amazing garden,

Bà tôi, bà có khu vườn tuyệt vời này,

and it was just abundant.

và nó rất phong phú.

There were all kinds of flowers and food.

Có đủ loại hoa và thức ăn.

You know, she grew vegetables back there,

Bạn biết đấy, bà ấy trồng rau ở đó,

and it was just a magical place for a little girl.

và đó là một nơi kỳ diệu cho một cô bé

MZ: I mean, what you're describing is a Detroit that, yes, has huge problems,

MZ: những gì bạn đang miêu tả rằng Detroit có nhiều vấn đề,

sự cô lập.

segregation.

But at the same time, a woman,

Nhưng đồng thời, một người phụ nữ,

she can have a job,

cô ấy có thể có một công việc

she can own a house, she can raise her family,

cô ấy có thể sở hữu một ngôi nhà cô ấy có thể nuôi gia đình

she can have fresh fruits and vegetables.

cô ấy có thể có trái cây và rau quả tươi.

AG: It was certainly a place where you could gain economic opportunity

Đó chắc chắn là một nơi mà bạn có thể đạt được cơ hội kinh tế

faster than you can now.

nhanh hơn thời nay.

My grandmother's Detroit is not the Detroit that I live in today.

Detroit của bà tôi không phải là Detroit mà tôi sống ngày nay.

All of those sites where there was manufacturing

Tất cả những nơi từng là địa điểm sản xuất và công nghiệp hóa

and industrial sites that led to our economic boom,

từng dẫn đến bùng nổ kinh tế của chúng tôi,

many stand vacant and abandoned.

nhiều nơi đã bị bỏ hoang và trống rỗng.

These industrial sites have led

Những khu công nghiệp này

to dangerous contamination

đã dẫn đến ô nhiễm nguy hiểm

to our land and our water and our air.

cho đất đai của ta, nước và không khí của ta.

MZ: So, just lay it out for us.

Vậy hãy trình bày lại cho chúng tôi

For people who maybe don't see,

Đối với những người có thể không thấy,

like, how is there a link between economic inequality and climate change?

như là, làm thế nào lại có mối liên hệ

giữa bất bình đẳng kinh tế và biến đổi khí hậu?

AG: You know, I'm so surprised that it feels like separate problems.

Bạn biết đó, tôi rất ngạc nhiên khi thấy rằng nó trông như những vấn đề riêng biệt

But I'm also really glad that people are asking.

Nhưng tôi cũng rất vui vì mọi người đang thắc mắc

Because if you're living around

Bởi vì nếu bạn đang sống ở đây

and working in a community that is low-income,

và làm việc trong một cộng đồng có thu nhập thấp,

where there are fewer jobs,

nơi có ít việc làm hơn,

the housing is deteriorated,

nhà ở bị giảm giá trị,

this is a neighborhood that's also more likely to be closer to a factory

hẳn đây là một khu phố có nhiều khả năng

gần nhà máy phát thải chất ô nhiễm,

that's emitting pollutants,

likely to have water that's contaminated,

có khả năng có nước bị ô nhiễm,

probably has fewer parks and fewer intentional green spaces.

có thể có ít công viên và ít không gian xanh có mục đích hơn.

The people who are living in those communities

Những người đang sống trong những cộng đồng đó

are at risk for climate impacts first.

có nguy cơ chịu tác động của khí hậu trước tiên

So we have to do something in those neighborhoods right away.

Vì vậy, ta phải làm điều gì đó cho những khu phố này ngay lập tức

MZ: So what can this healthier future look like?

Vậy tương lai lành mạnh hơn sẽ trông như thế nào?

Anika showed me some of the work she's done

Anika đã cho tôi thấy một số việc mà cô ấy đã làm

in partnership with different neighborhoods in Detroit,

với sự hợp tác của các khu dân cư khác nhau ở Detroit,

to make them both more enjoyable and more resilient.

để giúp họ trở nên vui vẻ hơn và kiên cường hơn.

First, she took me to the Circle Forest.

Đầu tiên, cô ấy đưa tôi đến Khu rừng Circle.

It's an oasis right in the middle of the city.

Đó là một ốc đảo ngay giữa thành phố.

AG: This is six lots that were vacant,

Đây là sáu lô đất trống,

and we all worked together with this community to build a forest.

và tất cả chúng tôi đã cùng nhau làm việc với cộng đồng này để xây dựng khu rừng

MZ: Beautiful and a great example

Tuyệt đẹp và là một ví dụ tuyệt vời

of how nonprofits can work with communities

về cách mà các tổ chức phi lợi nhuận có thể thực hiện cùng cộng đồng

to transform them into sustainable, welcoming places.

