How Entrepreneurs Can Unlock Their Full Potential | Jay Bailey | TED

Translator: Nhàn Katherine Reviewer: Nguyen Hue

I've got this new definition of hell that I'm still testing out.

Tôi có định nghĩa mới về địa ngục mà tôi vẫn đang thử nghiệm.

My theory is this: that when we leave this Earth,

Lý thuyết của tôi là thế này: khi chúng ta rời khỏi Trái đất này,

the vast majority of us are actually going to take the elevator up.

đại đa số chúng ta thực sự sẽ đi thang máy lên.

But when we get there,

Nhưng khi chúng ta đến đó,

whatever God we believe in is literally going to show us

bất cứ điều gì Đức Chúa Trời mà chúng ta tin vào sẽ chỉ cho chúng ta

every single thing that was possible in our lives

tất cả mọi điều là có thể trong cuộc sống của ta

while on Earth,

khi ở trên Trái đất,

had we only believed.

chỉ khi chúng ta tin.

See, our biggest regrets are never rooted in our actions

Xem này, hối tiếc lớn nhất của ta là không bao giờ cam kết với hành động

or the things that we did do.

hoặc những điều chúng ta đã làm.

It's in our inactions, the things that we did not do,

Đó là sự không hành động của chúng ta,, mọi thứ chúng ta không làm,

or even try.

hoặc thậm chí là thử làm.

And it's usually because we didn't believe we could.

Thường là vì ta không tin mình có thể.

I'm not good enough. I'm not smart enough. I'm not rich enough. I didn't have time.

Tôi không đủ tốt. Tôi không đủ thông minh. Tôi không đủ giàu. Tôi không có thời gian.

Beliefs are generally formed by two things:

Niềm tin thường được hình thành bởi hai điều:

either our experiences, our environment,

hoặc kinh nghiệm, hoặc môi trường của mình

our inferences or our own deductions.

suy luận hoăc suy diễn của chúng ta.

Or by accepting what other people tell us to be true.

Hoặc bằng cách chấp nhận những gì người khác nói với mình là sự thật.

And most of our core beliefs are formed when we're children.

Hầu hết niềm tin cốt lõi của ta được hình thành khi còn bé.

Now

Bây giờ

I was a horrible student.

Tôi đã là 1 học sinh tệ.

I was branded gifted in kindergarten.

Tôi được coi là có khiếu ở mẫu giáo.

I was a really smart kid, but I hated school.

Tôi thực sự thông minh, nhưng ghét trường học.

But I was always enterprising.

Nhưng tôi luôn dám nghĩ dám làm.

I was the kid, y'all, that used to make popsicles in the ice tray

Khi tôi còn là đứa trẻ, các bạn ạ, từng làm kem que trong khay đá

and sell them for a dime on my driveway.

và bán chúng với giá một xu dọc đường.

I was so cold with it, y’all,

Tôi đã quá lạnh lùng đến nỗi, các bạn ạ,

that I used to charge people 50 cents to fight in my backyard

tôi thường tính phí 50 xu cho những ai đánh nhau trong sân nhà mình

so they wouldn't get in trouble getting fighting in the front yard.

để họ không gặp rắc rối khi đánh nhau ở sân trước.

And that is a true story. That is a true story.

Và đó là một câu chuyện có thật. Đó là một câu chuyện có thật.

(Applause)

(Vỗ tay)

I love the transaction.

Tôi thích giao dịch này.

(Laughter)

(Cười)

And I was riding my bike to the barber shop one day --

Và một ngày nọ, tôi đi xe đạp đến tiệm cắt tóc

and I'll never forget this day, I was 11 years old.

và tôi sẽ không bao giờ quên ngày này, lúc đó tôi 11 tuổi.

Riding my bike to the barber shop.

Đi xe đạp đến tiệm cắt tóc.