để biến chúng thành khu vực bền vững, thân thiện

AG: We might have a good idea about gardens and tree planting,

Chúng tôi có thể có một ý tưởng hay về những khu vườn và cây trồng

but this is where people live.

nhưng đây là nơi mọi người sống.

And so you ask first.

Và vì vậy bạn đề nghị trước.

This is a new effort,

Đây là một nỗ lực mới,

of this idea of a resilient neighborhood or calling it that.

của ý tưởng về một khu phố kiên cường hay được gọi như vậy

So these are large tracts of vacancy

Đây là những dải đất trống lớn

that can be used to provide environmental sustainability,

mà có thể được dùng để mang lại sự bền vững cho môi trường,

community resilience and beauty.

khả năng phục hồi cho cộng đồng và mỹ quan.

Watch for the poison ivy.

Coi chừng cây thường xuân độc.

It's not pretend.

Nó không phải giả đâu

(Laughter)

MZ: Next we met up with Katrina Watkins,

Tiếp theo, chúng tôi gặp Katrina Watkins,

the founder and CEO of the Bailey Park Neighborhood Development Corporation,

nhà sáng lập và giám đốc điều hành của Tập đoàn Phát triển Khu phố Bailey Park,

a group revitalizing this historic area by turning vacant lots into parks

một nhóm đang tái sinh khu vực lịch sử này

bằng cách biến những lô đất trống thành bãi đỗ xe

that can stand up to extreme weather.

có thể chống chọi với thời tiết khắc nghiệt.

Katrina Watkins: My family has been in this neighborhood since 1946.

Gia đình tôi đã sống trong khu phố này từ năm 1946.

I grew up hearing the stories from my dad,

Tôi lớn lên nghe những câu chuyện từ cha tôi,

him telling me about how people thought it was a ghetto, but it wasn't.

ông kể cho tôi nghe về việc mọi người nghĩ đó là một khu ổ chuột

nhưng thực tế không phải vậy

Those were families, and people worked and had businesses,

Đó là những gia đình, và mọi người làm việc và kinh doanh,

and people looked out for each other.

và mọi người chăm sóc lẫn nhau.

And it was those type of stories that made me say,

Và chính những câu chuyện kiểu đó đã khiến tôi cho rằng,

wow, we just really need to bring that back.

chà, chúng ta thực sự cần mang điều đó quay lại.

MZ: So then briefly fill us in about how things changed.

Vậy hãy kể cho chúng tôi ngắn gọn về cách mọi thứ đã thay đổi

KW: Things deteriorated in this neighborhood.

Mọi thứ giảm giá trị đi trong khu phố này.

The homes got torn down,

Những ngôi nhà bị phá bỏ,

left just a lot of vacant lots, a lot of overgrowth.

chỉ để lại rất nhiều lô đất trống, rất nhiều cây mọc um tùm.

It wasn't safe.

Nó không an toàn.

I would see my little nieces and nephews.

Tôi sẽ thấy các cháu gái và cháu trai của tôi.

They would just be on their little skateboards,

Chúng sẽ chỉ ở trên những chiếc ván trượt nhỏ của chúng

you know, not paying attention,

bạn biết đấy, không để ý,

the stop sign is covered.

biển báo dừng bị che kín

And me and my dad was like, we just have to do something.

Và tôi và bố nghĩ, chúng tôi cần làm một cái gì đó.

So we started out as Bailey Park Project,

Vậy là chúng tôi bắt đầu với tư cách Dự án Công viên Bailey

focusing on the park and green infrastructure and trees and flowers.

tập trung vào công viên và cơ sở hạ tầng xanh, cây cối và hoa.

And then over the course of the years,

Và sau đó qua các năm,

we started doing more community development.

chúng tôi bắt đầu phát triển cộng đồng nhiều hơn

MZ: I wonder, like, how do you describe it to people

Tôi tự hỏi, làm thế nào để bạn mô tả với mọi người

when you explain what's happening,

khi bạn giải thích chuyện gì đang xảy ra,

what you're trying to do for your neighborhood,

những gì bạn đang cố gắng làm cho khu phố của mình

các thay đổi bạn đang thực hiện và liên quan thế nào đến biến đổi khí hậu

the changes that you're making and how it relates to climate change?

KW: One really great example,

Một ví dụ thực sự tuyệt vời,

when people come to the park, like right now,

khi mọi người đến công viên, như hiện giờ,

this is like, literally a heat island

nơi đây là một hòn đảo nhiệt theo nghĩa đen

vì cây cối của chúng tôi chưa phát triển

because our trees haven't grown.

So it is very hot.

Vậy nên nó rất nóng.

So sometimes it's so hot that the kids don't come out

Vì vậy, đôi khi trời nóng đến mức bọn trẻ

and play until the evening.

không ra ngoài chơi cho đến tối.

That education of knowing the benefit of trees

Điều đó dạy ta về lợi ích của cây xanh

and cooling down an environment,

và làm mát môi trường,

how it makes the air cleaner.

cách chúng giúp không khí sạch hơn.

There's a lot of people that suffer from asthma.

Có rất nhiều người bị hen suyễn.

Vậy nên cây xanh có thể tạo ra sự khác biệt.

So trees can make a difference.

And if you go to places like Grosse Pointe,

Và nếu bạn đến những nơi như Grosse Pointe,

you will see this beautiful tree canopy down.

bạn sẽ thấy tán cây tuyệt đẹp này rủ xuống.

Like their homes are probably 20 degrees cooler

Như là ngôi nhà của họ mát hơn 20 độ

you know, than our homes,

so với nhà của chúng tôi,

AG: Having a lot of green space

Có thật nhiều không gian xanh

actually contributes to the climate resiliency

thực sự góp phần vào khả năng phục hồi khí hậu

for this neighborhood.

cho khu phố này.

So all of this grass actually can manage stormwater better.

Vậy nên các loại cỏ này thực sự có thể khống chế nước mưa tốt hơn.

The idea of leading new development in this neighborhood

Ý tưởng dẫn đầu sự phát triển mới trong khu phố này

with green,

với màu xanh ,

what it says to me

điều nó nói với tôi rằng

is that the residents are really envisioning

cư dân đang thực sự hình dung ra

the neighborhood that they want to live in.

khu phố mà họ muốn sống.

And that I just -- I'm really excited about that.

Và tôi chỉ - tôi thực sự hào hứng về điều đó.

MZ: Turning great loss and upheaval into even greater opportunities.

Biến mất mát lớn và bước ngoặt thành những cơ hội lớn hơn nữa

These Detroiters are creating a blueprint for an urban future

Những cư dân Detroit này đang tạo ra một kế hoạch chi tiết cho tương lai đô thị

that every city can learn from.

mà mọi thành phố đều có thể học hỏi.

[Chapter 5: Agriculture]

[Chương 5: Nông nghiệp]

TED-Ed: About 10,000 years ago, humans began to farm.

Khoảng 10.000 năm trước, con người bắt đầu trồng trọt.

This agricultural revolution was a turning point in our history

Cuộc cách mạng nông nghiệp này là một bước ngoặt trong lịch sử của ta

that enabled people to settle, build and create.

cho phép mọi người định cư, xây dựng và sáng tạo.

In short, agriculture enabled the existence of civilization.

Nói tóm lại, nông nghiệp đã cho phép sự tồn tại của nền văn minh.

Today, approximately 40 percent of our planet is farmland.

Ngày nay, khoảng 40% hành tinh của chúng ta là đất nông nghiệp.

Spread all over the world,

Trải rộng khắp thế giới,

these agricultural lands are the pieces to a global puzzle

những vùng đất nông nghiệp này là những mảnh ghép của một câu đố toàn cầu

we are all facing.

mà ta đang phải đối mặt.

In the future,

Trong tương lai,

how can we feed every member of a growing population a healthy diet?

làm cách nào để ta nuôi sống được từng thành viên

của cộng đồng dân số đang gia tăng với một chế độ ăn lành mạnh ?

Meeting this goal will require

Đạt được mục tiêu này sẽ đòi hỏi

nothing short of a second agricultural revolution.

không gì hơn một cuộc cách mạng nông nghiệp thứ hai.

The first agricultural revolution

Cuộc cách mạng nông nghiệp đầu tiên

was characterized by expansion and exploitation,

được đặc trưng bởi khả năng mở rộng và khai thác,

feeding people at the expense of forests,

nuôi sống con người bằng chi phí của rừng,

wildlife and water,

động vật hoang dã và nước,

and destabilizing the climate in the process.

và làm mất ổn định khí hậu trong quá trình này.

That's not an option the next time around.

Đó không phải là một lựa chọn cho lượt kế tiếp

Agriculture depends on a stable climate

Nông nghiệp phụ thuộc vào khí hậu ổn định

with predictable seasons and weather patterns.

với các mùa và kiểu thời tiết có thể dự đoán được.

This means we can't keep expanding our agricultural lands,

Điều có nghĩa là ta không thể tiếp tục mở rộng đất nông nghiệp của mình,

because doing so will undermine the environmental conditions

vì như vậy sẽ làm suy yếu

các điều kiện môi trường thuận lợi cho nông nghiệp ngay từ đầu

that make agriculture possible in the first place.