And you got to understand, when I grew up in the 80s,

Và bạn phải hiểu, khi tôi lớn lên vào những năm 80,

you could have put a Bentley next to a Ferrari,

bạn có thể đặt 1 chiếc Bentley cạnh 1 chiếc Ferrari,

and I would have taken a Ford Mustang GT 5.0

và tôi sẽ dùng con Ford Mustang GT 5.0

every day of the week.

mỗi ngày trong tuần.

(Laughter)

(Cười)

So as I pull up to the barber shop on my bike, I'm frozen in my tracks.

Khi táp vào hiệu cắt tóc trên xe đạp, tôi hóa đá trên đường luôn.

I'm talking deer in headlights.

Như nai bị đèn pha chiếu vào.

Why? Because oh my God, there it was.

Sao vậy? Vì Chúa Ơi. Những gì tôi thấy.

A black on black on black

Một con Mustang GT 5.0 mui trần

convertible Mustang GT 5.0

màu đen toàn tập luôn

parked illegally in front of the barber shop.

đỗ bất hợp pháp trước cửa hàng cắt tóc.

And I lost my mind.

Và tôi đã mất trí.

I ran into the barber shop and screamed -- I'm 11.

Tôi chạy vào tiệm cắt tóc và hét lên - lúc đó 11 tuổi.

"Whose car is that?"

“Chiếc xe của ai vậy?”

(Laughter)

(Cười)

And so I see my barber in the corner of my eye,

Tôi liếc thấy thợ cắt tóc

just chilling in the cut.

chỉ đang lành lùng cắt.

Then he gave me the nod.

Anh ta gật đầu với tôi.

That's the universal soul brother symbol for "that's me."

Đó là dấu hiệu vũ trụ của huynh đệ tri kỷ thay cho “Tao đấy”.

(Laughter)

(Cười)

And so, because of my environment, my examples, my inferences, my deductions,

Với môi trường, ví dụ, suy luận, suy diễn của tôi

there was only one thing that he could have possibly done to afford that car.

chỉ duy nhất 1 điều anh ấy có thể làm để mua được con xe đó.

And because it was so normalized in my community,

Vì đó là điều quá bình thường trong cộng đồng,

I didn't think anything of it.

nên tôi không nghĩ gì thêm.

So when I got in his chair,

Nên khi ngồi vào ghế,

as matter-of-factly as I'm asking about the weather,

dĩ nhiên là tôi hỏi về thời tiết,

I ask him, I said, "John, I didn't know you were a dope boy."

Tôi hỏi “John, em không biết anh nghiện ma túy đấy”

(Laughter)

(Tiếng cười)

Click. Turned off the clippers, screamed at me,

Đã nghe. Dừng kéo, hét vào tôi,

"Shut the f up and turn around,

“Im m* cái miệng đi và quay lại đây,

and count how many chairs you see in this shop."

đếm xem mày thấy tao có bao nhiêu ghế trong đây”

I said, "I don't know, ten."

Tôi nói “Em không biết, 10”

He said, "Well, each one of these barbers pays me 50 dollars a week

Anh ấy nói “Mỗi thợ cắt trả tao 50 đô mỗi tuần

to cut hair in my shop.

để cắt tóc ở đây.

Jay, you're smart, do the math."

Jay, mày thông minh mà, tính đi.”

So little Jay Bailey started tabulating, and he stopped me.

Nên Jay Bailey bé bỏng bắt đầu lập bảng, và anh ấy chặn lại.

He said, "You got to realize I got two more shops just like this.

Anh nói “Mày phải biết là anh có thêm 2 cửa hàng nữa như thế này.

Finish the math."

Tính tiếp đi.”

So now things got interesting.

Giờ chuyện thú vị rồi.

Remember, this is the early 80s and I'm an 11-year-old kid,

Nhớ là, đây là đầu thập niên 80 và tôi 11 tuổi,

and I had never seen zeroes like this, so I was like zero, zero, zero, comma ...

tôi chưa bao giờ thấy những con số 0 như vậy, tôi kiểu 0 0 phẩy

zero.