Instead, the next agricultural revolution

Thay vào đó, cuộc cách mạng nông nghiệp tiếp theo

will have to increase the output of our existing farmland for the long term

sẽ phải tăng sản lượng trên đất nông nghiệp

hiện tại của ta về dài hạn

while protecting biodiversity, conserving water,

đồng thời bảo vệ đa dạng sinh học, lưu trữ nước

and reducing pollution and greenhouse gas emissions.

và giảm ô nhiễm và phát thải khí nhà kính.

So what will the future farms look like?

Vậy các trang trại trong tương lai sẽ như thế nào?

In Bangladesh, Cambodia and Nepal,

Tại Bangladesh, Campuchia và Nepal, các phương pháp tiếp cận mới

new approaches to rice production

đối với sản xuất lúa gạo

may dramatically decrease greenhouse gas emissions in the future.

có thể làm giảm đáng kể lượng khí thải nhà kính trong tương lai.

Rice is a staple food for three billion people

Gạo là thực phẩm chính cho ba tỷ người

and the main source of livelihood for millions of households.

và là nguồn sinh kế chính cho hàng triệu hộ gia đình.

More than 90 percent of rice is grown in flooded paddies,

Hơn 90% lúa được trồng trong các cánh đồng ngập,

which use a lot of water

nơi dùng rất nhiều nước

and release 11 percent of annual methane emissions,

và giải phóng 11% lượng khí mêtan hàng năm,

which accounts for one to two percent

chiếm từ 1 đến 2%

of total annual greenhouse gas emissions globally.

tổng lượng khí thải nhà kính hàng năm trên toàn cầu.

By experimenting with new strains of rice, irrigating less

Bằng cách thử nghiệm các giống lúa mới, cần tưới ít hơn

and adopting less labor-intensive ways of planting seeds,

và áp dụng các cách gieo hạt ít tốn sức lao động hơn,

farmers in these countries have already increased their incomes

nông dân ở các quốc gia này đã tăng thu nhập của họ

and crop yields

và năng suất cây trồng

while cutting down on greenhouse gas emissions.

trong khi cắt giảm phát thải khí nhà kính.

MZ: Related technologies are also taking root in the US.

Các công nghệ liên quan cũng đang bén rễ ở Mỹ.

Father and daughter farmers, Jim and Jessica Whitaker,

Cha và con gái nghề nông, Jim và Jessica Whitaker,

have come up with their own strategies to reduce methane

đã đưa ra chiến lược của riêng họ để giảm khí mê-tan

that are working on their farm in Arkansas.

đang có tác dụng tại trang trại của họ ở Arkansas.

But convincing everyone else to change is their next big challenge.

Nhưng thuyết phục người khác thay đổi là thách thức lớn tiếp theo của họ.

Hãy quay trở lại cách để bạn trở thành

So let's go back to how you got to be

such a big supplier of rice in this country.

một nhà cung cấp gạo lớn như vậy ở đất nước này.

You tell a story about how you were 22 and you were like,

Bạn kể một câu chuyện về việc năm 22 tuổi và bạn đã nghĩ rằng,

I'm going to start my own farm, but --

tôi sẽ mở trang trại của riêng mình,

nhưng đâu dễ dàng như vậy.

not that easy.

Jim Whitaker: No, it's not.

Jim Whitaker: Không, không hề

Let me tell you something about renting a farm when you're 22 years old.

Để tôi cho bạn biết vài điều về việc thuê 1 nông trại khi 22 tuổi

No one rents you a farm unless no one else wants to rent it.

Không ai cho bạn thuê một trang trại trừ khi không ai khác muốn thuê nó

(Laughter)

It was a big piece of land, it was cash rent,

Đó là một mảnh đất lớn, là thuê bằng tiền mặt,

I mean, the stakes were set.

ý tôi là, tiền cược đã được đặt

We were doomed to fail.

Chúng tôi đã định trước sẽ thất bại

Và chúng tôi đã không tập trung vào

And we weren't focused on environmental sustainability back then.

tính bền vững của môi trường tại thời điểm đó

We were focused on economic sustainability.

Chúng tôi tập trung vào tính bền vững kinh tế.

How do we make higher yield?

Cách nào để tạo ra năng suất cao hơn

How do we use less fertilizer?

Làm thế nào để sử dụng ít phân bón hơn

How do we get to the next year and feed our family?

Cách nào để chúng tôi sống đến năm kế tiếp và nuôi sống gia đình của mình

It happens that economic and environmental sustainability

Tình cờ là tính bền vững kinh tế và môi trường

go hand in hand along with social sustainability.

đi đôi với tính bền vững xã hội

As we used less fertilizer, used less water,

Khi chúng tôi sử dụng ít phân bón hơn, sử dụng ít nước hơn,

our yield started going up.

năng suất của chúng tôi bắt đầu tăng lên.

MZ: Can you spell out for me what the problem is with rice

Bạn có thể giải thích giúp tôi vấn đề của lúa là gì

when it comes to the environment?

khi liên quan đến môi trường không?

JW: Soil is full of microbes.

Đất chứa đầy vi sinh vật

And what they're doing in the soil on a basic level

Và những gì chúng làm đối với đất về cơ bản

is they're down there chewing away,

là phần rễ phía dưới sẽ nhai nuốt ngấu nghiến

eating up the biomass that's left over from the crop before.

phần sinh khối còn sót lại từ vụ trồng trước đó.

And out of that comes methane,

Và từ đó xuất hiện khí mêtan,

the same way it happens in cattle operations or whatever.

như cách nó xảy ra trong các hoạt động chăn nuôi hay mọi thứ khác.

MZ: But you decided to do it a different way.

Nhưng bạn đã quyết định làm theo một cách khác.

Chúng tôi thực hiện cách hơi khác một chút.

JW: We do it a little bit differently.

Arkansas is a very water-rich state,

Arkansas là một bang dồi dào nước,

but we have a dry season,

nhưng chúng tôi có mùa khô,

right in the middle of summer is a dry season.

ngay giữa mùa hè là mùa khô.

So when we dry the soil,

Vì vậy, khi ta để đất khô cằn

that anaerobic microbial that's living in that soup,

vi sinh vật kỵ khí sống trong hỗn hợp đó

that mushy soil, either dies or goes dormant.

phần đất nhão đó, hoặc chết hoặc ngủ đông.

So we break his life cycle.

Vậy nên chúng tôi phá vỡ vòng đời này

MZ: Oh!

Ồ!

JW: And then it stops emitting methane.

Và sau đó chúng ngừng thải ra khí mêtan.

Nhưng cũng không làm tổn thương lúa

But it doesn't hurt the rice.

That actually helps rice, when you use less water.

Thực sự có ích cho lúa, khi bạn dùng ít nước hơn

Ta có ít dòng chảy hơn, ít xói mòn hơn ít chất dinh dưỡng chảy khỏi cánh đồng hơn

We have less runoff, less erosion, less nutrients leaving our field.

Nothing leaves our field unless we want it to.

Không gì thoát ra khỏi cánh đồng trừ khi chúng tôi muốn

Jessica Whitaker Allen: We started tracking this.

Chúng tôi bắt đầu theo dõi việc này

We saw that our water use was down and we thought,

Chúng tôi thấy việc sử dụng nước của mình đã giảm và nghĩ

OK, well, we need to add to that, let's add more data points to that.

OK, tốt, ta cần thêm điều đó vào, hãy bổ sung nhiều điểm dữ liệu hơn

Let's add our fertilizer, let's add our fuel usage.

Hãy thêm cả phân bón vào, Hãy thêm cả mức sử dụng nhiên liệu nữa

And so we really started recording all this stuff by hand

Và rồi chúng tôi thực sự bắt đầu ghi lại mọi thứ này thủ công

in just an Excel spreadsheet.

chỉ trong một bảng tính Excel.

We didn't know what we were doing.

Chúng tôi không biết mình đang làm gì

MZ: But you knew you were on to something.

Nhưng bạn biết bạn đang làm gì đó.

JWA: Yes, so we started recording everything.

Vâng, vì vậy chúng tôi bắt đầu ghi lại mọi thứ.

MZ: Do you remember if there was a moment when the two of you thought, like,

Liệu bạn có nhớ có một khoảnh khắc nào khi cả hai bạn đã nghĩ rằng

what we're doing, it shouldn't be special to us.

những gì mình đang làm, nó không có gì đặc biệt với mình cả

Tại sao không có nhiều người hơn

Why aren't more people --

JW: To collect the data, have the equipment

Để thu thập dữ liệu,

ta có thiết bị và công nghệ điện toán đám mây

and the cloud-based technology

and the stuff in the field to record it,

và vài thứ trong cánh đồng để ghi lại

it’s just massively time-consuming, and consumers don’t pay for it.

nó chỉ tốn cực nhiều thời gian và người tiêu dùng không trả tiền cho nó

JWA: Well and people like us, why would you want to do it?

Vâng, và những người như chúng ta, tại sao bạn lại muốn làm điều đó?

I mean, take a walk through your supermarket.

Ý tôi là, dạo qua siêu thị của bạn.

Everything’s sustainable, everything’s greenwashed.