0

And then he said it.

Rồi anh ấy nói.

He said, “I am an entrepreneur.

Anh nói “Tao là doanh nhân.

I own this business, and I own those other two shops.

Tao làm chủ ở đây, và còn 2 cửa hàng khác nữa.

And what you need to do is go find you something you love

Điều mày cần làm là tìm thứ gì đó mà mày thích

and go make money doing it.”

và kiếm tiền từ đó.”

Pew!

Phù!!!

Two very powerful things happen in that one moment.

2 điều uy lực cùng xảy ra 1 lúc.

For the first time in my life, I had ever heard the word "entrepreneur,"

Lần đầu tiên trong đời tôi, tôi được nghe từ “doanh nhân”,

and it's what I had always been, but I didn't have a name for it.

là điều tôi luôn làm nhưng chưa bao giờ gọi tên ra,

And so literally, once I started to understand

Rất thực tế, một khi tôi bắt đầu hiểu,

what entrepreneur really meant,

doanh nhân nghĩa là gì

my life started to make sense, and I had direction.

cuộc đời tôi bắt đầu có ý nghĩa, và có hướng.

And the second thing was that nobody had ever explained to me

Thứ 2 là chưa ai từng giải thích cho tôi

the whole concept of ownership,

toàn bộ khái niệm về làm chủ,

and those two things fundamentally changed my trajectory.

hai điều đó cơ bản đã thay đổi quỹ đạo của tôi.

I can't understate or overstate

Tôi không thể đánh giá thấp hay phóng đại

the power of that chance encounter

sức mạnh của cuộc nói chuyện tình cờ đó

that lit a fire in the belly of an 11-year-old kid ...

đã thắp lên ngọn lửa của 1 đứa trẻ 11 tuổi

that became a 12-year-old business owner

để trở thành một doanh nhân 12 tuổi

who now stands before you,

giờ đây đang đứng trước các bạn,

leading the largest center in the world

lãnh đạo 1 trung tâm lớn nhất thế giới

dedicated to growing, scaling and developing Black businesses.

chuyên phát triển, tăng quy mô và phát triển những doanh nghiệp da màu.

(Applause)

(Vỗ tay)

Touching thousands of entrepreneurs.

đang tiếp xúc với hàng ngàn chủ doanh nghiệp.

Wow.

Chà.

And so for what we did there

Những gì chúng tôi đã làm

and for now touching thousands of entrepreneurs,

đến nay đã chạm tới hàng ngàn chủ doanh nghiệp,

I knew that we lose GDP every year

Tôi biết GDP giảm hàng năm

because the brilliant ideas that reside on the south side of the tracks

bởi những ý tưởng tuyệt vời luôn nằm ở bên lề phía nam

of every city in America

của mọi thành phố ở Mỹ

never reach the marketplace because they don't believe they belong.

không bao giờ tiếp cận được thị trường vì họ không tin họ làm được.

And I'm also a firm believer

Tôi còn tin tưởng mạnh mẽ rằng

that the only difference between that north side of the tracks

sự khác biệt duy nhất giữa phía bắc

and that south side of the tracks

và phía nam của con đường

is access, opportunity and exposure.

là sự tiếp cận, cơ hội và sự tiếp xúc.

And that's it.

Thế thôi.

You want to talk about innovation?

Bạn muốn nói về sự đổi mới?

Show me somebody on the planet

Hãy cho tôi thấy ai đó trên hành tinh này

more innovative than a single mother with two kids

sáng tạo hơn một bà mẹ đơn thân có hai đứa con

making 17,000 dollars a year.

kiếm được 17.000 đô la một năm.

(Applause)

(Vỗ tay)

The way she thinks, the way she problem-solves,

Cách cô nghĩ, cách cô giải quyết vấn đề

her grit, her determination, her resilience.

sự can đảm, quyết tâm kiên cường của cô.