Mọi thứ đều bền vững, mọi thứ đều được tẩy xanh

You can put whatever you want to on a package,

Bạn có thể đặt bất cứ thứ gì bạn muốn vào một giỏ hàng

there's no rules, there's no standards.

không có quy tắc, không có tiêu chuẩn.

So we're trying to make that standard.

Vậy nên chúng tôi đang cố gắng tạo ra tiêu chuẩn đó.

We live and work in southeast Arkansas.

Chúng tôi sống và làm việc ở đông nam Arkansas.

Our town has 4,000 residents and one stoplight.

Thị trấn của chúng tôi có 4.000 cư dân và một đèn giao thông

The nearest airport, Starbucks shopping mall, Whole Foods,

Sân bay gần nhất, Starbucks, trung tâm mua sắm , siêu thị Whole Foods

is two hours away in any direction.

cách hai giờ đi đường ở bất kỳ hướng nào.

Without places like this and farmers like us,

Nếu không có những nơi như thế này và những người nông dân như chúng tôi,

you'd be hungry, naked and sober.

bạn sẽ đói, trần trụi và tỉnh rượu.

(Laughter)

Tôi là một nông dân, nhưng không theo cách bạn nghĩ

I'm a farmer, but not in the way you might think.

I don’t drive the tractors, and I don’t plant the rice.

Tôi không lái máy kéo, và tôi không trồng lúa.

But I know how to take what my dad has learned and what he is doing

Nhưng tôi biết cách tiếp nhận

điều mà cha tôi đã học và điều mà ông đang làm

and share that with others.

và chia sẻ nó với người khác

We are going to work with farmers in southeast Arkansas

Chúng tôi sẽ làm việc với nông dân ở đông nam Arkansas

to educate them about the benefits

để giáo dục họ về lợi ích

của việc trồng lúa bền vững

of growing sustainable rice.

JW: Let me tell you why that's important.

Để tôi cho bạn biết tại sao điều đó quan trọng

There are 400 million acres of rice grown globally.

Có 400 triệu mẫu lúa được trồng trên toàn cầu

Và phương pháp của chúng tôi, nếu được dùng

And our methods, if used, can reduce greenhouse gas by 50 percent,

có thể giảm 50% lượng khí nhà kính

reduce water use by 50 percent,

giảm 50% lượng nước sử dụng

increase yields to feed a hungry world.

tăng năng suất để nuôi sống một thế giới đói khát

(Applause)

MZ: We hear a lot about how weather has gotten more extreme, flooding, heat.

Ta nghe rất nhiều về thời tiết trở nên khắc nghiệt hơn, lũ lụt, nhiệt độ

What's it been like in Arkansas?

Ở Arkansas thì như thế nào?

JW: So in 2016, we had a 500-year flood.

Vào năm 2016, chúng tôi đã có một trận lụt 500 năm 1 lần

We were ...

Chúng tôi đã...

We get a picture of our place flooded.

Chúng tôi nhận được một bức ảnh về nơi ở của mình bị ngập nước.

14 inches of rain.

Mưa 14 inch.

That was a 500-year flood.

Đó là một trận lụt 500 năm 1 lần

Hurt a lot of people.

Ảnh hưởng rất nhiều người

And then we had a 1,000-year flood.

Và sau đó chúng tôi đã có một trận lụt 1.000 năm 1 lần

And we lost so many acres.

Và chúng tôi đã mất rất nhiều mẫu Anh

And you know, when houses get flooded in rural communities,

Và bạn biết đó, khi những ngôi nhà ở các cộng đồng nông thôn bị ngập

they don't come back.

họ không quay trở lại.

I mean, when you have whole neighborhoods get flooded,

Ý tôi là, khi bạn có cả khu phố bị ngập lụt

they don't rebuild them, they don't come back.

họ không xây dựng lại chúng, họ không quay trở lại.

JWA: I feel like almost every day I'm getting a notification

Tôi cảm thấy gần như mỗi ngày tôi đều nhận được thông báo

from the weather Channel of an excessive heat warning

từ Kênh thời tiết cảnh báo về nhiệt độ cực đoan

or thunderstorm warning or hail threat.

hoặc cảnh báo giông bão hoặc đe dọa mưa đá.

You know, you don't really know what you're going to expect.

Bạn biết đấy, bạn không thực sự biết những gì bạn sẽ ngờ đến

MZ: When you think about what it will be like,

Khi bạn nghĩ nó sẽ như thế nào,

I don’t know, five years, 10 years,

tôi không biết, 5 năm, 10 năm,

for someone to go into the supermarket and think, oh, right,

để ai đó vào siêu thị và nghĩ, oh, đúng vậy,

I need to get rice off my grocery list.

tôi cần phải bỏ gạo khỏi danh sách tạp hóa của mình.

What ideally would you like to see on the shelf there?

Điều lý tưởng gì bạn muốn thấy trên cái kệ đó?

JW: So I think it’s going to change,

Tôi nghĩ nó sẽ thay đổi,

because I like to study what companies want.

bởi vì tôi thích nghiên cứu những gì các công ty muốn.

I mean, if you figure out what they want, then you know what to give them.

Ý tôi là, nếu bạn tìm ra những gì họ muốn

thì bạn biết phải cho họ những gì

And when you read their sustainability goals,

Và khi bạn đọc các mục tiêu bền vững của họ

they're all saying they're going to be net zero.

tất cả họ đều nói rằng chúng sẽ đạt mức 0 ròng

The only way they can be net zero is they bring the farmer into the loop.

Cách duy nhất ta có thể đạt được mức 0 ròng

là đưa nông dân vào chu kỳ

So if we're able to do this,

Vì vậy, nếu ta có thể làm được điều này,

in five years, everybody's doing these practices,

trong 5 năm, mọi người đều thực hiện những phương pháp này,

the US rice industry

ngành công nghiệp gạo của Mỹ

will be the most sustainable industry in the world.

sẽ là ngành công nghiệp bền vững nhất trên thế giới.

MZ: Can you do it?

Bạn có thể làm được chứ ?

JW: Oh, yeah.

Ồ, được.

It's about to happen.

Nó sắp xảy ra rồi

MZ: You've just heard a lot of ideas,

Bạn vừa nghe rất nhiều ý tưởng,

a lot of stories and a lot of big plans.

rất nhiều câu chuyện và rất nhiều kế hoạch lớn.

So we want to wrap things up

Vậy nên chúng tôi kết thúc

by asking our experts:

bằng cách hỏi các chuyên gia của mình:

What if we actually achieved our climate goals?

Điều gì sẽ xảy ra nếu ta thực sự đạt được các mục tiêu khí hậu ?

What would that future even look like?

Tương lai đó liệu sẽ ra sao ?

They, of course, had a lot of thoughts.

Họ, tất nhiên, có rất nhiều suy nghĩ.

We'll let you pick your favorites.

Chúng tôi sẽ để bạn chọn mục yêu thích của mình

Thanks for watching.

Cảm ơn vì đã xem

Nếu chúng ta thành công trong việc giải quyết khủng hoảng khí hậu

NT: If we are successful in addressing the climate crisis,

we massively reduce the vulnerability and improve the economic

ta sẽ giảm đáng kể khả năng tổn thương và cải thiện triển vọng

and the creative prospects of billions of people around the world

kinh tế và sáng tạo của hàng tỷ người trên khắp thế giới,

who currently are basically excluded

những người, về cơ bản, hiện đang bị loại trừ

from all of the opportunities which we have,

khỏi tất cả các cơ hội mà ta có,

which come from having abundant material and energy all around us.

vốn đến từ việc nguồn vật chất và năng lượng dồi dào xung quanh ta

That's the real prize.

Đó là phần thưởng thực sự

FD: A world where we have had that exponential

Một thế giới mà ta có sự thay đổi cấp số nhân đó

would be a world in which we have clean, cheap energy for all.

sẽ là một thế giới mà ta có

năng lượng sạch, rẻ tiền cho tất cả

KB: At the end of this decade,

Vào cuối thập kỷ này,

Cơ quan Năng lượng Quốc tế tin rằng ta sẽ có đủ công suất

the International Energy Agency believes that we will have enough capacity

để sản xuất 10 tỷ,

to be producing 10 billion,

10 billion batteries a year.

10 tỷ pin mỗi năm.

It's enough for every person on the planet to have their own battery.

đủ để mỗi cá nhân trên hành tinh có pin của riêng họ.

AC: I'm constantly surrounded by young people just like me

Tôi liên tục được bao quanh bởi những người trẻ tuổi giống như mình,

who are really, really, really passionate about the world that we live in.

những người thực sự, thực sự, thực sự đam mê với thế giới mà ta đang sống

For obvious reasons.

Vì những lý do rõ ràng.

It's the world that we will inherit.

Đó là thế giới mà ta sẽ thừa kế

EZ: Women are very important for the energy transition.

Phụ nữ rất quan trọng với quá trình chuyển đổi năng lượng.

So if we're talking about a world where we have, you know,

Nên nếu ta đang nói về một thế giới nơi ta có, bạn biết đó,

where we tackle climate change, all I want to see is, you know,

nơi ta xử lý vấn đề biến đổi khí hậu, tất cả những gì tôi muốn thấy là,

women in power.

phụ nữ nắm quyền.

I want to see more solutions being driven by young people.