How is she able to smile

Làm thế nào cô ấy có thể cười

and still spread joy to her kids at Christmas,

và vẫn lan tỏa niềm vui cho con mình vào Giáng sinh,

when there are no gifts under the tree

khi chẳng có quà dưới gốc cây thông

and there is literally no food in the pantry?

và thực sự không còn thức ăn trong kho thực phẩm?

But somehow she still makes it work.

Bằng cách nào đó, cô vẫn làm được.

How does she do it?

Cô làm bằng cách nào?

In this example, she feels like a warrior.

Cô cảm thấy mình như 1 chiến binh,

But what does she believe when she stares in the mirror?

Cô tin vào điều gì khi nhìn thấy mình trong gương?

Drug dealers.

Những kẻ buôn bán ma túy.

I don't condone them. I don't celebrate them.

Tôi không tha thứ. Tôi không tuyên dương.

But I did grow up around them.

Nhưng tôi lớn lên xung quanh họ.

And I got tons of my friends that are twice as smart, twice as sharp,

Tôi có cả tấn bạn thông minh, sắc sảo hơn tôi gấp 2 lần

10 times as charismatic as me.

lôi cuốn hơn tôi gấp 10 lần.

But they made different decisions and choices in life,

Nhưng họ đã có quyết định lựa chọn khác cho cuộc sống,

and they came with severe outcomes.

và kết quả rất nặng nề.

But I'm still enamored by them. Why?

Nhưng tôi vẫn để tâm tới họ. Vì sao?

Because we can go to any hood in America

Vì chúng ta có thể đến bất cứ nơi nào ở Mỹ

and find me the biggest, baddest dope boy on any block.

và tìm cho tôi 1 thằng nhóc buôn ma túy tệ nhất ở bất cứ khu phố nào.

And y'all are going to have to convince me

Các bạn đang chuẩn bị phải thuyết phục tôi

that that kid doesn't understand import, export, wholesale, retail,

rằng đứa trẻ đó không hiểu nhập khẩu, xuất khẩu, bán buôn, bán lẻ,

supply, demand, customer retention, customer support --

cung cầu, giữ chân khách hàng, hỗ trợ khách hàng --

(Applause)

(vỗ tay)

Loss prevention.

Phòng chống thiệt hại.

(Laughter)

(Cười)

All with a gun to his head,

Tất cả đều với 1 khẩu súng gí vào đầu,

and the cops, and his competition

cớm, đối thủ cạnh tranh

literally trying to eviscerate him from the equation

thực tế đang cố loại trừ nó

every single day.

mỗi ngày.

What if that kid had different experiences, different exposure,

Điều gì xảy ra nếu đứa trẻ đó có trải nghiệm khác, sự tiếp xúc khác,

different income, inputs, better role models?

thu nhập, đầu vào khác, hình mẫu tốt hơn?

If he did, he'd run circles around everybody.

Nếu có, nó sẽ chạy vòng quay mọi người.

What was whispered in his ear that he believed,

Những gì được thì thầm vào tai nó để nó tin tưởng

and what were the environments that he was placed in

những môi trường mà nó được đặt vào

where he felt like he belonged?

nơ nó cảm thấy mình thuộc về?

That’s the power of what we are trying to do with the Russell Center.

Đó là sức mạnh mà chúng tôi đang cố thực hiện với trung tâm Russell.

Because when I started to think about an opportunity

Vì khi tôi bắt đầu nghĩ về 1 cơ hội

to create this safe space

tạo ra không gian an toàn này

where

nơi mà

literally I started to tap into the most powerful examples

thực sự tôi đã bắt đầu chạm tới những mô hình mạnh mẽ nhất

of economic mobility in our community’s history:

về chuyển dịch kinh tế trong lịch sử cộng đồng chúng tôi:

Motown and historically Black colleges and universities, our HBCUs.

Motwn và trường đại học cao đắng da màu trong lịch sử, HBCUs của chúng tôi.