Tôi muốn thấy nhiều giải pháp hơn được thúc đẩy bởi người trẻ tuổi.

And I want our politicians to be truly and meaningfully engaged in making change.

Và tôi muốn các chính trị gia phải tham gia 1 cách thực sự và có ý nghĩa

trong việc thay đổi

NG: We always tend to underestimate the pace of ultimate adoption and change.

Ta luôn có xu hướng đánh giá thấp tốc độ chấp nhận và thay đổi cơ bản

Today, there are more than 150 pathways,

Ngày nay, có hơn 150 con đường

scientific pathways that we could take to limit global warming.

con đường khoa học mà ta có thể thực hiện để hạn chế sự nóng lên toàn cầu.

Al Gore: If we get to true net zero,

Nếu chúng ta đạt đến mức 0 ròng thực sự,

astonishingly, global temperatures will stop going up

thật đáng ngạc nhiên, nhiệt độ toàn cầu sẽ ngừng tăng

with a lag time of as little as three to five years.

với thời gian trễ chỉ từ ba đến năm năm.

Colin Averill: We've been able to accelerate tree growth

Chúng tôi đã có thể đẩy nhanh sự phát triển của cây,

and carbon capture and tree stems by 30 to 70 percent.

thu hồi carbon cũng như thân cây từ 30 đến 70 phần trăm.

Dan Jørgensen: Offshore wind has the potential

Gió ngoài khơi có tiềm năng

to cover the current electricity demand of the entire world

đáp ứng nhu cầu điện hiện tại của toàn thế giới

not once, not twice,

không phải gấp một lần, không phải gấp hai lần,

18 times.

mà 18 lần.

NG: We need to decarbonize the old economy that we have

Ta cần khử cacbon cho nền kinh tế cũ mà ta có

and invest to create the new economy that we need

và đầu tư để tạo ra nền kinh tế mới mà ta cần

Paul Hawken: Regenerative farming is fairly simple in concept.

Nông nghiệp tái tạo khá đơn giản về khái niệm.

It means creating the conditions for more life.

Nó có nghĩa là tạo điều kiện cho nhiều cuộc sống hơn.

Josephine Phillips: We need to buy less stuff,

Chúng ta cần mua ít thứ hơn

and we need to look after what we buy.

và ta cần xem lại những gì ta mua.

Valuing the things that we own is a climate solution.

Trân trọng những món đồ mà ta sở hữu là một giải pháp khí hậu.

Vishaan Chakrabarti: We can all live in this transit-rich, carbon-negative,

Tất cả chúng ta đều có thể sống theo cách chuyển tiếp dồi dào,

âm carbon và giá cả phải chăng này.

affordable way

and leave the vast majority of the planet for nature,

và để lại phần lớn hành tinh cho thiên nhiên,

for agriculture, for clean oceans.

cho nông nghiệp, cho đại dương sạch.

We can do this.

Ta có thể làm được

Susan Ruffo: The ocean is a powerful source of solutions

Đại dương là một nguồn giải pháp mạnh mẽ

that we've overlooked for far too long.

mà chúng ta đã ngó lơ quá lâu.

Al Roker: You have to be engaged.

Bạn phải tham gia

Let your elected officials know that this is important to you.

Hãy cho các quan chức được bầu biết điều này rất quan trọng đối với bạn

You have to vote,

Bạn phải bỏ phiếu,

you have to go out there

bạn phải ra ngoài kia

and support politicians who are going to support our planet.

và ủng hộ các chính trị gia sẽ hỗ trợ hành tinh của ta.

Peggy Shepard: We can create a legacy of environmental quality

Chúng ta có thể tạo ra một di sản về chất lượng môi trường

and climate resilience for all.

và khả năng phục hồi khí hậu cho tất cả mọi người.

Fehinti Balogun: You are not powerless

Bạn không bất lực

that the "oh, there's nothing we can do, just keep going" is symptom,

câu nói “Ồ, ta sẽ không làm được gì cả, cứ tiếp tục thôi” là triệu chứng,

not cure.

không phải cách chữa

But you are needed.

Nhưng bạn cần thiết

Avinash Persaud: The power of what we can do

Sức mạnh của những gì ta có thể làm

when it matters to us is unlimited.

khi điều đó quan trọng với ta là không giới hạn

CF: It's not that we're simply going to avoid

Không phải là chúng ta sẽ tránh được những tác động tồi tệ nhất

the worst impacts of climate change.

của biến đổi khí hậu.

It’s that we’re going to improve the quality of life for humans,

Mà đó là ta sẽ cải thiện chất lượng cuộc sống cho con người,

both in the urban and in the rural sector,

cho khu vực thành thị và nông thôn,

and for non-humans.

và cho những loài không phải con người