(Applause)

(Vỗ tay)

We wanted to be disruptive to the typical incubator accelerator model

Chúng tôi muốn phá vỡ mô hình máy gia tốc vườn ươm điển hình

because statistically,

bởi vì theo thống kê,

they just haven't worked at scale for Black entrepreneurs.

chúng không hiệu quả để tăng quy mô cho doanh nghiệp da đen.

And the thing about Motown and HBCUs,

Và về Motown và HBCU,

the beautiful similarity is

điểm tương đồng hay ho là

that you were surrounded by Black brilliance every single day.

bạn ở quanh những người da đen thông minh mỗi ngày

Your ideas mattered. You saw value in your own reflection.

Ý tưởng của bạn có ý nghĩa. Bạn thấy phản chiếu giá trị của mình.

Literally, you understood greatness at a higher level

Thực sự, bạn hiểu sự vĩ đại ở tầm cao hơn

because you experienced it every moment of every waking minute.

vì bạn trải nghiệm nó trong từng giây từng phút sống.

And so we got started,

Và vì vậy chúng tôi bắt đầu,

and you can read it in my bio

và bạn có thể đọc trong tiểu sử của tôi

that I have the high honor of leading

là tôi có vinh dự lãnh đạo

the H.J. Russell Innovation Center for Entrepreneurs

Trung tâm cải tiến H.J. Russell cho doanh nhân

right here in Atlanta, Georgia.

ngay tại Atlanta, Georgia.

In honor of one of the greatest entrepreneurs

Tôn vinh 1 trong những doanh chủ vĩ đại nhất

this city has ever produced,

mà thành phố này từng có,

Mr. H.J. Russell.

ông H.J. Russell.

So when we started to think about HBCUs and Motown

Vì vậy, khi chúng tôi bắt đầu nghĩ về HBCU và Motown

and what made them so special,

và điều khiến chúng trở nên đặc biệt,

we thought, "What could make us so special and different?"

chúng tôi nghĩ, “Điều gì có thể giúp ta đặc biệt và khác biệt?”

And so with our platform, we got started,

Với nền tảng đó, chúng tôi bắt đầu

creating this space that was rooted in belonging,

tạo ra một không gian bắt nguồn từ sự thuộc về,

that undergirded self-esteem, self-confidence and belief,

củng cố lòng tự trọng, sự tự tin và niềm tin,

literally looking at the whole entrepreneur

thực sự nhìn vào toàn bộ doanh nghiệp

and not ignoring the loneliness, the depression,

mà không làm ngơ sự cô đơn trầm cảm của họ

the isolation that goes along with any entrepreneurial journey.

sự cô độc mà theo họ suốt bất cứ hành trình làm chủ nào.

But also making wellness just as important

Còn nữa sự thịnh vượng cũng quan trọng

as learning about a PnL or a balance sheet.

như học về PNL hoặc bảng cân đối kế toán.

(Applause)

(Vỗ tay)

In just four years from getting started,

Chỉ bốn năm kể từ khi bắt đầu,

we support now 360 entrepreneurs full time

giờ chúng tôi toàn tâm hỗ trợ 360 doanh nghiệp

that have created 1,500 new jobs in our community.

tạo ra 1500 công việc mới cho cộng đồng chúng tôi.

We touch 10,000 annually through our network of partners,

Hàng năm chúng tôi tiếp cận 10,000 người thông qua mạng lưới đối tác

and our stakeholder companies have generated over 450 million dollars

và các công ty cổ đông chúng tôi đã tạo ra hơn 450 triệu đô la

of new economic value in our community.

giá trị kinh tế mới cho cộng đồng.

(Applause)

(Vỗ tay)

We created the space where our ideas mattered

Chúng tôi đã tạo ra không gian nơi ý tưởng đều được để tâm

and we had the freedom to believe.

và mọi người có quyền tự do tin tưởng

We created the space where we knew without a shadow of a doubt we belonged.

Chúng tôi tạo ra nơi mà chúng tôi biết không có bóng tối của sự nghi ngờ

And we're just getting started.

Và chúng tôi chỉ mới bắt đầu.

I'll close with this.

Tôi sẽ kết thúc với điều này.

If you are Black, brown or a woman,

Nếu bạn da đen, da nâu, hay phụ nữ

without ever having a single conversation with you individually,

mà chưa có ai nói với bạn về điều này

I can assume this to be true:

tôi có thể cho rằng điều này là đúng:

that if you are Black, brown or a woman in some way, shape or form,

Nếu bạn da đen, da nâu hay phụ nữ, bất kể với hình dáng nào,

you have heard this speech.

mà bạn nghe bài nói này.

That you’ve got to be twice as sharp,

Thì bạn đang sắc sảo gấp đôi

three times as smart, five times as perfect

thông minh gấp 3, hoàn hảo gấp 5

just to sometimes compete with mediocre.

so với những người bình thường.

(Applause)

(Vỗ tay)

And so every day we put on the mask.

Mỗi ngày chúng ta đeo mặt nạ

Every day we put on this heavy suit of armor to protect ourselves.

Mỗi ngày mình mặc áp giáp nặng để bảo vệ mình

And it gets so heavy.

Và nó trở nên quá nặng nề.

(Sighs)

(Thở dài)

Never being able to show up as your true authentic self.

Chưa bao giờ bạn dám thể hiện bản thể thật của mình.

Never being able to take off that mask or take off that armor.

Chưa bao giờ bạn dám bỏ mặt nạ tháo áo giáp ra.

And the world suffers because of it.

Và thế giới đau khổ vì điều đó.

Because the world never gets to meet

Bởi vì thế giới không bao giờ được gặp

the real you, the authentic you,

con người thực sự, chân thực

the you that is brilliant.

con người tuyệt vời của bạn.

The you that is full of ideas,

Con người đầy ý tưởng của bạn

the you that is powerful.

con người mạnh mẽ của bạn.

That gets hidden

Điều đó bị che giấu

every single day.

mỗi ngày.

So ...

Vì vậy...

I'm asking each of you and finding this place,

Tôi đang đề nghị các bạn tìm ra

the you that gets hidden every single day, the powerful you that never gets seen.

cái người bị che dấu mỗi ngày, cái người mạnh mẽ chưa bao giờ được thấy

Because guess what?

Bởi vì đoán xem?

There is a beautiful you, maybe even your best you

Có 1 bạn rất xinh đẹp, có thể thậm chí là tốt nhất

that you've never even met yourself.

mà bạn chưa bao giờ gặp ở chính mình.

When we started this journey,

Khi chúng tôi bắt đầu,

there were no seats for us in these spaces,

chúng tôi không có chỗ ở những nơi như này,

so we started to build our own.

nên chúng tôi bắt đầu tự tạo ra.

We had to surround ourselves with the people and the places

Chúng tôi phải bao quanh mình với những người và những nơi

that allowed us to believe.

cho phép chúng tôi tin tưởng.

We started to ignore these seeds of doubt

Chúng tôi bỏ qua những hạt giống ngờ vực

and only started to plant seeds

và chỉ bắt đầu gieo những hạt giống

that would grow trees whose shade you may never sit under.

mà lớn lên thành cây cao bóng cả cho chúng tôi ngồi dưới.

Owning your space, believing in you, your best self

Sở hữu nơi chốn, tin vào mình, vào bản thể của bạn

and introducing yourself to your best self.

cho bản thân thấy bản thể tốt nhất của mình.

Because literally the world suffers every day

Vì thực tế, thế giới đang đau khổ mỗi ngày

it does not have your full self in it.

nó không có toàn bộ con người bạn trong đó

The best you, the real you.

Con người tốt nhất, thực sự của bạn

And we

Và chúng tôi

can't wait to meet you.

rất háo hức để gặp bạn.

Thank you.

Cảm ơn bạn.

(Applause)

(Vỗ tay)